Dit is mijn samenvatting die voor het eerste deeltentamen over De bestuurlijke kaart van Nederland volledig is. Het zijn alle hoofdstukken die je moet kunnen (7 & 8 zitten er dus niet in). Ook zitten alle overige teksten die tot nu toe behandeld zijn er samengevat in verwerkt, alle kennisclips en h...
Inhoudsopgave
Week 37........................................................................................................................................................ 1
Bekkers Hoofdstuk 3 Perspectieven op beleid......................................................................................................1
Kennisclip nationaal bestuur................................................................................................................................9
Kennisclip nationale wet- en regelgeving.............................................................................................................9
Kennisclip Lobby en beleidsbeïnvloeding............................................................................................................10
De bestuurlijke kaart van Nederland hoofdstuk 1..............................................................................................11
De bestuurlijke kaart van Nederland hoofdstuk 2..............................................................................................11
Week 38...................................................................................................................................................... 12
Hoofdstuk 4 Hoogerwerf Beleidsvoorbereiding.................................................................................................12
Hoofdstuk 7 Coolsma & Montfort De uitvoering van overheidsbeleid...............................................................15
De bestuurlijke kaart van Nederland hoofdstuk 3..............................................................................................18
De bestuurlijke kaart van Nederland hoofdstuk 4..............................................................................................22
Hoorcollege de rationele benadering.................................................................................................................24
De bestuurlijke kaart van Nederland hoofdstuk 6..............................................................................................26
Kennisclip gemeenten in een gedecentraliseerde eenheidsstaat.......................................................................28
Kennisclip gemeentelijke besluitvorming...........................................................................................................28
Werkgroep rationele benadering.......................................................................................................................28
Week 39...................................................................................................................................................... 29
Hoofdstuk 4 Bovens et al. Beleidsprocessen.......................................................................................................29
De bestuurlijke kaart van Nederland hoofdstuk 5..............................................................................................31
De bestuurlijke kaart van Nederland hoofdstuk 9..............................................................................................33
De bestuurlijke kaart van Nederland hoofdstuk 10............................................................................................38
Week 37
Bekkers Hoofdstuk 3 Perspectieven op beleid
De rationele benadering
Hierin ligt het accent op het bereiken van de doeleneinden op grond van kennis en
informatie. Meer weten levert volgens deze benadering een beter beleid op.
Unicentrisch perspectief.
Dominant verklaringsmechanisme: Beleid en beleidsprocessen staan in deze benadering in
het teken van het realiseren van doelstellingen. Beleid wordt definieert als het realiseren van
doelstellingen door de inzet van bepaalde middelen volgens bepaalde tijdskeuzes.
Doeleinden en middelen vormen de grondstructuur van beleid.
Doelrationaliteit is het belangrijkste verklaringsmechanisme.
1
,Wereld- en mensbeeld: de homo economicus
- Verzameling gespecificeerde doelstellingen die in een hiërarchische relatie tot elkaar
staan.
- Verzameling van mogelijke middelen waarvan beredeneerd kan worden dat zij
bijdragen aan de realisatie van deze doelstellingen.
- Heldere inschatting van de te verwachten effecten (kosten, baten met met inzet van
een bepaalde middel samenhangen)
- Verzameling criteria en prioriteiten op een keuze op te baseren.
- Keuze die gericht is op doelmaximalisatie. (indien niet reëel dan streven naar
bevredigende oplossingen)
Simons kritiek: door een te beperkte hoeveelheid informatie, de beperkte hoeveelheid tijd
en de beperkte informatieverwerkingscapaciteit (bounded rationality) van mensen en
organisaties nemen beleidsmakers en besluitvormers niet alle mogelijke alternatieven en
middelen in ogenschouw om bepaalde doelstellingen te realiseren, terwijl ze ook niet alle te
verwachten kosten en baten in hun afwegingen meenemen. Hierdoor streven naar
bevredigende mate van rationaliteit.
Kenmerkend voor de rationele benadering is het idee dat effectieve beleidsprocessen
kunnen worden vormgegeven vanuit een piramidale en mechanistische opvatting van de
overheid in haar relatie tot de samenleving. Er is sprake van een soeverein, unitair centraal
sturingscentrum waar beleid wordt geformuleerd. Boodschap wordt hierdoor eenduidig
geformuleerd en uitvoerders en burgers zijn loyaal aan deze boodschap. Indien de
instructies niet worden opgevolgd wordt d.m.v. monitoring, handhaving en toezicht alsnog
naleving van de gestelde doelen gerealiseerd.
Instrumentatie: Doelrationaliteit wordt gerealiseerd door veel waarde te hechten aan de
programmering (structureren van de handelingen) van beleid. Proces opdelen in
doelstellingen en bijbehorende taken en handelingen doelboom.
Ten tweede wordt doelrationaliteit gewaarborgd door veel aandacht te schenken aan de
keuze van de in te zetten beleidsinstrumenten (manipuleerbare variabelen zoals bijv. wet- en
regelgeving, subsidies, planning en voorlichting). Keuze vanuit ingenieursperspectief.
Beoordeling:
- Effectiviteit (Voorwaarde is SMART formuleren, d.w.z. doelstellingen zo meetbaar,
specifiek, acceptabel en tijdsgebonden mogelijk formuleren.)
- Efficiency. De verdeling van kosten en baten die samenhangen met de inzet van
bepaalde middelen. Doelstellingen realiseren tegen de geringste kosten.
- Samenhang. Interen samenhang = onderlinge afstand tussen de doelstellingen van
het beleid. Instrumenten moeten elkaar versterken. Duidelijke prioriteitenstelling.
Externe samenhang = de mate waarin beleidsprogramma’s die op verschillende
plaatsen in het openbaar bestuur ontwikkeld zijn niet tegenstrijdig zijn.
Rol van kennis en informatie:
De omarming van het verlichtingsideaal van vooruitgang en maakbaarheid van de
samenleving leidt ertoe dat kennis en informatie worden gezien als de basis voor
daadwerkelijke effectieve interventies in een samenleving. Kennis en informatie spelen
2
,vooral een rol in een proces van cognitieve onzekerheidsreductie; ten eerste bij het
opstellen van de beleidstheorie op grond waarvan een beleidsprogramma wordt ontworpen
en ten tweede in het bepalen of de uitvoering van de genomen maatregelen de gewenste
effecten heeft opgeleverd.
Doel-middelrelaties = finale relaties: impliceren dat bepaalde processen in werking worden
gesteld, die op hun beurt weer bijdragen aan de realisatie van een bepaald doel.
Normatieve relaties: hebben betrekking op de politieke waarden die aan het beleid ten
grondslag liggen.
Verloop van het beleidsproces: beleidsprocessen worden gedefinieerd als fasen in de
beleidscyclus. Kenmerkend is het cyclische en lineaire karakter van deze processen.
De rol van de politiek: De nadruk wordt gelegd op het primaat van de politiek. De politiek
bepaalt de doelstellingen van het beleid en legt het vast. Er is een duidelijke scheiding tussen
politiek en bureaucratie. Het politieke karakter vooral in het formuleren van doelstellingen.
De politieke benadering
Verklaringsmechanisme: centraal staat de gedachte dat de afweging tussen waarden en de
concrete belangen van partijen geen rationele afweging is. Belangentegenstellingen zijn
kenmerkend voor beleid. Het is een continue machtsstrijd
Macht: het vermogen van actoren om een bepaald gewenst gedrag te kunnen realiseren. ;
(relationeel begrip)
Pluralisme: machtsstrijd tussen verschillende soorten politieke elites.
Neocorporatisme: machtsstrijden tussen sociaaleconomische belangen, tussen arbeid en
kapitaal, en daarmee verbonden partijen en elites. Kenmerkend is dat beleid vorm en inhoud
krijgt in de driehoek van werkgevers, werknemers en de overheid. (SER).
Middelen zoals onderhandeling en ruil.
, Wereld- en mensbeeld: het dominante wereldbeeld wordt bepaald door de notie van strijd
in arena’s en netwerken en door het idee van (wederzijdse) afhankelijkheid.
Machiavellistische drijfveren (het veiligstellen van de integriteit en de veiligheid van de
staat).
Het gaat om de spanning tussen het eigenbelang en het belang van de samenleving als
geheel.
Machtsstrijd vindt plaats in arena’s met fluïde grenzen. In een arena wordt vooral de
aandacht gevestigd op de hoeveelheid partijen met deels overlappende, aanvullende en
conflicterende belangen.
Beleidsnetwerk: sociaal systeem waarbinnen wederzijds afhankelijke actoren bepaalde
interactie- en communicatiepatronen ontwikkelen die enige duurzaamheid vertonen en
gericht zijn op beleidsproblemen, beleidsprogramma’s of het gebruik van bepaalde
middelen.
Afhankelijkheid ontstaat doordat organisaties controle kunnen uitoefenen over de
beschikbaarheid van, de toegang tot en de verdeling van vitale hulpbronnen, waarvan
andere organisaties weer afhankelijk zijn en op grand waarvan macht wordt uitgeoefend om
bepaalde belangen te verdedigen. leidt tot strategisch gedrag
Instrumentatie: beleidsinstrumenten worden niet gezien als neutrale gereedschappen, maar
als machtsbronnen. bijv. wet- en regelgeving.
Daarnaast wordt het instrumentatievraagstuk gedefinieerd als netwerkmanagement en
netwerksturing.
Beoordeling: vanuit het perspectief van één partij zal succesvol beleid worden beoordeeld
op grond van de vraag of de specifieke belangen en de in het geding zijnde machtspositie al
dan niet worden geschaad door het beleid.
Daarnaast, in hoeverre kan het beleid op steun rekenen van de partijen die bijv. een vitale
rol spelen in de uitvoering van beleid?
Beleid: gestolde consensus in een netwerk.
Rol van kennis en informatie: kennis, informatie en ICT moeten vooral worden geduid in
termen van resource politics, het zijn machtsbronnen.
Veel beleidsproblemen lenen zich voor een op kennis en informatie gebaseerde
beïnvloedingsstrategie, omdat deze problemen vaak een diffuus, dynamisch en
ongestructureerd karakter hebben.
Ambiguïteit overheerst.
Verloop van het beleidsproces: beleidsprocessen verlopen grillig en rommelig en daardoor
onoverzichtelijk.
Maken van beleid is een incrementeel proces, muddling through. Kenmerkend zijn de kleine
stapjes voorwaarts.
Beleidsmakers streven naar bevredigende beslissingen waarbij slechts een beperkt aantal
probleemdefinities, oplossingsrichtingen, kosten, baten en criteria in ogenschouw worden
genomen. Ten tweede zijn politieke problemen niet alleen in de rationele zin complex, maar
ook in de normatieve zin.
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Maureen1267. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.75. You're not tied to anything after your purchase.
