Voor het vak herstelgericht werken moesten wij een GGZ-Ecademy maken over herstelondersteunend werken. Alle theorie die in deze Ecamdemy besproken werd heb ik netjes in een document gezet zodat dit makkelijker terug te vinden/lezen is.
Introductie op herstelondersteunend werken
Een veel gebruikte definitie van herstel is: “Een zeer persoonlijk en uniek proces van verandering in
iemands opvattingen, waarden, gevoelens, doelen, vaardigheden en/of rollen. Het is een manier van
leven, van het leiden van een bevredigend, hoopvol en zinvol leven met de beperkingen die de
psychische klachten met zich meebrengen. Herstellen betreft het ontgroeien van de rampzalige
gevolgen van de aandoening en de ontwikkeling van een nieuwe betekenis en een nieuw doel in
iemands leven.”
Herstel en rehabilitatie: Misschien ben je al bekend met rehabilitatie. Hoewel rehabilitatie en herstel
beide uitgaan van eigen regie over het persoonlijke ontwikkelingsproces van de cliënt, zijn er ook
verschillen. Herstel is van de cliënt zelf, rehabilitatie is een proces van cliënten en begeleiders.
Bij herstel gaat het om het hervinden van de persoonlijke balans na ervaringen van psychische
ontwrichting. Men groeit over de gevolgen van een psychiatrische aandoening heen en ontdekt
daarbij (verloren gewaande) mogelijkheden voor een vervullend leven met of zonder de psychische
kwetsbaarheid. Mensen ontdekken dat zij alleen zélf betekenis kunnen geven aan hun psychische
ervaringen.
Een herstelproces is persoonlijk, uniek en verloopt nooit volgens een vooropgesteld plan. Het beslaat
veel verschillende aspecten, waaronder:
- Het hervinden van hoop;
- Het hervinden van een positief zelfbeeld;
- Het herwinnen van de eigen regie over een leven buiten de psychiatrie in een
maatschappelijke omgeving.
Een cliënt met een psychiatrische aandoening zal vaak niet volledig genezen van zijn aandoening. Hij
kan er wel van herstellen. Hij herstelt door zichzelf boven de aandoening te tillen. Dit herstelproces
heeft hulpverleners nodig die herstelondersteunend werken.
In het herstelproces kan de cliënt desgewenst gebruik maken van anderen. Eventueel kan de cliënt
dus ook gebruik maken van hulpverleners. Rehabilitatie is een vorm van hulpverlening aan mensen
met langdurige psychiatrische problematiek. Het doel is mensen te ondersteunen in hun
herstelproces en bij hun deelname aan de samenleving. Herstel en rehabilitatie zijn dus aanvullend
maar niet hetzelfde.
Om herstelondersteunend te werken heb je nodig:
- Kennis: wat is goed hulpverlenerschap;
- Een juiste houding: herstelondersteunend, persoonlijke aandacht, cliëntgerichtheid;
- Een juiste interactie met de cliënt: sociale participatie, cliëntgerichtheid.
Contact leggen met de cliënt
Net zoals in iedere relatie hoort er ook wederzijds contact gelegd te worden tussen zorgverlener en
cliënt. Een goede samenwerking is ondersteunend. Maak contact met je cliënt om te weten wat hij
denkt en wat hij wil. Maar hoe leg je goed contact?
Allereerst: Luister en vraag door totdat jij weet waarom een cliënt iets wil of niet. Je helpt de cliënt
verwoorden wat hij denkt. En je helpt hem regie te geven door te verwoorden welke hulp hij nodig
heeft en wil. Daarnaast kunnen we contact onderscheiden in vaardigheden die nodig zijn om een
band te scheppen en vaardigheden in contactstijl.
, Een band scheppen:
- Toon begrip;
- Laat jezelf zien;
- Inspireer.
Een goede houding bij het contact maken is voor de hulpverlener:
- Wees present: heb volledige aandacht bij de cliënt. Bekijk rechts een fragment over
presentie.
- Heb geduld en tijd: richt je op het verlichten van lijden.
- Straal hoop en optimisme uit: geef vertrouwen.
- Wees bescheiden in het presenteren van je (theoretische) deskundigheid: erken de
deskundigheid die de cliënt heeft over zijn eigen leven en lijden.
- Help de cliënt om regie en autonomie te hervinden door zijn eigen kracht te herkennen en te
stimuleren.
- Stimuleer ontwikkeling van kennis over zijn aandoening.
Het cliëntperspectief
De beste manier om iets te weten te komen over het perspectief van de cliënt is als die zelf zijn
verhaal vertelt. Iedereen wil wonen, werken, leven en liefhebben in zijn leven en in de maatschappij.
Dat geldt daarmee ook voor een cliënt.
Een cliënt:
- Heeft een idee van de toekomst;
- Kijkt ergens naar uit;
- Heeft verantwoordelijkheidsgevoel;
- Heeft een idee over zingeving aan zijn leven.
Als een zorgverlener dit voor ogen houdt, denkt hij aan het perspectief van de cliënt: het
cliëntenperspectief.
Hoe te verplaatsen in het cliëntperspectief?
Om te denken vanuit het cliëntenperspectief is als eerste nodig om vooruit te denken. Geloof dat
jouw cliënt krachten heeft en dat er altijd kansen zijn. Ga niet uit van ervaring. Iets wat in jouw
ervaring misschien goed heeft gewerkt wil niet zeggen dat het voor iemand anders ook zo zal zijn.
Ervaringen doen geen voorspellingen met 100% garantie en ontnemen de dromen van een cliënt.
Stel dat de cliënt graag wil afvallen en jij zegt dat uit jouw ervaring blijkt dat de meeste mensen daar
de discipline niet voor hebben, dan is dat weinig behulpzaam. Het is zonde verlangens te
ondermijnen, iemand moet zelf ervaren hoe het is.
Ten tweede is het nodig om aan te sluiten op de cliënt als mens met zijn ideeën, gedachten,
toekomstbeeld enzovoorts. Vraag wat hij wil, sluit aan en geef zo jullie beiden de kans om samen te
werken aan herstel.
Tot slot heeft de cliënt krachten. Werk hiermee. Er zijn zes krachtprincipes:
- Mensen hebben altijd een capaciteit om te herstellen en om hun leven weer op te pakken.
- De focus ligt op individuele krachten in plaats van op tekortkomingen.
- De cliënt is de regisseur in het partnerschap met de zorgverlener.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Kirstentje. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.23. You're not tied to anything after your purchase.
