Summary
Samenvatting Aardrijkskunde examenstof havo 5 hele boek
- Course
- Level
Geheel uitgeschreven samenvatting. Omvat alle hoofdstukken van het aardrijkskunde boek die je moet leren voor het examen.
[Show more]
Seller
Follow
puckeveline
Content preview
Aardrijkskunde examenstofSamenvatting Ak Hoofdstuk 1 Wereld Globalisering
-
Begrippen:
amerikanisering- de verbreiding van de Amerikaanse (westerse) cultuur over niet-westerse
gebieden
arbeidsmigratie- verhuizen naar een andere gebied of plaats om daar te gaan werken
de-industrialisatie- proces waarbij de industriële activiteiten in een gebied voor een
belangrijk deel verdwijnen
dekolonisatie- proces waarbij de kolonies zelfstandig worden
exploitatiekolonie- een kolonie die door het moederland gebruikt wordt als wingewest. De
kolonie wordt door het moederland aan de ene kant gebruikt om grondstoffen te leveren en
dient aan de andere kant als afzetmarkt voor de producten van het moederland. De
kolonisten zijn hier vaak tijdelijk.
export processing zones:
geografische ligging- positie van een gebied of land ten opzichte van andere gebieden of
landen.
global shift- een (mogelijke) verschuiving van het economische en politieke zwaartepunt in
de wereld, bv van de landen rond de Atlantische Oceaan naar gebieden rond de Grote
Oceaan.
globalisering of mondialisering- proces waarbij de verwevenheid tussen gebieden en
samenlevingen op aarde toeneemt. Economische globalisering of internationalisering en
culturele globalisering zijn hier twee belangrijke aspecten van.
identiteit- kenmerken die typerend zijn voor een persoon, groep of gebied (streektaal,
cultuur en landschap)
industrialisatie- Proces waarbij de industriële sector een steeds belangrijkere plaats in de
samenleving inneemt.
,1.1 Globalisering; one world?
Globalisering- het proces waarbij op een groot aantal terreinen de verwevenheid tussen
gebieden en samenlevingen op aarde toeneemt, dit gebeurde al tijdens de
ontdekkingsreizen van de 16e eeuw en de daaropvolgende kolonisatie.
Dit proces heeft invloed op de inrichting en functie van gebieden, zoals de gemiddelde
afstand waarover goederen, kapitaal en mensen zich verplaatsen. Ook hoe het leven van
mensen wordt beïnvloed door gebeurtenissen ver weg.
Globalisering wordt mogelijk gemaakt door transport- en informatietechnologie.
transporttechnologie- de technologie die nodig is om het vervoer van grondstoffen,
goederen en mensen mogelijk te maken.
informatie- of communicatie technologie- de technologie om de uitwisseling van
informatie mogelijk te maken.
sinds 1980 zijn drie ontwikkelingen van belang:
1. reis- en vervoerstijden zijn gedaald
2. transport en communicatie zijn goedkoper geworden, vooral het toenemende
capaciteit (vermogen) van schepen en vliegtuigen en de komst van containers.
3. de infrastructuuur rond transport en dataverkeer (wegen, haven,vliegvelden en
telecommunicatie) is enorm verbeterd.
Een van de motoren van de snelle globalisering is de multinationale onderneming
(mno of multinationals). Dit zijn bedrijven met een soort mondiaal netwerk, ze omspannen
met hun vestigingen de hele aardbol. Ze worden gesteund door de verbetering van de
transport- en communicatietechnologie.
Deze bedrijven letten op een aantal vestigingsfactoren:
- loon/ kennis
- bereikbaarheid
- belastingvoordelen
- politieke stabiliteit
- afzetmarkt
Het gevolg is dat de relatieve afstand tussen gebieden afneemt. De ontwikkeling waarbij
tijd en ruimte als het ware in elkaar worden gedrukt en waar de wereld als het ware steeds
kleiner wordt, noem je tijd- ruimtecompressie. (Global village, de sociale functie van een
dorp met roddels en nieuwtjes overgenomen is door social media.
De vernieuwing van transport- en communicatie volgd elkaar steeds sneller op, maar dit
geldt niet voor iedereen. Bij de verbetering van het infrastructuur wordt er vooral gefocust op
de best ontwikkelde regio’s waardoor de tijd- ruimte compressie sneller verloopt in het ene
gebied dan het andere. → regionale ongelijkheid.
, 1.2 Economische globalisering: oorzaken
Nadat het communisme in de sovjet unie (1991) instortte en China toetrad tot de WTO
(wereldhandelsorganisatie) werd de vrijemarkteconomie het leidende economische
systeem. Waardoor de liberalisering (het vrijer worden) enorm toegenomen is.
Het gevolg is dat:
- De productie en uitwisseling van goederen en diensten een internationaler karakter
krijgt;
- Gebieden economisch steeds hechter verbonden raken. Een gunstige ligging is
daarbij wel een belangrijke voorwaarde (zoals de gunstige ligging van de
containerhaven in Rotterdam, wat het knooppunt in de geglobaliseerde wereld is.
De economische globalisering na 1990 kun je aflezen aan de sterke stijging van
buitenlandse investeringen, de groei van het internationale transport- en
communicatieverkeer en de snelle toename van de wereldhandel. Deze groei daalt vanaf
2012 weer door de afkoeling van de economieën in de zogenaamde BRICS- landen en dan
vooral voor China, wat ondertussen de tweede economie ter wereld is.
Mno’s vragen zich constant af of ze nog wel op de goede plek zitten, ze laten zich hierbij
leiden door de volgende zaken
- arbeidsmarkt (loon- en kennisniveau)
- bereikbaarheid
- belastingvoordelen
- politieke stabiliteit
Als een fabriek besluit te sluiten of verplaatsen heeft dit nare gevolgen voor het gebied, er
verdwijnen dan veel banen, en meestal zijn die fabrieken gevestigd op plekken waar weinig
ander werk te vinden is. De beslissing wordt meestal aan de andere kant van de wereld in
het hoofdkantoor gemaakt.
Onder de invloed van de WTO wordt de vrijhandel gestimuleerd. Landen schrappen
handelsbeperkingen zoals tariefmuren (hoge importtarieven om eigen productie te
beschermen) en importquota (import van een bepaald aantal producten).
De vrijhandel heeft de wereldhandel en de uitwisseling van goederen sterk bevorderd. In
tijden van economische crisis treffen landen en handelsblokken protectionistische
maatregelen, bedoeld om hun eigen economie af te schermen tegen de buitenlandse
concurrentie.
Tegenwoordig wordt de productie van producten verspreid over de wereld. Mno’s kiezen
voor verschillende plekken om zoveel mogelijk winst te behalen, zo worden
arbeidsintensieve delen van het productieproces verplaatst naar lagelonenlanden.
○ Het gevolg hiervan is dat de productieketen van goederen (de route die een
product aflegt van grondstof tot consument) wordt opgedeeld in verschillende
gebieden
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller puckeveline. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.89. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
55534 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 15 years now