Summary
Samenvatting Crisismanagement, ISBN: 9789046905418 Crisis En Rampenbeheersing
- Course
- Institution
- Book
Hoge kwaliteit samenvatting boek 'Crisismanagement' (Zanders) voor het vak crisis- en rampenbeheersing
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
Seller
Follow
tdh1992
Reviews received
Content preview
Samenvatting boek CrisismanagementVak: Crises- en rampenbeheersing
Hoofdstuk 1
Definities:
- Risico is een conditie waarin de mogelijkheid bestaat van een nadelige afwijking van de
gewenste uitkomst.
- Globale definitie: het gevaar voor schade of verlies
- Risico = kans x effect (r = k x e) > 2 factoren die bepalen hoogte van risico
Voorbeeld:
De mogelijkheid om beroofd te worden op vakantie.
- Kans is groot, maar effect is klein
- Risico is laag
Russisch roulette
- Hoe meer kogels er in de revolver zitten, hoe groter het risico is
De kans op negatieve effecten is dus een belangrijk uitgangspunt bij risico’s.
Bovendien kunnen risico’s op ieder niveau gelden (individueel, bedrijf, organisatie etc.)
Bedrijven als vliegmaatschappijen en chemische fabrieken worden streng beoordeeld op risico’s van
hun activiteiten.
Risicobeleving is voor iedereen anders, de eigen keuze speelt hierbij een belangrijke rol. Iemand die
een gevaarlijke sport beoefent kiest zelf ervoor om dit te doen.
De perceptie van een risico bij een bepaalde activiteit heeft bovendien te maken met de kennis die
iemand heeft van die bepaalde activiteit.
Bij bedrijven die gevaarlijke activiteiten uitvoeren, wordt er naar 2 vormen van risico’s gekeken:
- Quantitative risk assesment (QRA): hulpmiddel voor het berekenen van risico’s om de kans
op en effecten van incidenten te bepalen bij het gebruiken, bewerken, vervoeren en opslaan
van gevaarlijke stoffen.
- Plaatsgebonden risico: de kans dat een denkbeeldig persoon loopt om op een bepaalde plek
dodelijk getroffen te worden door een ongeval
- Groepsrisico: de cumulatieve kans (per jaar) dat ten minste 10, 100 of 1000 personen
overlijden als rechtstreeks gevolg van een calamiteit
Bron van het gevaar speelt een rol, maar ook de inrichting van de omgeving
Voorbeeld: een gevaarlijk bedrijf in een woonwijk kent een hoger groepsrisico dan
een gevaarlijk bedrijf in een afgelegen industrieterrein
Bij bedrijven waar risicovolle activiteiten plaatsvinden (bijv. chemische industrie) wordt een contour
vastgesteld die de grens aangeeft van het gebied rondom een object waarbinnen een persoon (mits
permanent en onbeschermd) jaarlijks een kans van 1 op de miljoen zou hebben te overlijden als
gevolg van een ongeval bij het object.
Deze contouren worden ook gebruikt bij ruimtelijke ordening.
,Groepsrisico’s van verschillende activiteiten worden weergegeven met de FN-curve, die stelt
bijvoorbeeld dat:
- Bedrijven en luchthavens het grootste gevaar vormen voor een ramp met 1 tot 10
slachtoffers
- Lpg-stations en spoorwegemplacementen het grootste gevaar vormen voor rampen met
meer dan 1000 slachtoffers
Het RIVM en TNO heeft inmiddels 2 methoden uitgewerkt om in een bepaald gebied de kans op een
ongeval met een groot aantal slachtoffers inzichtelijker te maken. Uitgangspunt hierbij is een
gebiedsgerichte benadering. Online staat er een risicokaart op rijksoverheid.nl
Helemaal veilig zijn we pas als het risico op 0 staat, wat in feite nooit gebeurt. Om die reden
beschouwen we een situatie als veilig als het risico acceptabel is. Dit is echter een subjectief begrip.
Het effect valt vaak redelijk te berekenen door middel van schattingen, die eventueel zijn
ondersteund door berekeningen.
Voorbeelden hiervan zijn:
- Bij industriële verzekeraars > PML (possible maximum loss) of EML (estimated maximum loss)
Bij kansberekeningen speelt het verleden een grote rol. Zo wordt er bij verkeersongevallen gekeken
naar het aantal dodelijke verkeersongelukken van het afgelopen jaar.
Daarnaast werd bij het veroordelen van Lucia de B. gebruik gemaakt van statistische berekeningen,
waarmee werd gesteld dat de kans op dat grote aantal toevallige overlijdens tijdens haar dienst
minder groot was dan dat er opzet bij kwam kijken.
Het probleem zit eigenlijk in het al dan niet onafhankelijk zijn van kansen. Vaak is de samenhang
tussen gebeurtenissen, in tegenstelling tot wat bij de uitgangspunten werd aangenomen, helemaal
niet onafhankelijk waardoor de waarschijnlijkheid van de uitkomst groter wordt.
Een ander probleem bij kansberekening is dat menselijk gedrag met geen berekening te voorspellen
is. Bovendien zijn zoveel situaties zo complex, dat het aantal factoren dat de uitkomst kan
beïnvloeden extreem groot wordt.
Het berekenen van risico’s is in feite hard rekenen met zachte cijfers.
De kans factor is dus over het algemeen de moeilijkst te bepalen en de meest onnauwkeurige
determinant van een risico.
Risico en crisisbeheersing:
- Het bepalen van risico’s is van belang voor veiligheid omdat risico’s laag moeten worden
gehouden en letsel uit moet worden gesloten
- Het effect bepaalt de mate van gewenste beheersing > er wordt een scenario benoemd
Zelfs als er allerlei scenario´s zijn uitgewerkt met situaties die zich voor kunnen doen, is er meestal
sprake van onvoorziene omstandigheden waar niemand van te voren op had gerekend, bijvoorbeeld
bij het neerstorten van een Boeing in de Bijlmer.
We worden vaak in de werkelijkheid verrast door de combinatie of omvang van verschillende
factoren, zoals bij de ramp op de kerncentrale in Fukushima.
,Van Dale: ‘een crisis is een periode van ernstige stoornis’
Deze definitie is echter te breed gedefinieerd. Verschillende organisaties gebruiken verschillende
termen. Er komen namelijk ook termen als ‘noodsituatie’, ‘incident’, ‘ramp’ en ‘zwaar ongeval’ bij
kijken. Een chemiebedrijf zal bij een klein ongeval speken van een incident en bij een grote brand van
een calamiteit, terwijl een grote raffinaderij bij een grote brand van een incident spreekt.
Definitie van de overheid voor een ramp/zwaar ongeval: ‘een ramp is een zwaar ongeval of een
andere gebeurtenis waarbij het leven en de gezondheid van veel personen, het milieu of grote
materiele belangen in ernstige mate zijn geschaad of worden bedreigd en waarbij een
gecoördineerde inzet van diensten of organisaties van verschillende disciplines is vereist om de
dreiging weg te nemen of de schadelijke gevolgen te beperken’.
Begrippen als ‘in ernstige mate’ zijn echter subjectief en afhankelijk van de context waarin ze
plaatsvinden.
Het gaat vanuit het perspectief van de overheid om een ramp als er gecoördineerde en
multidisciplinaire inzet nodig is.
Crisis gedefinieerd vanuit veiligheidsregio wetten: ‘een situatie waarin een vitaal belang van de
samenleving is aangetast of dreigt te worden aangetast’
Regionale crisis gedefinieerd vanuit veiligheidsregio’s: ‘een gebeurtenis waardoor een ernstige
verstoring van de openbare orde en/of de fysieke veiligheid is ontstaan binnen een veiligheidsregio
en waarbij een gecoördineerde inzet is vereist van diensten en organisaties is vereist om de dreiging
weg te nemen of de schadelijke gevolgen te beperken.
Vaak is het niet de gebeurtenis zelf die een crisis veroorzaakt, maar ligt het aan de getroffen
voorzorgsmaatregelen. Deze kunnen er namelijk voor zorgen dat de gevolgen worden beperkt
waardoor er geen crisis hoeft te ontstaan.
Overige definities crisis:
‘Van een crisis is sprake wanneer de normale voorzorgsmaatregelen gefaald hebben en een acuut
probleem het functioneren van een organisatie grondig verstoort of in gevaar brengt’ (Boulogne)
‘Een crisis is een ernstige bedreiging van de basisstructuren of van de fundamentele waarden en
normen van een sociaal systeem, welke bij een geringe beslis tijd en een hoge mate van onzekerheid
noopt tot het nemen van kritieke beslissingen’
- Bedreiging van systemen:
Crisis gaat over bedreiging van een sociaal systeem
Sociale systemen > organisatie of samenleving
Verhouding tussen de consequenties van de gebeurtenis (effect) en de omvang en
veerkracht van het systeem speelt grotere rol dan de absolute omvang van de
gebeurtenis
In het ene systeem is een verstoring eerder een bedreiging dan in het andere
systeem
- Geringe beslis tijd:
Tijdsverloop in een crisis zorgt ervoor dat beschikbare tijd gelimiteerd is en onder
druk staat
, Tijdsdruk heeft consequenties voor manier en kwaliteit van besluitvorming
- Hoge mate van onzekerheid:
Crisis is nooit een routinematig proces
Vaak onduidelijk welke problemen we precies zullen tegenkomen en wat de
consequenties zullen zijn
Informatievoorziening is vaak beperkt en onbetrouwbaar
- Kritieke beslissingen:
Er dienen kritieke beslissingen te worden genomen en maatregelen te worden
ingevoerd om escalatie van het probleem te voorkomen
Beslissingen en maatregelen kunnen grote consequenties hebben en hoge kosten
bedragen
Een duidelijke definitie van een crisis bestaat dus niet. Goede communicatie is van belang om tot een
gemeenschappelijk beeld van het begrip te komen.
Crises hebben vaak een lage frequentie. Op het moment dat een bepaalde situatie vaker voorkomt,
ontstaat er een routinematig respons en raakt het systeem erop ingespeeld en houdt het op een
crisis te zijn, er is dan geen ernstige verstoring meer.
Een crisis is dus een bedreigende gebeurtenis die moet worden beschouwd in de context van het
systeem en de eigenschappen en relaties daarvan.
Ernst Omschrijving Impact
1. Verstoring Een gebeurtenis met negatieve De situatie kan binnen het
consequenties die afwijkt van reguliere proces en met het
het normale proces, maar geen bestaande systeem worden
ernstig letsel of schade opgevangen
veroorzaakt
2. Incident Een gebeurtenis met negatieve De situatie vraagt speciale
consequenties die afwijkt van maatregelen en verstoort het
het normale proces, mogelijk reguliere proces voor korte
ernstig letsel of schade duur
veroorzaakt, maar op beperkte
schal en zonder te escaleren
3. Calamiteit/ramp Een gebeurtenis die afwijkt van De situatie vraagt om het
het normale proces, mogelijk toepassen van een specifiek
ernstig letsel of schade op proces of systeem en ontregelt
grotere schaal veroorzaakt, het bestaande proces
mogelijk escaleert en mogelijk aanzienlijk
bedreigend is voor het proces
of systeem
4. Crisis Een calamiteit met daaruit De situatie vraagt om het
voortkomend bedreigingen toepassen van een specifiek
voor het proces of systeem proces of systeem en ontregelt
het bestaande proces voor
langere tijd
De term ´crisismanagement´ werd voorheen gebruikt om de managementstijl aan te duiden die
gebruikt werd om bedrijven in financiële moeilijkheden weer gezond te krijgen.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller tdh1992. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.15. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
53340 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now