SAMENVATTING SWK3
Opvoeding en opvoedingsondersteuning binnen de hedendaagse pedagogiek
Hoorcollege 1A
Burggraaff-Huiskes H1.1 tot 1.2.5
Artikel Hermanss H 2.2
1.2 Het kader van opvoedingsondersteuning
Wat is opvoeden?
‘Iedere invloed die mensen, onbedoeld of bedoeld, uitoefenen op de ontwikkeling en het
functioneren van het kind’
Ouders hebben vrijwel altijd een bedoeling of een ideaalbeeld bij de opvoeding van hun
kinderen. Iedere ouder heeft in meer of mindere mate ideeën over wat hij of zij met de
opvoeding van het kind wil bereiken. Die opvoedidealen of doelen ontstaan op basis van hoe
ouders zelf zijn opgevoed, hun persoonlijkheidsontwikkeling, het sociale netwerk (familie,
kennissen en bekenden) en de maatschappelijke en culturele omgeving waar ouders deel van
uitmaken.
Ouders in Nederland streven vooral opvoeddoelen na die te maken hebben met autonomie.
Kinderen hebben tegenwoordig veel meer dan vroeger een eigen leven en een individuele
positie binnen het gezin. Daarnaast vinden de ouders assertiviteit en respectvol met anderen
omgaan belangrijk. Ouders zeggen relatief weinig belang te hechten aan goede
schoolresultaten en ijver en ambitie.
Naast de individuele opvoeddoelen zijn er ook universele opvoeddoelen die alle ouders –
wereldwijd – als basisprincipes in de opvoeding nastreven. Dat zijn:
- Het waarborgen van fysieke, sociale en emotionele welzijn van het kind.
- Kinderen voorzien van de economische competenties om te overleven als
volwassenen.
- Culturele waarden en normen overdragen, waardoor kinderen zich de cultuur eigen
maken van de samenleving waarin zij opgroeien.
1.2.1 ‘Opvoeden gaat eigenlijk vanzelf’
Iedereen heeft als het ware heel diep in zich een gedrag geprogrammeerd dat erop gericht is
om met kinderen om te gaan op een manier die aansluit bij wat kinderen vragen.
Bijvoorbeeld:
Protoconversatie: om beurten geluid maken, terwijl ze elkaar aankijken en aanraken.
Normen en waarden: dit nemen we vanzelf mee en geven we vanzelf door.
Het opvoedproces kenmerkt zich door:
- Co regulatie (samen beheersen): je hebt afstemming met anderen nodig in
spannende, enge, nieuwe en andere dergelijke situaties. Een baby leert in zijn groei
naar volwassenheid om steeds meer situaties alleen te ‘handlen’.
- Adaptie: erfelijke eigenschap van een soort of populatie, waardoor de bouw en/of
gedrag van een individu van die soort is aangepast aan de specifieke omgeving waarin
het leeft.
,Opvoeden is een proces dat energie, tijd en soms pijn en moeite van ouders kost. Ouders die
over het algemeen in staat zijn sensitief en responsief te reageren, creëren de meest veilige
opvoedsituatie.
Feiten over opvoeden:
- Nederlandse kinderen behoren tot de gelukkigste kinderen ter wereld
- Met 85% van de kinderen gaat het goed, met 15% gaat het minder of niet goed
- Nederland staat in de top-vijf gelukkigste landen ter wereld
Aan wie vragen ouders om steun en wat zijn hun behoeften?
- Het begint bij familie en vrienden
- Maar er is vaak een behoeften aan informatie en advies, praktische en emotionele
steun
- Vaak ervaren ouders een gat tussen wat zij wensen aan steun en wat zij daadwerkelijk
krijgen aan steun
Doel van opvoedingsondersteuning:
- Het voorkomen van problemen in de opvoeding of de ontwikkeling van kinderen door
informatie te geven over alledaagse opvoedvragen of door tijdig zwaardere problemen
als kindermishandeling, gezondheidsproblemen op onderwijsachterstand te signaleren.
- Het helpen oplossen van bestaande zorgen en problemen bij het opgroeien en
opvoeden via een adviesgesprek of door praktische hulp te bieden voor bijvoorbeeld
het organiseren van een omgangsregeling bij scheiding of financiële ondersteuning bij
schulden
- Het versterken van de pedagogische competenties en vaardigheden van ouders,
bijvoorbeeld via ouderbijeenkomsten, oudercursussen of oudertrainingen, om daarmee
hun zelfredzaamheid te vergroten
1.2.2 Opvoedingsondersteuning en preventie
Bij opvoedingsondersteuning worden de opvoedingsvragen van ouders geplaats in een brede
sociale en maatschappelijke context. Dat betekent dat er niet altijd specifieke persoonlijke
oorzaken voor opvoedingsproblemen zijn.
Opvoedingsondersteuning is bovendien activerend in plaats van compenserend. Ouders
worden gestimuleerd in zelfstandigheid en in het vergroten van hun vaardigheid als opvoeder.
1.2.4 Factoren in de samenleving die de opvoeding (ondersteuning) beïnvloeden
Er zijn enkele ontwikkelingen in de samenleving die het proces van het opvoeden
beïnvloeden, waardoor opvoeden anders is dan ‘vroeger’:
- De ouders van de 21e eeuw kiezen bewuster voor kinderen. Ze hebben hoge
verwachtingen van hun kinderen en zichzelf en voeden meer dan ooit bewust op.
- Traditionele waarden en normen voldoen niet meer. Het vertrouwde netwerk van
de familie is grotendeels weggevallen in de geïndividualiseerde samenleving, ook al
spelen opa’s en oma’s vaak weer een grotere rol.
- Het aanbod van de opvoedingsondersteuning en hulpverlening vertoont lacunes.
De lokale overheden zijn nog niet ingespeeld op hun regietaak. Er is soms weinig
afstemming tussen de vraag van de ouders en het aanbod van de instellingen in de
woonplaats. Er is soms te weinig budget. Ook is het aanbod versnipperd, waardoor
, hulp voor ouders onoverzichtelijk en weinig toegankelijk is. De wijkteams en CJG’s
doen hun best hier meer samenhang in aan te brengen.
- De hulpverlening signaleert dat een toenemend aantal jeugdigen in de problemen
raakt. Ook voor kinderen en jongeren is de samenleving ingewikkeld en veeleisend.
Het afmaken van een opleiding, het vinden van werk, het omgaan met de verlokkingen
uit onze consumptiemaatschappij vraagt veel van een jongere. Door middel van
activiteiten op het gebied van opvoedingsondersteuning hoopt de overheid zwaardere
problemen te voorkomen.
- De samenstelling van de bevolking is veranderd door de komst van grote groepen
allochtone gezinnen. De diversiteit is daardoor zeer toegenomen. Integratie in de
Nederlandse samenleving met alles wat daarbij hoort, ook de Nederlandse taal, vraagt
veel van de allochtone ouders en kinderen en van de autochtone bevolking in de
wijk/buurt/dorp en stad.
Lezen Artikel Hermanss H2.2
, Hoorcollege 1B
Van der Horst H3.1 & 3.2 (lezen) 3.3 & 3.6
Artikel NJI
3.3 Timing van het ouderschap
Het aantal tienermoeders is de afgelopen jaren sterk gedaald. Deze afname is te verklaren
door extra aandacht voor preventie van tienerzwangerschappen en strengere regels met
betrekking tot huwelijksmigratie, waardoor minder migrantentienermeisjes zwanger raakten.
Uitstel van ouderschap in Nederland:
- Hoogopgeleide vrouwen
- Meer oudere moeders (na 45e eerste kind)
- Mannen iets later vader
Heeft de leeftijd waarop een vrouw moeder wordt ook consequenties voor de
ontwikkeling van het kind?
Wetenschappelijk onderzoek probeert onderscheid te maken tussen de invloed van de leeftijd
van de moeder op de ontwikkeling van het kind en de invloed van specifieke
omgevingsfactoren, zoals het opleidingsniveau van de moeder en de buurt waarin het kind
opgroeit, die samenhangen met deze leeftijd.
Kinderen van tienermoeders blijken bijvoorbeeld vaker in een groot gezin op te groeien, in
een lager sociaaleconomisch milieu, dan kinderen van oudere moeders. Deze
leeftijdsomstandigheden blijken samen te hangen met minder positieve ouder-kind interacties,
vroegtijdig ouderschap bij de kinderen, een lagere intelligentie en een grote kans op
criminaliteit.
Verschillende onderzoeken hebben laten zien dat vooral de ongunstige omgevingsfactoren die
gepaard gaan met tienermoederschap ervoor zorgen dat kinderen van tienermoeders meer
probleemgedrag vertonen tijdens hun kindertijd en adolescentie. Daarnaast blijkt dat kinderen
van tienermoeders zelf een grotere kans hebben om tienermoeder te worden
(intergenerationele overdracht).
Over het algemeen wordt er dus aangenomen dat het eerder de leefomstandigheden zijn die
ervoor zorgen dat kinderen van tienermoeders zich anders ontwikkelen dan kinderen van
moeders met een hogere leeftijd, dan dat het direct gevolg is van het verschil in leeftijd.
Voor het welbevinden en de cognitieve ontwikkeling van kinderen blijkt de leeftijd van de
moeder ook geen rol te spelen. Ook kinderen die na een vruchtbaarheidsbehandeling zijn
geboren bij moeders tussen de 21 en 50 jaar verschillen niet van elkaar in de mate van
depressiviteit, angst, gedragsproblemen en fysieke klachten.
Opvoeding die moeders van verschillende leeftijden aan hun kind geven
Tienermoederschap en opvoeding
Kinderen krijgen vaker de maken met:
- Hardhandige disciplinering
- Negatieve moeder-kind interacties
- Lagere mate van sensitiviteit
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller aniekmiddelburg. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $8.82. You're not tied to anything after your purchase.