Hoofdstuk 19: Seks en genetica
1 DE VOORDELEN VAN SEKS
Aseksuele vs seksuele voortplanting
• bacteriën: celdeling ondergaan en erfelijk materiaal verdelen over de twee dochtercellen
• planten
• dieren: hrydra (zoetwaterpoliek), wormen, hagedissen: soms zonder bevruchting, parthenogenese
• identiek genetische nakomelingen (kloons)
1.1 SEKSUELE VOORTPLANTING GEBRUIKT HAPLOIDE EN DIPLOIDE CELLEN
Moeder en vader hebben beide diploide cellen. Bij het vormen van gemeten
tijdens de meiose gaan er haploide gameten gevormd worden. Hierbij wordt
van ieder chromosoom exact één kopie overgehouden.
Wanneer de eicel en zaadcel gaan versmeten gaat er terug een diploide
toestand gevormd worden bij de vorming van de zygote.
Het erfelijk materiaal van moeder en vader komen samen
→ mix van het DNA
Voordeel in de evolutie: de mengeling van DNA is belangrijk bij het
genereren van genetische diversiteit. Alle kinderen hebben een genetisch
andere samenstelling dan hun ouders.
De genetische diversiteit is niet noodzakelijk interessant voor het individu
(sommige DNA combinaties zijn minder voordelig), maar wel voor de
populatie
1.2 DE VOORDELEN VAN SEKS
• Combineren van allelen: DNA mix → grote genetische diversiteit
• Competitief voordeel voor het overleven van de soort, niet noodzakelijk het individu
• Vermijden dat mutaties accumuleren (vgl met somatische mutaties)
• Selectie van de fitste mannetjes (en vrouwtjes) om te paren (selectie van goede DNA combinaties)
1.2.1 Kiemcellen en somatische cellen
• Kiemcellen: productie gameten, invloed op een volgende generatie
• Somatische cellen: andere lichaamscellen, geen invloed op een volgende generatie
1.2.2 Enkele definities
• Meiose: reductiedeling (vermindering van de chromosomen)
• Haploid: 1 set chromosomen
• Diploid: 2 sets chromosomen (1 set afkomstig van M en 1 set van V), alleen sex chromosomen zijn duidelijk
verschillend
• Gameet: ontstaan na deling van een kiemcel, is haploid
o vrouw: groot en immobiel; eicel
o man: klein en beweeglijk; spermacel
• Allel: varianten van een gen in een populatie: 2 allelen per diploide cel
• Zygote: samensmelten van een M en V gameet: diploid
1
, 2 MEIOSE EN BEVRUCHTING
2.1 MEIOSIS OMVAT ÉÉN RONDE VAN DNA REPLICATIE, GEVOLGD DOOR 2 CELDELINGEN
Meiose is celdeling die er voor zal zorgen dat er haploide gameten worden geproduceerd. Dit zijn cellen waarbij het
erfelijk materiaal gehalveerd is.
1. Diploide toestand wordt tijdelijk gedupliceerd tot
een toestand waar 4 chromatiden aanwezig zijn
2. Meiose I: een deel van de chromatiden wordt al
uitverdeeld tot een 2 chromatiden toestand
3. Meiose II: de 2 chromatide toestand wordt
uitverdeeld naar een haploide toestand
Tijdens de mitose worden er 2 identieke dochtercellen gevormd
Tijdens de meiose worden er 4 verschillende gameten gevormd
2.1.1 De meiose
4 dochtercellen met
gereduceerde hoeveelheid
chromosomen, haploid alle DNA bij elkaar
gealigneerd, cross-
over
CELDELING 1
DNA wordt
gerepliceerd
4C
CELDELING 2
2.1.2 Chromosomen
• Mens: 23 paar chromosomen
o 23 van de moeder en 23 van de vader
o in totaal: 46 chromosomen → diploid (2n), 2 sets chromosomen
• Tijdens S-fase van meiose I: verdubbeling van chromosomen
o totaal 92 chromatiden (4C) (gerepliceerde, maar niet vrije chromosomen)
o groepering per 4 chromatiden → 23 tetrades/bivalenten
• Meiose I: halvering van het aantal chromatiden: 92 → 46 chromatiden
o zusterchromatiden nog samengehouden
o random verdeling van M en V gepaarde zusterchromatiden over de dochtercellen
• Meiose II: nog halvering van het aantal chromatiden: 46 → 23 chromosomen
o haploid
o scheiding van de zusterchromatiden en verdeling over de gameten
2
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller rlisa2220. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.54. You're not tied to anything after your purchase.