Summary
Samenvatting Psychiatrie voor SPH
- Course
- Institution
psychopathologie, psychiatrie voor SPH
[Show more]
3 reviews
By: maritvsteenbergen • 7 year ago
By: merel1 • 7 year ago
Clear
By: femke432 • 9 year ago
Well and identified by the book
Seller
Follow
MichhRutten
Reviews received
Content preview
Samenvatting Psychiatrie voor SPH (Psychopathologie)Hoofdstuk 1 Het biopsychosociaal model
1.1 Historisch perspectief
Psychiatrie is een medisch specialisme dat zich bezighoudt met de behandeling van
psychiatrische ziekten. Het is ontstaan in de tweede helft van de 18e eeuw in Europa.
Oudheid en middeleeuwen
Mensen werden vooral bestempeld als “gek”, het werd vaak in verband gebracht met
bezetenheid door de duivel of behekst zijn. Vanaf het einde van de 14 e eeuw werden
psychiatrische patiënten ondergebracht in dolhuizen (zinnelooshuizen). Er was geen
behandeling, de patiënten werden opgesloten en uitgestoten van de maatschappij.
18e eeuw
In de tweede helft van de 18e eeuw kwam er een brede beweging op gang die de
krankzinnige vooral beschouwde als lijder van een ziekte. Hij moest daarom behandeld
(heropgevoed) worden. ‘Krankzinnigen’ werden opgenomen in psychiatrisch ziekenhuis.
19e en begin 20e eeuw
Er was vooral sprake van inrichtingspsychiatrie. Behandeling stond op de voorgrond
samen met de behoefte aan wetenschappelijk inzicht in de aard van de ziekten. Het
onderzoek werd vooral verricht door pathologisch anatomisch onderzoek van de hersenen
na de dood. Het infectiemodel (monocausaal model) dat werd ontwikkeld leidde tot een
serie ontdekkingen in de psychiatrie. Deze periode werd ook wel die van de eerste
biologische psychiatrie genoemd. Er werd gezocht naar een directe relatie tussen een
aantoonbare hersenafwijking en een psychische stoornis.
Opkomst van de psychologische benadering
De biomedische benadering bleek beperkingen te hebben. In het begin van de 20 e eeuw
kwam men er achter dat (met de toen beschikbare middelen) niet voor elke
psychiatrische stoornis een afwijking in de hersenen konden vinden. Er werden twee
nieuwe benaderingen geïntroduceerd door Kraepelin en Freud.
Kraepelin
Legde de nadruk op het belang van nauwkeurige beschrijving van klinisch beeld en
beloop op langere termijn (van psychiatrische ziekten).
Uit de beschrijving van patiënten leidde Kraepelin een aantal indelingsprincipes af
(DSM)
Verwachting: in toekomst een relatie tussen stoornissen in hersenfuncties en
gedragsstoornissen.
Kraepelin was voorloper van moderne neurowetenschappers: eenvoudige en complexe
psychische functies proberen te correleren met bepaalde neuronale circuits.
Ziekte eenheid was bepaald patroon van symptomen met specifiek beloop, specifieke
oorzaak en specifieke stoornis in de hersenfuncties, liet dit uiteindelijk los.
Freud
Begon als neuropatholoog en onderzoeker, vooral neuroloog.
Behandelde vooral ambulante, ‘lichtere’ patiënten.
Ontwikkelde de psychoanalyse: de klachten en symptomen zouden komen uit
onbewuste gemaakte innerlijke conflicten.
Was er ook van overtuigd dat er relatie was tussen hersenfuncties en gedrag.
Psychotherapeutische benadering
De psychoanalyse leek (in tegenstelling tot de biologische psychiatrie) veelbelovend. De
psychotherapeutische benadering van de psychoanalyse was daarnaast humaner dan de
therapieën waarmee werd geëxperimenteerd in de eerste helft van de 20e eeuw.
,Experimentele therapie voor Tweede Wereldoorlog
Op basis van vage en onbewezen theorieën over mogelijke stoornissen in de
hersenfuncties, werden nogal grove ingrepen uitgeprobeerd om de hersenfunctie te
beïnvloeden. Voorbeelden: koortskuur (het inspuiten van malariavirus bij dementia
paralytica), slaapkuur, insuline-comatherapie, elektroshock en prefrontale leukotomie.
Alleen de elektroshock wordt in aangepaste vorm nog toegepast. Behandelaars waren erg
wanhopig zoals blijkt uit alles wat ze uitprobeerde. De psychoanalyse was daarom een
verleidelijk alternatief voor de barbaarse behandelmethoden.
Opkomst van de sociale psychiatrie
Nog voor de Tweede Wereldoorlog kwam naast de biologische en psychologische
benadering een derde benadering: sociale psychiatrie. Deze werd gestimuleerd door
Adolf Meyer. Hij hield zich bezig met onderzoek naar ziekmakende factoren in de
moderne maatschappij. Hij vond de biologische, psychologische en sociologische
benadering alle drie onmisbaar om het ontstaan van psychische stoornissen te begrijpen.
Hij gebruikte als een van de eerste een duidelijk biopsychosociale benadering.
Na de Tweede Wereldoorlog: drie invalshoeken
Na de Tweede Wereldoorlog komt de psychiatrie in een stroomversnelling. De
ontwikkelingen komen voort uit de drie invalshoeken die hieronder kort worden
besproken.
Biologische invalshoek:
Ontdekking van psychofarmaca in jaren ’50
o Antipsychotica, antidepressiva en anxiolytica
Bestudering van hersenen werd bevorderd door de stoffen en de ontwikkeling van
neurowetenschappen.
Correleren van gedragscomponenten met cerebrale neuronale circuits kwam op gang.
Er wordt langzaam duidelijk welke delen van de hersenen betrokken zijn bij het tot
stand komen van ons gedrag.
Psychologische invalshoek
Psychoanalytische behandelmethode bleek niet zo doeltreffend.
Nieuwe psychotherapievormen: client-centered therapie (Rogers), groepstherapie,
gedragstherapie en systeemtherapie.
Wetenschappelijk onderzoek naar werkzaamheid van psychotherapie nam hoge vlucht.
Belangrijkste resultaat: psychotherapie is in het algemeen een werkzame interventie.
Onderzoek: grootste deel van psychische activiteiten verloopt onbewust.
Sociologische invalshoek
Een belangrijke bijdrage werd geleverd door de antipsychiatrie: beweging onder
patiënten en hulpverleners die zich fel verzette tegen ‘inrichtingspsychiatrie’.
o Gevolg: ingrijpende wijziging van wetgeving gedwongen opname, wet BOPZ
(1994).
Rehabilitatie en maatschappelijke integratie psychiatrische patiënten meer aandacht.
Sinds jaren ’60 is het streven opnamen zo veel mogelijk te voorkomen en patiënten zo
snel mogelijk te ontslaan.
In toenemende mate worden er preventieactiviteiten gestart, ziekmakende factoren in
de maatschappij moeten zo vroeg mogelijk worden ontdekt en bestreden.
Wetenschappelijk onderzoek waardoor duidelijk werd hoe vaak psychiatrische
stoornissen voorkomen in bevolking. Duidelijk werd hoe groot de last is die
psychiatrische stoornissen veroorzaken (ziektelast).
Combinatie van benaderingen
, De resultaten van het wetenschappelijk onderzoek zijn van steeds belangrijkere rol gaan
spelen in de dagelijkse praktijk. De drie invalshoeken hebben zich in het begin apart van
elkaar ontwikkeld maar nu kunnen ze bijna niet los van elkaar worden gezien. Ze vormen
samen het ‘biopsychosociale model’ dat uitganspunt is voor de praktijk en theorie van de
psychiatrie.
1.2 Biopsychosociaal model: herkomst en betekenis
Biopsychosociale denkers en behandelaars zijn het eens over onderstaande punten.
Verzet tegen eenzijdig ziektemodel
Verzet tegen eenzijdig psychologisch of sociologisch model
Drie invalshoeken combineren
Classificeren versus diagnosticeren
Er is een scherp onderscheid tussen classificatie en diagnose. Classificeren betekent
het onderbrengen van een individuele patiënt bij een groep op basis van een aantal
gedeelde kenmerken. Diagnosticeren is het zo veel mogelijk doorgronden van de aard
en het ontstaan van de psychische stoornis waar een individuele patiënt aan lijdt.
Integrale of holistische visie
De systeemtheorie ondersteunt het biopsychosociale model. Engel heeft de
biopsychosociale benadering in de psychiatrie als een bijzondere toepassing van de
systeemtheorie gedemonstreerd.
Biopsychosociaal model als vorm van systeemtheorie
Von Bertalanffy
Ontwikkelde in de jaren ’30 de systeemtheorie.
Beginvraag: hoe is het mogelijk dat een levend wezen erin slaagt niet dood te gaan?
Een organisme is een ‘systeem’, het georganiseerde karakter van een systeem is
essentieel, dit onderscheidt het van een toevallige verzameling.
Systeem (levend organisme) is in interactie met de omgeving (open systeem).
Elk systeem is opgebouwd uit subsystemen maar is zelf ook weer subsysteem van een
systeem van een hogere orde (dier is opgebouwd uit organen, dier is onderdeel van
kudde).
Systeemhiërarchie
Engel onderscheidt een groot aantal systeemniveaus waarbij sprake is van een
hiërarchie. Op elk niveau ontstaan nieuwe eigenschappen, die je nooit kunt afleiden uit
de eigenschappen van de subsystemen: het geheel is meer dan de som der delen. Een
open systeem probeert zich ook te handhaven door zich aan te passen aan
omstandigheden die veranderen. Als de temperatuur daalt, zal een organisme
beschutting zoeken. Voor Engel is het systeemniveau van de persoon met zijn gedrag en
beleving van centrale betekenis. De biologische benadering richt zich op de persoon als
organisme (systeem). De sociologische benadering op de mens als deelnemer
(subsysteem) aan sociale systemen.
Praktische betekenis van model van Engel
Praktijk
Van beneden naar boven
Bij ziekte is vaak een primaire stoornis op een bepaald systeemniveau aan te tonen
(bijvoorbeeld bij dementie). Vanuit de systeemhiërarchie bekeken, zal onmiddellijk
duidelijk zijn dat die functiestoornis op een bepaald systeemniveau invloed heeft op de
hogere systeemniveaus. Een persoon zal gehandicapt zijn, als partner en lid van een
gemeenschap kan hij zijn taken niet meer goed uitvoeren. Het gevolg is dat de systemen
zich gaan aanpassen.
Van boven naar beneden
Iemand raakt werkeloos en gaat in inkomen achteruit, dat kan gevolgen hebben voor de
hoogste systeemniveaus: maatschappelijk functioneren, plaats in leefgemeenschap, zijn
rol in de familie etc. Hij kan bijvoorbeeld ook alcohol gaan gebruiken, dit kan na lange
tijd gevolg hebben op het zenuwstelsel.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller MichhRutten. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.28. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
53022 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now