1.2
Recht: het ordenen van de samenleving en het geven van regels om conflicten
op te lossen zodat de orde kan terugkeren
1.3 Rechtsgebieden
Staatsrecht
Geeft grondregels voor de organisatie van de Staat. Het biedt een beschrijving
van de verschillende organen van de Staat, van hun onderlinge verhoudingen en
van de relatie tussen burger en overheid.
Bestuursrecht
Houdt zich bezig met de overheid ‘in actie’. Het geeft regels over de bestuurstaak
van de overheid.
Strafrecht
Beschrijft verboden gedragingen waarop straf staat.
- Politie (spoort strafbare feiten op en de personen die van deze feiten
verdacht worden)
- Openbaar Ministerie (beslist op basis van het opsporingsonderzoek of de
verdachten zullen worden vervolgd)
- Rechter (beoordeelt bewijs dat het OM voor de verdenking aanlevert)
Burgerlijk recht (Civiel recht en Privaatrecht)
Regelt de rechtsverhoudingen tussen burgers onderling
- Personen- en familierecht
- Vermogensrecht
- Erfrecht
- Rechtspersonenrecht
1.4 Publiekrecht en Privaatrecht
Publiekrecht
De overheid heeft een geheel eigen taak of positie in een bepaald rechtsgebied
(staatsrecht, bestuursrecht, strafrecht)
Privaatrecht
De overheid heeft geen specifieke taak, want daarin gaat het om
rechtsverhoudingen tussen burgers onderling
1.5 Materieel recht en formeel recht
Materieel recht
Beschrijft rechten en plichten van mensen en instellingen
Formeel recht
Beschrijft hoe het materieel recht gehandhaafd wordt
,1.6 Overige indelingen van het recht
Nationaal recht
Regels die alleen gelden op het grondgebied van een bepaald land
Internationaal recht
Regelt de rechtsrelaties tussen verschillende staten (wetgeving van de Europese
Unie)
Objectief recht
Rechtsregels zoals we die onder andere in wetten en verdragen vinden
Subjectief recht
De rechten en bevoegdheden die mensen aan dit objectieve recht ontlenen
,Hoofdstuk 2 Rechtsbronnen
2.1 Inleiding
Rechtsbronnen
De plaatsen waar het recht te vinden is
- Het internationaal verdrag
- De wet
- De jurisprudentie
- De gewoonte
2.2 Het internationaal verdrag
Verdragen waarbij ons land zich heeft aangesloten, zij maken deel uit van ons
nationale recht
2.3 De wet
- De overheidsregel met algemene werking
- Een besluit afkomstig van regering en volksvertegenwoordiging samen
Wet in formele zin
Een besluit afkomstig van regering en volksvertegenwoordiging samen, dat
volgens een vaste procedure tot stand is gekomen
Wet in materiële zin
Alle algemeen verbindende overheidsvoorschriften, ongeacht welk wetgevend
overheidsorgaan het voorschrift heeft gemaakt (het heeft een algemene werking,
of geldt voor een bepaalde groep mensen)
2.4 De jurisprudentie
Een verzameling van alle rechterlijke uitspraken die onze rechters in de loop van
de jaren hebben gedaan (uitspraken van de Hoge Raad vormen een soort
handleiding met uitleg bij wetteksten)
2.5 De gewoonte
Gewoonten die ingeburgerd zijn door veel mensen en als ‘recht’ worden ervaren,
ook al staan ze niet in de wet (handjeklap op een veemarkt)
, Hoofdstuk 4 Democratie en rechtsstaat
4.4 Grondrechten
Ook wel mensenrechten genoemd (vrijheid van meningsuiting, godsdienst,
vereniging, etc.)
Grondrechten bieden vrijheid
Grondrechten zijn gericht op de vrijheid, de vrije ontplooiing en het welzijn van
de burgers
Klassieke grondrechten
De burgers wordt bewegingsruimte geboden, van de overheid wordt gevraagd
zich in deze vrije ruimte van de burger niet te begeven (kiesrecht, vrijheid van
vereniging, vrijheid van godsdienst) passieve instelling van de overheid
De klassieke grondrechten kunnen worden verdeeld in politieke rechten,
vrijheidsrechten en gelijkheidsrechten
- Vrijheidsrechten
Zijn gericht op de vrijheid van de burger ten opzichte van de overheid (vrijheid
van godsdienst, meningsuiting, vereniging, etc.)
- Politieke rechten
Garanderen de burger dat hij ongeacht zijn politieke opvattingen mee kan doen
binnen ons democratisch bestel (actief en passief kiesrecht, recht van petitie,
etc.)
- Gelijkheidsrechten
Verbieden de overheid in gelijke gevallen onderscheid te maken tussen burgers
(artikel 1, ‘allen die zich in Nederland bevinden, worden in gelijke gevallen gelijk
behandeld’.)
- Beperking van grondrechten
Een door de wetgever noodzakelijk geachte inbreuk op de uitoefening van het
grondrecht
o Vorm van beperking (algemene beperking, doelcriteria (belangen
met het oog waarop inbreuk mag worden gemaakt op het
grondrecht))
o Grondrecht geeft zelf de beperking aan
- Horizontale werking
- Botsing van grondrechten
Sociale grondrechten
Formuleren zorgtaken van de overheid (zorg voor werkgelegenheid,
woongelegenheid en volksgezondheid) actieve instelling van de overheid
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller wouterbruggemann. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.23. You're not tied to anything after your purchase.