Summary
Medical Humanities samenvatting hoorcolleges
- Course
- Institution
samenvatting van de hoorcolleges gebaseerd op de doelstellingen
[Show more]
Seller
Follow
charlottepott
Content preview
HC 1 MEDISCHE ETHIEKWGBO: wet geneeskundige behandel overeenkomst
De definitie van ethiek reproduceren
= systematische reflectie op verantwoord handelen
- systematisch: body of knowlegde (het totaal aan kennis): methode en inhoud
- reflectie: het gaat om denken, argumenten (vereist enige afstand)
- verantwoord: wat is juist? Wat is goed?
- Handelen: uiteindelijk gaat het om wat we doen
Verschil tussen filosofie en ethiek is, is dat ethiek is gericht op het handelen
Uitleggen wat het doel is van ethische reflectie
Ethisch redeneren
- Doel: goede redenen voor handelen te formuleren
- Vorm: gesprek
- Houding
o Anti-dogmatisch (bereid af te wijken van eigen standpunt)
o Argumentatief
o Al-partijdig
- Resultaat: provisional fixed points
o Provisional: voorlopig; altijd weer te veranderen ogv betere argumenten
o Fixed: want onderbouwd door argumenten en dus niet zomaar opgeefbaar
- Doelgroep: redelijke andere mensen; wat kunnen we aan elkaar uitleggen wat goed en verantwoord is
De eigenschappen van een ethische uitspraak benoemen en toelichten
Eigenschappen van ethische uitspraken
- Normatief: gaat over morele juistheid
- Prescriptief: bevat een voorschrift, geven aan hoe te handelen
- Universaliseerbaar: van toepassing in alle vergelijkbare gevallen ceteris paribus
Geen uitzondering voor jezelf, ethiek is een onpersoonlijk vak
Status uitspraken
- Geen waarheidsbegrip zoals in bètavakken, wel ‘goede redenen’
- Geen subjectivisme, intersubjectivisme
- Gebaseerd op houdbaarheid van standpunten tegenover redelijke anderen (Scanlon)
- Universaliseerbaarheid gaat (cultuur)- relativisme tegen
Stappen voor ethische reflectie
1. Verkenning
o Welke eerste reacties
2. Explicitering
o Wat is de morele vraag
o Welke handelingsmogelijkheden
o Welke info nodig
3. Analyse
o Wie zijn betrokken
o Welke argumenten
4. Afweging
o Welk gewicht hebben de argumenten
, o Welke handelingsmogelijkheid heeft voorkeur
5. Aanpak
o Concrete stappen
Het stappenplan beschouwd
- Pluralistisch: diverse soorten normatieve argumenten kunnen worden ingebracht
o Normatief is het woord dat aangeeft dat er een norm gevormd of gesteld wordt of het scheppen
van recht. Belangrijke synoniemen van normatief zijn: bindend en maatgevend.
- Argumenten bepalen normatieve kracht
- Intersubjectief (NB: ethisch gezichtspunt)
- Inhoud komt uit:
o Theorieën over normen en waarden
Consequentialisme
Deontologie
Deugdethiek
o Verschillende perspectieven betrokkenen
Uitleggen wat consequentialistische theorieën zijn en een consequentialistisch argument herkennen
Consequentialisme
- Morele juistheid wordt bepaald door gevolgen (stelling van de gevolgen)
- Behoefte aan idee van het goede
Hedonistische stelling: het gaat om geluk
- Zoveel mogelijk goede en zo weinig mogelijk slechte gevolgen
- Calculus: stelling van de vergelijkbaarheid
- Kritiek: onduidelijk welke theorie van het goede moet worden aangehangen, waarom alles te herleiden tot
geluk; onduidelijk hoe vergelijking werkelijk mogelijk is.
Uitleggen wat deontologische theorieën zijn en een deontologisch argument herkennen
Deontologie
- Heterogene categorie: niet slechts één criterium voor moreel juist handelen
- Verbindende elementen
o Het gaat niet alleen om gevolgen
o Aard van de handeling wordt als direct verplichtend beschouwd
- Uitgaat van absolute gedragsregels, vaak (maar niet altijd) gesteld als normen. Er wordt ook wel gesproken
over plichtethiek.
- Juist gaat goed vooraf
- Kritiek: onduidelijk wat basis is voor verplichtende aard van de handeling (rationaliteit Kant, intuïties Ross);
hoe te handelen bij meerdere verplichtingen”
Deugdethiek
- Legt de nadruk op eigenschappen van mensen
- Indien deze eigenschappen in voldoende mate worden bezeten, zal het juiste gedrag vanzelf volgen
- Tot op zekere hoogte complementair aan regelethiek
- Kritiek: geeft onvoldoende sturing aan het handelen, niet helder welke deugden nagestreefd moeten
worden, onduidelijk hoe conflicten moeten worden opgelost
Het onderscheid tussen normen en waarden uitleggen
Normen
- Handelingsvoorschriften die aangeven wat we in bepaalde situaties moeten doen
Principes
, - Algemeen aanvaarde gedragsregels
- Positief: geboden, negatief: verboden
Waarden
- Nastrevenswaardige ervaringen, situaties, standen van zaken of eigenschappen van mensen
Deugden
- Geven inspiratie of ideaal
- Normen moeten vanuit waarden bepaald worden
Vier principes van medische ethiek
o Respect voor autonomie van de patiënt
o Weldoen
o Niet schaden primum non nocere
o Rechtvaardigheid
Hoe mid-level principes zich verhouden tot ethische theorieën
Mid-level principes zijn vanuit beide theorieën te beredeneren
- Dus: verschillende theorieën over hoe principes gefundeerd moeten worden
- Desondanks grote overeenstemming over inhoud van belangrijkste (mid-level) principes
HC 2 GEZONDHEIDSRECHT
De betekenis recht
Recht: binnen een samenleving geldende regels
Positief recht: Het geheel van hier en nu geldende rechtsregels
Doelstellingen recht
- Normatieve doelstelling: in gevallen waarin de wetgeving of de rechtspraak tot doel heeft om fundamentele
rechtsbeginselen en grondrechten te regelen
- Instrumentele doelstelling: op een doelmatige en duidelijke wijze reguleren van de samenleving voorop. Bij
keuzen kunnen rechtsbeginselen en grondrechten een rol spelen, maar gaat vaak ook om aanleidingen en
overwegingen van een andere orde
Belangrijke bronnen van het recht benoemen;
- Wetgeving
- Rechtspraak
- Richtlijnen, gedragregels en dergelijke uit de zorg zelf
- Internationale verdragen
Wetgeving:
Strafrecht: Wetboek van Strafrecht
- Strafbaar feit (bijv. dood door schuld)
Celstraf, boete
Tuchtrecht: Wet BIG
- Norm van goed hulpverlenerschap, bekwaam handelen
Waarschuwing, berisping
Burgerlijk recht: burgerlijk wetboek 6
- Wanprestatie, onrechtmatige daad
Schadevergoeding
Verschil ethiek en gezondheidsrecht: ethiek is beslissen of iemand goed gehandeld heeft, maar bij recht kan er nog
een straf worden opgelegd
, - Ethische normen geschonden =/ juridische normen geschonden
- Moreel verwerpelijk en juridisch ontoelaatbaar
o Normstelling essentieel voor het functioneren van samenleving (in democratische rechtsstaat
o Normatieve doelstelling
- Juridisch ontoelaatbaar, moreel minder relevant
o Ordening en regulering samenleving, instrumentele functie recht
Democratische rechtsstaat: Trias politica
- Wetgevende macht
- Uitvoerende macht
- Rechterlijke macht
Rechtspraak:
Rechterlijke organisatie
- Rechtspraak
o Toegang tot rechter moet gewaarborgd zijn
o Rechter moet recht spreken
- Beginselen van behoorlijke rechtspraak
o Onafhankelijke rechter
o Onpartijdige rechter
Verschoning, wraking
o Openbare zitting
o Openbare uitspraak
o Hoor & wederhoor
o Beroepsmogelijkheid: rechtbank gerechtshof hoge raad
- Rechter
o Afweging belangen
o Interpretatie aan de hand van tekst, parlementaire geschiedenis en doelstelling wet
o Rechtsvorming
Drie (internationale) mensenrechten noemen die van belang zijn in het gezondheidsrecht;
- Verdrag: Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens (EVRM, 1950)
o Art. 2 recht op eerbiediging leven
o Art. 5 recht op vrijheid
o Art. 8 recht op bescherming van privé- en familieleven
- Grondwet
o Art. 10 recht op bescherming van de persoonlijke levenssfeer (privacy)
o Art. 11 recht op onaantastbaarheid van het lichaam
o Art. 22 recht op gezondheidszorg
Beschrijven uit welke rechtsgebieden het gezondheidsrecht als horizontaal specialisme bestaat;
, - Privaatrecht: vrije partijen in de samenleving die behandelovereenkomst aangaan, heeft overheid niet heel
veel mee te maken
o Tussen burgers onderling: horizontaal
- Publiek recht: verhouding overheid-burger: verticaal
EB: TBSS
Uitleggen hoe de normen die voortvloeien uit het recht de professionele standaard van de arts beïnvloeden;
Dankzij de wetten gemaakt door de overheid hebben de patiënten meer autonomie en macht
De verschillende uitgangspunten en gevolgen van het privaatrecht, tuchtrecht en strafrecht omschrijven aan de
hand van een casus;
Tuchtrecht
- Doel: kwaliteit van handelen van de individuele beroepsoefenaar bewaken en bevorderen
- Status aparte
o Lekenrechtspraak: vakgenoten en juristen (geen toga)
o Alleen BIG-geregistreerde beroepsoefenaren
o 5 regionaal tuchtcollege gezondheidszorg (RTG)
o 1 centraal tuchtcollege gezondheidszorg (CTG)
- Maatregelen
o Waarschuwing – doorhaling titel in BIG-register
Privaatrecht
- Ook wel: civielrecht, burgerlijk recht
- Doel: regelen verhoudingen burgers onderling (natuurlijke personen en rechtspersonen), doel
aansprakelijkheidsrecht: herstel of compensatie van geleden schade
Strafrecht
- Doel: preventieve werking, bescherming van de maatschappij, heropvoeding, vergelding
- Middel
o Opsporing (openbaar ministerie: officier van justitie, politie)
o Vervolg (procesmonopolie)
o Toezicht op de uitvoering van strafvonnis
Het doel omschrijven van de WMO;
Code van Neurenberg (na WW II)
- Eerste normering MWO met mensen
- 10 beginselen voor MWO met mensen: voluntary consent of human subject
Europees verdrag voor de rechten van de mens (EVRM), 1950
- Niemand mag worden onderworpen aan onmenselijke of vernederende behandelingen
Internationaal verdrag inzake burgerrechten en politieke rechten (Bupo verdrag), 1978
- Geen inhumane behandelingen of martelingen, en proefpersoon mag niet gedwongen worden om mee te
doen aan experimenten
Verklaring van Helsinki (DoH), 1964
- Aanbeveling betreffende gedragslijn van artsen belast met klinisch onderzoek
Advies centrale raad aan regering, 1982
- Noodzaak bescherming proefpersonen in Nederlandse wetgeving
o Redelijkheid van het experiment
o Toestemming van proefpersoon
Wet medisch-wetenschappelijk onderzoek met mensen (WMO), 1998
- Bescherming van proefpersonen en rechtszekerheid
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller charlottepott. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.23. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
56326 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now