Inleiding recht
Week 1:
Functies van het recht
Normatieve functie = gedragsregels waarvan nagenoeg iedereen in de samenleving vindt dat deze
moeten worden nageleefd en opgevolgd. Deze zijn zo belangrijk dat ze schriftelijk zijn vastgelegd en
er een sanctie aan verbonden is indien er wordt overtreden.
Geschiloplossende functie = het heft zelf in handen nemen is verboden, waardoor de rechterlijke
macht bij uitsluiting oordeelt of iemand moet worden gestraft, en zo ja, op welke wijze en met
behulp van welke procedure.
Additionele functie = biedt een rechtsregel indien partijen vergeten zijn op bepaalde gebieden
afspraken te maken.
Instrumentele functie = hoe het gebeurt en niet anders. Het heeft niets te maken met normbesef,
mensen kunnen er zelf geen afspraken over maken (bijv. rechts rijden).
Onderscheid publiek- en privaatrecht
Rechtssysteem Nederland is onderverdeeld in publiekrecht en privaatrecht.
Publiekrecht = rechtsbetrekking tussen burger en overheid.
Privaatrecht = rechtsbetrekking tussen burgers onderling, wordt ook wel burgerlijk recht of civiel
recht genoemd.
Publiekrecht kan in beginsel alleen door de overheid uitgevoerd worden.
Wanneer de overheid een handeling uitvoert die ook door een burger gedaan kan worden
(verkopen, verhuren etc.) dan is er sprake van privaatrecht.
Soorten rechten
Materieel recht = rechten en plichten, zegt iets over de inhoud van het recht.
Formeel recht = procesrecht, hoe rechten geldend gemaakt kunnen worden. Alles wat via procedures
gaat.
Een wet in formele zin = wordt alleen door een formele wetgever opgesteld (regering + Staten
Generaal).
Een wet in materiele zin = een algemeen verbindende rechtsregel, deze geldt voor iedereen. Wetten
in materiele zin kunnen door verschillende overheden gemaakt worden, zoals bijvoorbeeld door de
regering alleen, of de gemeenteraad.
Een wet in formele zin bevalt niet altijd formeel recht en een wet in materiele zin bevat niet altijd
materieel recht.
Door wie wordt de wetgevende macht in Nederland gevormd? Staten Generaal (1e en 2e kamer) en
de regering samen maken wetten. Ook de regering alleen kan wetten maken, zonder Staten
Generaal.
Dwingend recht
BW bevat veel bepalingen die dwingend van aard zijn dwingend recht (de wet bepaalt dat het zo
is en je kunt hier niet vanaf wijken). Als je onderling afspraken maakt die afwijken van de wet, is deze
afspraak over het algemeen nietig (vanaf het begin niet geldend). Er zijn ook aanvullende bepalingen
1
, je bent als burger in beginsel vrij om afspraken met elkaar te maken. Als je niet op alle vlakken
afspraken hebt gemaakt, is er aanvullend recht.
Als je een koelkast laat bezorgen, maar er geen afspraken zijn gemaakt over de levering en plaatsing
van de koelkast, kunnen deze kosten niet op de koper verhaald worden consumentenrecht schrijft
dat deze kosten voor verkoper zijn.
Legaliteitsbeginsel = de vrijheid van de burger mag alleen beperkt worden als daar een wettelijke
basis voor is. Strafrecht is een voorbeeld van het beperken van de vrijheid.
Generale preventie = dat een ander moet leren van de strafbare feiten die een ander is ondergaan.
Speciale preventie = dat de dader zelf moet leren van het strafbare feit wat hij/zij is ondergaan.
Objectief en subjectief recht
Objectief recht = alle rechtsregels (om chaos te voorkomen) die door de overheid zijn vastgesteld of
erkend, met het doel de samenleving te ordenen. Deze kunnen door sancties worden gehandhaafd
(anders hebben de regels geen nut). Iedereen kan zich beroepen op objectief recht.
Subjectief recht = het recht dat alleen voor jou geldt. Subject = de drager van rechten en plichten,
kan alleen een natuurlijk persoon zijn.
Week 2:
Staat = grondgebied + bevolking + organisatie met de hoogste macht.
Wetgevende macht
Wordt in NL gevormd door de regering samen met de Staten-Generaal. Zij zijn samen de formele
wetgever. Dit is bepaald in art. 81 Gw.
Art. 42 Gw bepaalt dat de regering wordt gevormd door de Koning en de ministers.
Art. 51 Gw bepaalt dat de Staten-Generaal bestaan uit de 2e en 1e kamer.
De vaststelling van wetten geschiedt door de regering en de Staten-Generaal gezamenlijk.
De Staten-Generaal en regering maken samen een wet zij worden de formele wetgever genoemd
de wet die door deze samenwerking tot stand komt heet een wet in formele zin.
De regeringsleden (m.u.v. de Koning) zijn bewindsleden.
De tweede kamer bestaat uit 150 leden en de eerste kamer bestaat uit 75 leden (Art. 51 GW).
Art. 45 Gw ministers vormen samen de ministerraad. Minister-president is voorzitter hiervan. De
ministerraad beraadslaagt en besluit over het algemeen regeringsbeleid en bevordert de eenheid
van dat beleid.
Bevoegdheden
Het recht van initiatief = het recht dat ministers en Kamerleden met een wetsvoorstel kunnen
komen. Dit geldt alleen voor de 2e kamer en de regering. De regering dient in de meeste gevallen een
wetsvoorstel in, omdat zij middelen als geld en onderzoek direct beschikbaar hebben. Dit is bepaald
in art. 82 Gw.
2
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller lsvanlienden. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.75. You're not tied to anything after your purchase.