Summary
Samenvatting Bestuursrecht 2
- Course
- Institution
Samenvatting van het vak Bestuursrecht 2 voor studenten die de opleiding HBO-Rechten volgen aan de Hanzehogeschool Groningen.
[Show more]
Seller
Follow
mkjdrenth
Reviews received
Content preview
Bestuursrecht IIWeek 1 Damen 1, H13.1 t/m 13.2.3
Damen 1, H8.1 t/m 8.2.1.2
Damen 1, H16.1 t/m 16.5
H13 Toezicht en Handhaving
Wanneer een wetgever of bestuursorgaan recht vormt, is het uiteraard de bedoeling dat de
gestelde rechtsnormen worden nageleefd. Als in een bestuursrechtelijke regeling bepaalde
gedragingen van de burgers zijn verboden of aan de burgers gedragsverplichtingen zijn
opgelegd, heeft de wetgever meestal de overtreding van zulke voorschriften strafbaar
gesteld.
Strafrechtelijke sancties zijn echter niet voldoende om de handhaving van het bestuursrecht
te verzekeren. Deze sancties zijn in beginsel gericht op bestraffing van de overtreder en in
dat opzicht beperkt. Er moeten ook op effectieve wijze sancties kunnen worden opgelegd.
-Last onder bestuursdwang
-Last onder dwangsom
Om op effectieve wijze sancties op te leggen, hebben bestuursorganen van provincies en
gemeenten de bevoegdheid gekregen om – zonder voorafgaande toestemming van de
rechter – deze effectieve sancties op te leggen ter handhaving van die regels die deze
besturen op grond van de wet moeten uitvoeren. (125 Gmw, 122 Prw, 5:32 Awb).
Aan andere bestuursorganen, zoals ministers, worden deze bevoegdheden in bijzondere
wetten toegekend (5.15 Wabo).
Een ander veelvoorkomend handhavingsinstrument is de intrekking van een begunstigde
beschikking (zoals een vergunning, uitkering of subsidie) wegens niet-naleving van bepaalde
aan die beschikking verbonden voorschriften.
Handhavingstekort= de situatie waarin rechtsnormen worden geschonden en er handhavend
moet worden opgetreden
Handhaving moet worden bevorderd. Dit kan vooral door beter (en mindere) regelgeving,
meer aandacht voor de handhaafbaarheid van regels, meer menskracht en middelen en
meer bestuurlijke wil om te handhaven.
Wanneer is een overheidslichaam verantwoordelijk en aansprakelijk voor ontoereikend
toezicht en gebrekkige handhaving?
De omvang van het risico moet zo groot zijn, dat actie niet achterwege had mogen blijven.
Om vast te stellen of dit het geval is, zijn de volgende factoren van belang:
-de aard van de mogelijke effecten als het risico zich verwezenlijkt
-de kans dat deze effecten zich voordoen
-de kosten die gemoeid zijn met het overheidsoptreden om deze effecten te
voorkomen
,*In bestuursrechtelijke jurisprudentie komt naar voren dat klachten over overtredingen
serieus moeten worden genomen en dat een bestuursorgaan in beginsel gehouden is om
handhavend op te treden tegen geconstateerde overtredingen.
Als een bestuursorgaan een handhavingsbesluit (zoals bijv. een last onder bestuursdwang)
of een gedoogbesluit heeft genomen, oordeelt ten aanzien van de rechtmatigheid van dat
besluit echter niet de burgerlijke rechter, maar de bestuursrechter.
‘Beginselplicht tot handhaving’
Wanneer een reëel en voorzienbaar risico bestaat op een calamiteit, moeten overheden
volgens het Hof handhavend optreden.
*De reden voor invoering van de bestuurlijke boete (bestraffende sanctie) is omdat op
verschillende beleidsterreinen onder een strafrechtelijke vervolging van overtreding van
bestuursrechtelijke voorschriften niet altijd prioriteit heeft bij het Openbaar Ministerie (OM)
Bij lichte overtredingen weegt verder zwaar dat de bestuurlijke boete in vergelijking met
de strafrechtelijke handhaving een sneller en minder omslachtig instrument is. De
De effectiviteit van de rechtshandhaving kan worden belemmerd als steeds een rechterlijke
beslissing moet worden afgewacht.
Om een effectieve handhaving van bestuursrechtelijke regelgeving te realiseren, hoeft echt
niet noodzakelijkerwijs het bestuursrechtelijke sanctie instrumentarium uitgebreid te
worden. De versterking van het (buitengerechtelijk) strafrechtelijk instrumentarium kan
evenzeer bijdragen aan effectievere handhaving van bestuursrechtelijke regelgeving.
-Ook het toekennen van een strafrechtelijke transactiebevoegdheid aan een bestuursorgaan
of het toekennen van een strafbeschikkingsbevoegdheid aan het OM of een bestuursorgaan
kunnen aan deze versterking bijdragen.
in art. 74 en 74a Sr is de transactiebevoegdheid van het OM neergelegd.
in art. 85 lid 3 Waterschapswet is de bestuurlijke transactiebevoegdheid neergelegd.
Bestuurlijke sancties= de sancties die bestuursorganen zelf opleggen.
een door een bestuursorgaan wegens een overtreding opgelegde verplichting of
onthouden aanspraak (5:2 lid 1 sub a Awb)
Bestuursrechtelijke wetgeving verschaft bestuursorganen instrumenten om naleving van
bestuursrecht te bewerkstelligen. Deze handhavingsinstrumenten omvatten ook het toezicht
dat bestuursorganen kunnen uitoefenen op de naleving van de bij of krachtens de wet
gestelde voorschriften en van de bij beschikking individueel opgelegde verplichtingen.
De toezichtbevoegdheden omvatten allerlei controlebevoegdheden, uit te oefenen door
‘toezichthouders’.
Toezicht is nodig om tot een adequate handhaving te kunnen komen. Een belangrijk doel
van toezicht is de vaststelling van overtredingen.
,Herstelsanctie: gericht op het beëindigen van een illegale ‘situatie’
Bestraffende sanctie: gericht op het treffen van de dader door hem leed toe te voegen
Toezicht houdt in: het houden van controle op de naleving van wettelijke regels. In de
praktijk zijn de activiteiten van toezichthoudende functionarissen niet slechts gericht op het
opsporen van overtredingen, maar ook op het geven van voorlichting en advisering ten
behoeve van een juiste naleving van regelgeving.
In titel 5.2 Awb worden algemene regels gegeven voor het uitoefenen van toezicht op de
naleving van bij of krachtens enig wettelijk voorschrift gestelde voorschriften.
Op grond van 5:11 Awb moet onder een toezichthouder worden verstaan: “een persoon, bij
of krachtens wettelijk voorschrift belast met het houden van toezicht op de naleving van het
bepaalde bij of krachtens enig wettelijk voorschrift’’.
In de regel zijn toezichthouders ambtenaren
Als niet anders is bepaald, heeft de toezichthouder de bevoegdheden en rechten die in
titel 5.2 worden genoemd.
In art 5:15 tot en met 5:20 Awb is aangegeven welke bevoegdheden en rechten
toezichthouders hebben. De toezichthouder is bevoegd:
a. tot het betreden van elke plaats, met uitzondering van een woning zonder
toestemming van de bewoner
b. zich zo nodig met behulp van de sterke arm toegang te verschaffen en zich te doen
vergezellen door personen die daartoe door hem zijn aangewezen
c. inlichtingen te vorderen
d. inzage te vorderen van een identiteitsbewijs als bedoel in art. 1 Wet op de
identificatieplicht
e. inzage te vorderen van zakelijke gegevens en bescheiden, waaronder ook vallen
gegevens die langs elektronische weg zijn vastgelegd
f. kopieen te maken van zakelijke gegevens en bescheiden
g. zakelijke bescheiden mee te nemen als ter plekke geen kopieen kunnen worden
gemaakt
h. zaken te onderzoeken en monsters te nemen
i. zaken mee te nemen als het onderzoek of de monsterneming niet ter plaatse kan
geschieden
j. vervoermiddelen met betrekking waartoe hij een toezichthoudende taak heeft en
hun lading te onderzoeken
k. te vorderen dat een voertuig of een vaartuig door de bestuurder stil wordt gehouden
en door de bestuurder naar een door hem aangewezen plaats worden overgebracht
l. van een bestuurder van een vervoermiddel inzage te vorderen van de wettelijk
voorgeschreven bescheiden
De in de Awb aan een toezichthouder toegekende bevoegdheden zijn niet uitputtend
bedoeld. In een bijzondere wet kunnen aan een toezichthouder aanvullende bevoegdheden
worden toegekend.
Bij of krachtens een bijzondere wet kunnen bevoegdheden en rechten die een
toezichthouder op grond van de Awb toekomen, ook worden beperkt (art. 5:14 Awb)
, Het opzettelijk niet voldoen aan een bevel of vordering van een toezichthouder is een
misdrijf. De niet-naleving van de plicht tot het tonen van een identiteitsbewijs aan een
toezichthouder is een overtreding.
Alleen personen die uit hoofde van ambt, beroep of wettelijk voorschrift verplicht zijn tot
geheimhouding, kunnen het verlenen van medewerking weigeren, voor zover dit uit hun
geheimhoudingsplicht voortvloeit.
Het toezicht zelf vormt nog geen reactie op onrechtmatig gedrag van de burger. Voor het
bevoegd hanteren van instrumenten van toezicht is overtreding van een voorschrift dan ook
geen voorwaarde.
Voor het uitoefenen van bevoegdheden door de toezichthouder is niet vereist dat er een
vermoeden bestaat dat een voorschrift niet wordt nageleefd. Het betreft dus uitdrukkelijk
geen (strafrechtelijke) opsporingsbevoegdheid.
Toezichtshandelingen zijn vaak feitelijke handelingen en geen besluiten in de zin van de
Awb. Daarom zij de afdelingen 3.2 tot en met 3.4 Awb van toepassing. Daarnaast gelden
voor de toezichthouder de ongeschreven beginselen van behoorlijk bestuur.
De toezichthouder moet zich ingevolge art. 5:12 Awb in ieder geval legitimeren voordat hij
van zijn (soms) ingrijpende machtsmiddelen gebruik maakt. Een algemene norm staat in art.
5:13 Awb.
Art. 8 EVRM: recht op eerbiediging van het huisrecht en van het privéleven
Art. 6 EVRM: criminal charge (strafrechtelijke vervolging én bestuurlijke boetes)
H8 Nemen van besluiten
Een burger kan een bestuursorgaan om de uitoefening van een bepaalde publiekrechtelijke
bevoegdheid verzoeken. Iemand heeft bijvoorbeeld een vergunning nodig.
De bepalingen van afdeling 4.1.1 gaan uitsluitend over beschikkingen. Deze bepalingen
hebben op besluiten van algemene strekking geen toepassing.
De uniform openbare voorbereidingsprocedure van afdeling 3.4 is van toepassing als dat bij
wettelijk voorschrift of bij besluit van een bestuursorgaan is bepaald. Ook als de wetgever
dat niet heeft bepaald, kan een bestuursorgaan er dus voor kiezen om op de voorbereiding
van een besluit die procedure van toepassing te verklaren.
Ingevolge art. 4:1 Awb moet een aanvraag van een beschikking in het algemeen schriftelijk
worden ingediend. Van belang is dat in ieder geval duidelijkheid bestaat over de persoon van
de aanvrager, de datum van indiening en het doel van de aanvraag. Daarom wordt in art. 4:2
Awb vereist dat de naam en het adres van de aanvrager, de dagtekening en een aanduiding
van de gevraagde beschikking zijn vermeld.
Uit art. 4:4 Awb volgt dat voor zover daarin niet door de wetgever is voorzien, het bevoegde
bestuursorgaan een formulier kan vaststellen dat bij het indienen van de aanvraag door de
burger moet worden gebruikt.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller mkjdrenth. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.20. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
71498 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now