Class notes
College 1 - Burgers en Belangen
- Course
- Institution
volledig uitgeschreven college.
[Show more]
Seller
Followbrittje117
Reviews received
Content preview
College 1 – maandag 7 december 2020 – Burgers & Belangen: LetselCiviel recht = burgers onderling
Belangen = bijna geen juridisch begrip (alleen procesbelang) maar voor mensen wel heel belangrijk.
Kamming, Barendrecht & Van Zeeland zijn de eersten die wel hierbij stil staan: Hoe gaat het burgerlijk recht om met belangen?
Ze zeggen: je moet eens naar het burgerlijke recht kijken door de bril van belangen, waar mensen voor komen. In civiele recht heb je
allemaal regels hoe het geregeld is en hoe verhoudingen vastliggen. Maar houdt het burgerlijk recht zich ook met belangen bezig? Waar
het recht om te doen is eigenlijk? Of is er een aangenomen idee, gaat het alleen maar recht of ook over belangen? Deze auteurs bekijken
allerlei belangen, ze kijken naar de vraag: hoe pakt het privaatrecht het belang op? Vooral financiële belangen, maar ook;
- Sociologie kijkt naar belangen (piramide van Maslow.
- Sociale psychologie kijkt naar ‘ergens bij horen’, autonomie en ontplooiing.
- Filosofie: mensen hebben wensen
- Internationale invalshoek: persoonlijke en collectieve belangen.
Je kan vanuit verschillende hoeken naar belangen kijken.
- Onderhandelingstheorie: Dan komen we iets meer in de sferen van het recht, want als je kijkt vanuit de
onderhandelingstheorie (hoe moet je onderhandelen en waar gaat het over?) dan gaat dat veel over strategische posities die
mensen innemen en dan heb je het ook gelijk over recht: burgerlijk recht is innemen van strategische positie om zaak te winnen.
Maar er gaat meer schuil achter een proces dan alleen de strategische positie, stel: je stelt iets en vordert iets om iets te
bereiken, wat wil je bereiken? Staat niet in de dagvaarding; er gaat meer achter schuil.
- Economische perspectief: Je kan ook naar economische perspectief: waarde van geld.
- Belangen van individuen en organisaties
- Privaatrechtelijk:
o Wetgeving, proces (processueel belang, art. 3:303 BW vs. materieel belang) dat je voldoende processuele belang om
naar de rechter te kunnen, maar wat willen mensen nou eigenlijk? Voorbeeld: Lindenbergh was betrokken bij een
letselschade zaak en die liep al 15 jaar. Meneer was aangereden en ingewikkeld letsel, was wel ziek maar niet goed
te bewijzen dat het door het ongeval kwam, maar was wel uitgeschakeld. Wederpartij zei: moeilijk moeilijk, weten
niet of je echt ziek bent en of het door het ongeval komt en hoe lang dat duurt. Allemaal verweren op de vordering
van veel ton geld. Toen kwam er mediation en daar kwam de vraag: meneer wat wilt u eigenlijk? De man was
gescheiden en woonde nog in het oorspronkelijke huis maar kon dat niet meer betalen, per 1 januari moest hij de
hypotheek verlengen en dat kon hij niet en moest het huis uit. Hij wil dat zijn dochter in dit huis kan opgroeien.
Verzekeraar: wij kunnen de hypotheek wel voor u oversluiten; i.p.v. de hele vordering die hierachter zat was hij met
een substantieel bedrag uit de brand. Je hebt een belang van 6 ton = uitgangspunt van onderhandelingen. Maar
wat meneer echt wilde was het onderliggende belang in het huis wonen en dat was niet 6 ton waard.
o Tijdsfactor: rechter kijkt veelal terug (kan slecht voorkomen)
o Sluiten remedies aan bij werkelijke belangen? Is dat nou wat mensen echt willen?
o Hebben actoren (advocaten, rechters) oog voor echte belangen? Civiele rechter zit in de wet te kijken wat de
uitkomst van de zaak is, is daarmee de belangen recht gedaan los van de civiele zin?
o Kan privaatrecht hier beter op afstemmen op belangen?
o Kan je beter worden gecommuniceerd over wat privaatrecht vermag?
Waar gaat het mensen nu eigenlijk echt om? Deze auteurs zijn als het goed is de eerste die dit op tafel hebben gelegd: hoe gaat het
privaatrecht hiermee om? Het privaatrecht maar een gebied is waar je met belangen kan omgaan en met grote beperkingen.
Van Doorn gaat over belangen en massa. Dit gaat over de massaclaims die zijn ingevoerd met name de financiële bank problemen waar
mensen slecht uitgekomen zijn. Natuurlijk hebben deze mensen een financieel belang: hypotheek problemen, geld kwijt etc. maar hebben
ook andere behoeften. Tegenover de DSB (waar het om ging) hebben ze natuurlijk financiële behoefte, maar ze wilde ook van de zaak af en
erkenning dat hen een oor was aangenaaid. Ze waren boos en wilde ook vergelding: niet een belang waar je klassiek gezien mee aan kan
komen in het privaatrecht. Erkenning, vergelding en preventie.
Wat je ziet is dat je het privaatrecht gaat gebruiken: dagvaarding sturen, financiële compensatie als middel om ook in de andere behoeften
te voorzien: wegnemen van financiële onzekerheid toekomst (daar heb je centen voor nodig), maar ook erkenning van misleiding. Er
speelde ook schaamte en zelfverwijt: had ik dat maar niet gedaan. Het hielp hen ook om onderdeel te zijn van het collectief: samen
claimen. Dat je niet de enige bent die erin getrapt is. Dan kan je macht creëren, maar dat schept ook verwachtingen/problemen t.a.v. de
resultaten. ‘Dan zal het wel lukken’. Dat kan ook voor onderlinge verschillen in inzichten.
Als we het hebben over belangen gaat het over individuele of gemeenschappelijke belangen, maar ook over historische belangen. Je moet
blijven bekijken naar de Kunstroof: wat kan het privaatrecht hierin betekenen? Loth zegt: zijn de historische belangen te groot voor
privaatrecht of niet? We hebben het over slavernij, oorlog (holocaust, kunstroof, NS, Rawagedeh), apartheid, klimaat (Urgenda). “In het
privaatrecht is alles historische onrecht, want we komen pas kijken als het onrecht al is geschied.” Wat moet het privaatrecht nog met de
slavernij? Er zijn mensen die daar fors van geprofiteerd hebben. Zou je daar niet nog wat mee moeten? In de kunstroof zie je het
goederenrecht goed terug. Daar loop je tegenaan: de klassieke juridische hobbels: verjaring, is er nog een individuele benadeelde?, is er
nog een individuele aansprakelijke?, hoe zit het met het causaal verband? Moet je de normen van nu of toen hanteren, dat is een lastige
vraag: we weten dat we de normen van toen moeten hanteren, maar dan houd je de slavernij overeind, en vandaag de dag zeg je dan: dat
kan niet waar zijn. De holocaust precies hetzelfde; vroeger deed de NS niet zo heel gek, maar nu kijken we daar anders naar. Maar als je nu
ziet hoe we nu al anders zijn gaan kijken naar de zwarte-pietendiscussie; wat voor sporen dat heeft, zou je kunnen zeggen misschien is het
privaatrecht niet zo heel gek om het daarvoor in te zetten. Loth: dat zou wel heel veel kunnen gaan kosten, (A-G Spier: als je al dat
historische onrecht moet gaan betalen moet je een grote portemonnee hebben.) Maar je moet tegenover de financiële lasten ook de
immateriële voordelen meenemen: erkenning, collectieve erkenning/verwerking zijn voordelen die je zou kunnen afwegen tegenover de
financiële lasten.
Er is een grote puzzel wat nog moreel rechtvaardig is; wat is juridisch haalbaar en wat zijn de maatschappelijke gevolgen.
, Civiel aansprakelijkheidsrecht
Ieder draagt zijn eigen schade, tenzij je die kunt afwentelen, waarop:
Sociale zekerheid (Wia, Bijstand, Wmo)
Private verzekering (zorg-, inboedel, ongevallenverzekering)
Civiele aansprakelijkheid, art. 6:74, 6:162 BW) (evt. verzekerd via aansprakelijkheidsverzekering)
Wat zijn je belangen daar en hoe kan je die civielrechtelijk vervuld krijgen? (Je behoefte op dat punt)
Bij civiele aansprakelijkheid: benadeelde zoveel mogelijk financieel plaatsen in situatie waarin hij zich zonder aansprakelijkheid
scheppende gebeurtenis zou hebben bevonden. Dat is de mantra van het civiele recht – herstel in oude toestand: historisch gaat niet meer
gebeuren: slavernij is nou eenmaal gebeurd.
Gaat het nu alleen om geld of ook om iets anders en hoe wordt dat ervaren? Je zou kunnen zeggen we zitten hier in het vermogensrecht,
dat gaat over centen. Is dat het enige waar het over gaat en doet het privaatrecht wel goed? Gaat ze goed om met de belangen die
daarachter schuilgaan. Het denkmodel is goed: je hebt onrecht en daardoor schade en deze schade is te herstellen door privaatrecht =
ideale gedachten van aansprakelijkheidsrecht.
Schadevergoeding bij letsel
Je hebt iemand met letselschade en wat zijn zijn belangen?
Civiele recht zegt: wat is zijn schade? Wat is nodig om iemand terug te brengen in de positie zonder letsel? Wet zegt daar weinig over en
zegt alleen dat vermogensschade in beginsel moet worden vergoed en vermogensschade is volgens art. 6:96 BW gelede verlies en gederfde
winst en redelijke kosten:
- Kosten van herstel (zorgverzekering gedekt, je hebt een eigen risico, er is verhaalsrecht van de verzekeraar en kan dat verhalen
op de aansprakelijke partij = privaatrecht)
- Kosten van aanpassingen werk/thuis (bij lelijk letsel) deze aanpassingen kost geld, je hebt een beetje hulp van Wmo.
- Kosten van verzorging thuis/huishoudelijke hulp
- Verlies aan arbeidsvermogen (grootste post meestal) als je niet meer kunt werken als daarvoor, Wia,
arbeidsongeschiktheidsverzekering. Dat kan oplopen tot veel geld.
- Verlies aan zelfwerkzaamheid (huis/tuin) als je niet meer je dingen kunt doen die je toen wel deed – reëel schadepost
levenslang.
- Kosten van experts en van voldoening buiten recht (BGK, art. 6:96 BW) – advocaten, medici etc.
Daarnaast hebben we nog ‘ander nadeel’, artikel 6:106 BW – naar billijkheid; waarom niet redelijkheid en billijkheid? Redelijkheid is de
reden/verstand en de wetgever spreekt meestal van beiden: hart en verstand en dat het recht van tweeën: verstand en het hart. Bij
smartengeld daar kan je lang over nadenken maar word je niet wijzer van; waarom 50.000 euro bij een verlies arm beter is dan 100.000
euro. Daar kan je geen argumenten bij bedenken. Dus alleen billijk: hand op het hart.
- Oogmerk zodanig nadeel toe te brengen;
- Lichamelijk letsel, eer & goede naam, ‘andere aantastingen’
- Aantasting nagedachtenis.
Is het duidelijk het onderscheid tussen vermogenswaarde en ander nadeel? Dat staat te bezien, het maakt wel uit in welk vakje zit. Als je bij
vermogensschade is word je schade in beginsel geheel vergoed. Bij immateriële schade gaat de rechter balderen en komt op een bepaald
bedrag uit. Handiger is vermogensschade, minder handig is immateriële schade. Als je door je letsel niet meer op vakantie kunt en de
vakantie meer kost, is dat vermogensschade of ‘ander nadeel’? Nu moet er iemand betaald mee om je te duwen, je kan niet meer
kamperen; kost allemaal meer geld. Uitgangspunt in privaatrecht = dat je zoveel mogelijk financieel wordt gebracht in de positie waarin je
zou hebben verkeerd zonder de normschending, maar je moet ook redelijk en billijk blijven. Waar zet je nou die schadepost neer? Is het
een basisbehoefte of maakt dat niet uit? Het hangt af van de omstandigheden van het geval; duidelijk vakantie historie; elk jaar twee
weken naar Frankrijk dan hoort dat erbij. Hoever mag je gaan met dat herstel? Wat nou als iemand vroeger veel dook, mag je dan met een
onderzeeër op vakantie? Dit is heel duur; zeg je dan – is dit buiten proporties? Wat bepaalt je proporties? Mag het twee keer zo duur zijn
of acht keer zo duur? Hoe doe je dit?
Zou hier nog een andere redenering kunnen zijn? Met een duikboot is iets totaal anders dan duiken met flessen. Is het
vermogensschade of ander nadeel, is dat de goede oplossing van de vraag als je het als vermogensschade mag zien. Omdat het iets heel
anders is – hoe kan je dit kwijt in het recht? Het is niet herstel waarin je verkeerde; je gaat iets heel anders doen. HR: de omvang van het
smartengeld wordt niet vastgesteld naar de individuele wensen die de mens heeft.
Hoe kan je feitelijk zoveel mogelijk de positie benaderen waarin je verkeerde zonder ongeval. Als je dat feitelijk niet meer kunt; waar ligt je
verlies dan?
- Immateriële sfeer als je feitelijk niet meer op vakantie kan zoals je kon en het is ook niet meer te herstellen.
- Vermogensschade sfeer als je feitelijk niet meer kan werken.
Zo kan je het beredeneren. Eerst weten wat de schade is en dan pas de toerekeningsvraag.
Wat heb je als je letselschade hebt? Dan heb je al deze letselschade posten en die lijken eenvoudig in te delen: vermogensschade of ander
nadeel, maar soms is het niet makkelijk om dit te duiden en dan helpt het om terug te gaan naar de basisgedachte: iemand zoveel mogelijk
plaatsen in de situatie waarin hij zonder de fout had verkeerd.
De vaak grootste post: verlies arbeidsvermogen
Hoe stellen we dat vast? Op dezelfde manier, twee lijnen:
Wat kan/zal de benadeelde nog verdienen? (Toekomst onzeker)
Wat zou hij zonder het letsel hebben verdiend/zijn gaan verdienen (geen al te hoge eisen aan ‘bewijs’, ‘redelijke
verwachtingen’) (Hypothetische situatie)
HR: je mag niet te hoge eisen stellen aan bewijs van de hypothetische situatie; logisch want het is hypothetisch en niet te bewijzen. Je mag
daar uitgaan van de redelijke verwachtingen. Wat zijn redelijke verwachtingen? Praktijk:
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller brittje117. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.98. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
52510 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now