Samenvatting van deel 1 en 3 van het boek Praktische pedagogiek voor sociaal werk. Met deze samenvatting heb ik 90% gehaald op het tentamen over dit boek! Daarnaast ook een samenvatting over de stromingen: geesteswetenschappelijke stroming, kritisch-emancipatorische stroming, ecologische stroming e...
Pedagogiek jaar 1 periode 1: Praktische pedagogiek voor sociaal werk
De oudheid:
Plato: een kind wordt een goede atleet als je hem regelmatig wiegt. In deze tijd was atleetschap belangrijk.
Ook moest je een kind niet al te veel verwennen volgens hem.
Spartaanse opvoedingsstijl: streng kinderen werden opgeleid tot militairen en gehoorzame stadsburgers.
Mentale en fysieke uithouding werd getest. Wie sterk was overleefde. Het kind stond in dienst van de
samenleving, maar was ook een belangrijk gezinsonderdeel.
De middeleeuwen:
Erasmus: liefdevolle omgang met kind is belangrijk. Kinderen moeten opgevoed worden tot hoffelijke,
humane, ridderlijke, verdraagzame wezens met gevoel voor verantwoordelijkheid. Kinderen niet verwennen.
Sprake van het calvinisme. Kinderen hadden geen toegevoegde waarde, overleven stond centraal.
Opkomst van scholen educatie was nodig om op te groeien tot verantwoordelijke volwassene.
17e eeuw (opkomst pedagogiek):
Het rationalisme en empirisme zijn gericht op het reflecteren op de aard van aanwezige kennis en de normen
en waarden met betrekking tot de opvoeding van kinderen. Opvoeding en onderwijs was er alleen voor de
adel en rijken. In deze tijd ontstond de empirisch-analytische stroming.
De 18e eeuw (de verlichting):
Mesen zijn van nature gelijk, maar kunnen verschillen door milieuverschillen. De omgeving waarin een kind
opgroeit is dus zeer bepalend voor zijn ontwikkeling. Opvoeding is belangrijk! Sprake van volksopvoeding.
Jean-Jacques Rousseau: kinderen zijn geen passieve ontvangers, maar actief experimenterende wezens die
hun ontwikkeling zelf in de hand nemen en selectief de invloeden opnemen waaraan ze vanuit natuurlijke
aanleg behoefte hebben. Kinderen groeien via een vooropgesteld plan, de omgeving kan dit alleen verstoren
opvoeder moet het kind niets opdringen of verbieden, een kind moet leren door de gevolgen van gedrag.
Pestalozzi: ontwikkelde methodiek voor volksonderwijs ieder mens kan gevormd worden ondanks zijn
afkomst
De 19e eeuw (de bevelhuishoudens):
Zedelijke vorming was een belangrijk doel. Gehoorzaamheid en zelfbeheersing stond voorop. Regelmaat was
belangrijk, dit om verwendheid te voorkomen. Egoïsme was de slechtste eigenschap. Fröbel: kinderen
moeten getraind worden in hun spelend bezig zijn om voor te bereiden op de arbeid.
Opkomst romantiek: verschillen tussen mensen werd benadrukt, gevoelsleven stond centraal.
Eind 19e eeuw: opkomst reformpedagogiek. Dit keerde zich tegen eenvormige volksonderwijs. Nadruk kwam
op de individuele aanleg van het kind en hun drang tot spelen. Het kind stond centraal en opvoeders moeten
geen drang en autoriteit gebruiken vertrouwen hebben in de natuurlijke ontwikkeling van het kind.
De 20e eeuw (de onderhandelingshuishoudens, de eeuw van het kind):
Spock: kinderen raken niet snel verwend, een kind moet serieus genomen worden meer flexibiliteit qua
omgang met het kind, meer genegenheid en kind werd gezien als individu met eigen (waardevolle) mening.
Na de 2e Wereldoorlog werd pedagogiek een toegepaste wetenschap. Het probeerde te voldoen aan
objectieve, wetenschappelijke criteria.
, Langeveld was een naoorlogse pedagoog die vond dat opvoeding moest beginnen bij de huis-tuin en
keukenervaring. De geesteswetenschappelijke stroming ontstond.
Doelstelling opvoeding: mondigheid, zelfontplooiing, zelfontdekking en onafhankelijkheid (cq. democratisch)
Nu:
Je spreekt van opvoeden als er sprake is van wederzijds respect tussen opvoeder en kind, wanneer het kind
veiligheid ervaart, vertrouwen heeft in, zich geaccepteerd voelt door en ondersteuning krijgt van de
opvoeder en wordt uitgedaagd om eigen keuzes te nemen en te experimenteren met nieuwe dingen zodat
hij vertrouwen krijgt in zijn eigen kunnen en omgeving.
Hermanns: groei in het aantal voorzieningen voor jongeren en kinderen tijdens het opgroeien komt door:
1. De samenleving kan minder hebben van kinderen en jongeren: minder begrip voor hun gedrag, veel
verwijt naar opvoeders opvoeders lossen problemen niet zelf op maar vragen om hulp
2. Psychopathologisering: diagnoses stellen en behandeling voorschrijven voor ‘gewone’
opvoedingsproblemen te vaak diagnoses als ADHD en autisme
3. Overtreding van regels wordt direct gezien als crimineel gedrag
Opvoeding zou via Hermanns veel meer vanzelf moeten gaan. Professionals moeten alleen een steuntje in
de rug bieden, niet het hele opvoedproces overnemen.
Nu: van verzorgingsstaat participatiesamenleving: zoek eerst hulp in de directe omgeving. Er is daarnaast
sprake van het sociaal constructivisme: eigen kennis bepaalt de opvoeding.
Ontwikkelingstaken/-opgaven: het leren beheersen van bepaalde vaardigheden bij iedere ontwikkelingsfase:
op fysiek, cognitief, sociaal en emotioneel gebied en ontwikkeling van de persoonlijkheid. Als deze taken
goed worden voltooid, zal de kans kleiner zijn dat er problemen ontstaan later in de ontwikkeling.
Om dit te bereiken is steun en hulp van de opvoeder nodig: opvoedingstaken/-opgaven = alle
gedragingen van de opvoeder die het optimaal leren beheersen van de ontwikkelingstaken mogelijk maken.
Pedagogen komen in beeld wanneer de primaire opvoeders binnen een normale opvoedsituatie niet meer
weten hoe ze moeten handelen. Het richt zich altijd op milde problemen die preventief of met licht ingrijpen
opgelost kunnen worden. Ernstige gezinsproblemen en ontwikkelingsstoornissen horen bij orthopedagogiek.
Pedagogiek is een handelingswetenschap: het is niet alleen uit op het verklaren en voorspellen van het
gedrag van een 0-18 jarige, maar ook op het ondersteunen en verbeteren van de vaardigheden en het
handelen van de opvoeder. Het belang van het kind staat altijd voorop.
Klassieke definitie orthopedagogiek: de leer van het opvoedkundig handelen ten behoeve van het in zijn
opvoedbaarheid beperkt kind. Het kind stond centraal. Doelgroep was bijzondere/afwijkende kinderen
of kinderen met een ernstig blijvende en langdurige ontwikkelingsbelemmering.
Vanaf 1980: kind staat niet langer centraal bij de definitie van orthopedagogiek, nu: problematische
opvoedingssituatie (POS). Orthopedagogiek houdt zich bezig met het opvoeden dat zodanig leed met
zich meebrengt dat de betrokkenen niet verder kunnen. Oftewel, een stagnerend opvoedproces
Opvoedimpassie = combinatie van POS en stagnerend opvoedproces die zorgen voor kleine stagnaties of
problemen in de alledaagse opvoeding buiten het vakgebied van orthopedagogiek.
Een stoornis is iedere afwezigheid of afwijking van een fysiologische, anatomische of psychologische functie
of structuur. Er is sprake van een beperking wanneer activiteiten belemmerd worden door de stoornis. Een
handicap is de nadelige uitkomst van de stoornis of beperking.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller meikebuursma. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.40. You're not tied to anything after your purchase.
