Hoofdstuk 1 Opvoeding
1.1 Het opvoeden van vroeger
Opvoeding: alle omgang tussen kinderen en volwassen waarbij gericht een relatie wordt
aangegaan die gericht is op steun en richting geven aan het proces van volwassen worden. In
dit proces spelen liefde geborgenheid en aandacht een belangrijke rol. Opvoeding is dus van
alle tijden en even oud als de menselijke soort zelf en zonder twijfel een universeel
verschijnsel.
1.1.1 De oudheid
De Griekse filosoof Plato (427 v.Chr. – 347 v.Chr.) stelde bijvoorbeeld dat een kind een goede
atleet zou worden als je hem regelmatig zou wiegen. Ook was Plato in de veronderstelling
dat een jong kind prikkelbaar zou worden en snel in de war zou raken van onbenulligheden
als men het zou verwennen.
Van een strenge en tirannieke houding zou een kind futloos, slaafs en somber
worden. Bovendien zouden ze hierdoor ongeschikt raken voor de samenleving en
niet goed kunnen functioneren in het dagelijks leven (Verhulst, 1994).
Spartaanse opvoeding: een strenge opvoedvisie die stamt uit de klassieke oudheid. Om
rebellie te voorkomen werden kinderen volgens dit opvoedmodel van jongs af aan opgeleid
tot militairen en tot gehoorzame staatsburgers. (Werd in eerste instantie in het leven
geroepen om opstanden van slaven te onderdrukken)
De opvoeding bestond uit een zware training, waarin kinderen leerden gehoorzaam
te zijn en waarbij hun mentale en fysieke uithoudingsvermogen werd vergroot.
Voorbeelden: kinderen kregen zomaar een pak slaag om te testen hoe sterk ze
waren. Ook werden ze in het water gegooid zonder dat ze konden zwemmen, wie
overleefde was sterk, wie er verdronk was blijkbaar zwak. Ze moesten bovendien van
kleins af aan al zware ontberingen doorstaan zoals honger, dorst, uitputting en kou.
1.1.2 De middeleeuwen
Erasmus: geleerde man (1469-1536). Het was belangrijk om liefdevol met een kind om te
gaan. Het was daarbij ideaal om kinderen op te voeden tot humane, verdraagzame,
ridderlijke en hoffelijke wezens met een groot gevoel voor verantwoordelijkheid.
Om dit te bereiken zouden ze niet te veel verwend moeten worden en leren om
inspanningen te leveren.
Ook hechtte Erasmus veel waarde aan onderwijs om het kind verantwoordelijkheid
bij te brengen.
, In de 16de en 17de eeuw groeide het aantal scholen aanzienlijk. De schoolgang van
kinderen, in die tijd tot hun twaalfde jaar en soms zelf tot ver in hun tienerjaren. Dat
gaf kinderen direct een andere status. Het kind werd gezien als toekomstige
volwassene die eerste educatie nodig had om te kunnen uitgroeien tot een
verantwoordelijke volwassene (Crain, 2005)
1.1.3 De 19de eeuw
Zedelijke vorming: in de 19de eeuw werd zedelijke vorming een belangrijk doel binnen de
opvoeding. Door het aanleren van gehoorzaamheid en zelfbeheersing wilden opvoeders de
slechte eigenschappen van kinderen onderdrukken of verbeteren. Egoïsme werd daarbij
gezien als de belangrijkste slechte eigenschap.
Een huilende baby uit een wiegje nemen zonder dat hiervoor een lichamelijke
aanleiding was (honger of pijn) was decennialang uit den boze.
Spelen met een kind werd zeker tot een mand of zes afgeraden.
Eten en slapen diende op vaste tijden te gebeuren.
Van te lang slapen of te vaak eten/drinken zou het kind verwend raken.
Bevelshuishoudens: deze huishoudens werden gekenmerkt door de aanwezigheid van veel
strikte regels en grenzen. Opvoeders deelden bevelen uit en het kind moest doen wat hem
werd verteld. Tegenspraak werd niet geduld en streng bestraft.
Deze manier van opvoeden was in de lijn met de wijze waarop de maatschappij in die
tijd functioneerde.
1.1.4 De 20ste eeuw
Amerikaanse kinderarts Spock (1903-1998): brengt een opvoedboek uit, hierdoor verdwijnt
de tweede helft van de 20ste eeuw de nadruk op een strenge opvoeding en op rust en
regelmaat. Spock stelde dat kinderen niet snel verwend raken. Hij adviseerde opvoeders om
de signalen van het kind serieus te nemen en erop te reageren.
Zijn opvoedvisie heeft veel opvoeders van verschillende generaties beïnvloed.
Naar aanleiding van het advies van Spock gingen opvoeders flexibeler met hun
kinderen om.
Onderhandelingshuishoudens: er ontstond meer openheid en meer democratische
opvoedstijl, waarbij geluisterd werd naar en rekening werd gehouden met de mening van
het kind. Mondigheid, zelfontplooiing, zelfontdekking en onafhankelijkheid zijn vanaf dat
moment de nieuwe opvoeddoelstellingen.
Kinderen krijgen meer bewegingsvrijheid en er wordt met opvoeders onderhandeld
op basis van gelijkwaardigheid (Becker, 2018)
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller aaltjedevries0. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.79. You're not tied to anything after your purchase.