Summary
Samenvatting inleiding tot het recht
- Course
- Institution
Samenvatting inleiding tot het recht
[Show more]
Seller
Follow
lyho
Content preview
Kenmerken en definitie van het rechtHfst 1
Hoe kan je ‘het recht’ omschrijven / aan wat denk je?
- Wat mag en wat niet mag -> eigenlijk meer wat je moet LATEN (REGELS) !! vb. diefstal
- Regels worden gehandhaafd/gecontroleerd door de rechtbank
Handhaving is eigenlijk of de regels wel worden nageleefd
- Regels vinden we terug in wetten (de grondwet o.a.)
De overheid maakt die regels en zorgt dat er een handhaving is
Hoe is het recht ontstaan?
- Men heeft regels afgesproken zodat mensen vredig kunnen samenleven, het begon vanaf
mensen gingen samenwonen
Wij beslissen nu voor provincies en gemeenten, wie in de gemeenteraad mag zetelen
Dus …. We beginnen ….
Wat zijn enkele voorbeelden van dingen die we wel mogen/moeten en anderen niet ?
Wel Niet
Als meerderjarige een huis kopen Als minderjarige deelnemen aan de
Schadevergoeding eisen als je het verkiezingen
slachtoffer bent van een Als minderjarige een huis kopen zonder
verkeersongeval dat je ouders optreden en de
Belastinggeld betalen op een deel van vrederechter hier geen toelating voor
je erfenis als 1 van je ouders sterft geeft
Recht op een voogd als je beide ouders Bekeuring politie als je door een rood
zijn overleden licht rijd
Dus alles wat mag, moet en niet mag wordt door ‘het recht’ geregeld!!
Het recht is onderverdeeld in specifieke ‘rechtstakken’ zoals het grondwettelijk recht, het
personen-en familierecht, het verkeersrecht, het strafrecht, het aansprakelijkheidsrecht,
erfrecht, fiscaal recht …
Hoe kan je iets bereiken? Door te handelen en daarvoor moeten we middelen hebben, en op de
stoffelijke zaken van de wereld kunnen we onze rechten toepassen om iets te bereiken
Het is belangrijk om het handelen van mensen goed te laten verlopen , en dus duidelijk
maken wie wat mag doen met welke middelen m.a.w. de bevoegdheid om op te treden
met middelen (goederen, gelden en rechten)
Uiteraard is het essentieel om regels te voorzien over de bevoegdheid om over diverse middelen te
beschikken, anders zouden er ruzies en gevechten ontstaan
Nu weet men, kan men dus uit die regels opmaken, over welke middelen we als personen
mogen beschikken, in hoeverre we erover mogen beschikken en wat we als goederen,
rechten …. van anderen in de samenleving moeten respecteren
Onze (moderne) samenleving
Het aanpassen van het recht aan de evoluerende opvattingen en omstandigheden wordt toevertrouwd
aan specifieke wetgevende organen (parlementen) , die bij (grond)wettelijke regels in het leven
geroepen zijn
, Die parlementen vertegenwoordigen de wil van de leden van de samenlevingen = de stem
van het volk !!
Als zij akkoord gaan, betekent het in feite dat wij allemaal ook akkoord gaan met de
regels in de nieuwe regels
Hoe gebeurt het maken, afschaffen of wijzigen van (nieuwe) regels? Volgens wettelijke procedures
die strikt nageleefd moeten worden
Enkel als die wettelijke procedures zijn nageleefd, kan de wet toepassing vinden en
afdwingbaar worden
Zelfs wie mag meebeslissen over nieuwe regels (wie kan verkozen worden? Wie mag
stemmen?) is geregeld in rechtsregels
Onderscheid tussen rechtsregels en andere maatschappelijke gedragsregels
Andere maatschappelijke gedragsregels zoals morele, conventionele en religieuze regels
Bepalen niet de subjectieve rechten zelf
Regelen de wijze waarop iemand van zijn rechten en vrijheden hoort gebruik te maken
Vb. de morele regel van liefdadigheid, de conventionele beleefdheidsregels, de religieuze plichten,
regels die gelden bij sportwedstrijden, …
Bij veel van deze regels ontbreekt ook een georganiseerde structuur om ze af te dwingen of te
veranderen
Als dergelijke regels er wel zijn , zoals in de kerk of de sport, dan gelden ze alleen voor
degenen die ze vrijwillig willen volgen
Rechtsregels
Wel degelijk afdwingbaar = bij niet-naleving zijn er GEVOLGEN !!!
Vb. wie te snel rijdt, riskeert dat zijn rijbewijs wordt ingetrokken, wie iemand anders schade
berokkent, moet die schade vergoeden , wie zijn belastingen niet betaalt, krijgt een boete
opgelegd, …
Om de naleving van rechtsregels af te dwingen bestaan er structuren en instellingen
Vb. politie, fiscus, parket, rechtbanken, …
MAAR OOK procedures die het burgers mogelijk maken om een recht af te dwingen, of de
schending van een recht te beteugelen, desnoods ‘met de arm der wet’ !!!!
Wat is recht? !!!!!!!!!
= = geheel van afdwingbare regels,
• die het menselijk handelen in de samenleving ordenen
• opgelegd door eigen vertegenwoordigers
= de geïnstitutionaliseerde ordening van het menselijk handelen in de samenleving
Regels van het recht/rechtsregels
!!!! deze regels vormen het ‘objectief recht’ , want ze staan los van de concrete personen (=’de
rechtssubjecten) en situaties waarop ze toepasbaar zijn ) !!!!!!
Gedragsregels : regels die het gedrag van de leden in de samenleving ordenen
Gebeurt door het vastleggen van “subjectieve” rechten van de leden van de samenleving
= hun bevoegdheden om over middelen te beschikken
Deze rechten komen toe aan menselijke personen of groeperingen van menselijke
personen (rechtspersonen)
Afdwingingsregels : regels en structuren voor mensen in de samenleving die zich vb.
niet aan de gedragsregels houden
, Voorbeeld van een dergelijke structuur : gerechtelijke organisatie, waarin diverse
instellingen (vb. arbeidsrechtbank, procureur des Konings, de gevangenissen) zijn
vervat
Afdwingen = zorgen dat je krijgt, wat iemand eigenlijk niet wil geven!
Wijzigingsregels : regels en structuren die bepalen hoe de juridische gedragsregels en
toepassingsregels en -structuren kunnen worden gewijzigd of afgeschaft
O.a. regels over de totstandkoming van wetten, procedure tot het wijzigen van de
grondwet , …
Deze regels moeten evolueren (vb. verandering in publieke opinie, evolutie van
gedragspatronen, opduiken van meer efficiënte technieken) en daarom bestaan deze
regels en structuren : om het ordelijk te laten verlopen
Kenmerken van het recht
♪ Wat ? = een geheel van regels
Sommige zijn gedragsregels, andere zijn regels die de instellingen en procedures voorzien
voor de toepassing en afdwinging van het recht, nog andere regels bepalen de instellingen
en procedures om bestaande regels te wijzigen
♪ Waarom? die regels hebben als doel de maatschappij te ORDENEN
♪ Wat als? De overtreding/niet-naleving van die regels word gesanctioneerd door een wettelijk
voorzien systeem van sancties
♪ Van waar? Die regels worden opgelegd door de maatschappij, via haar vertegenwoordigers
Wat is het objectief recht?
= regels die gelden voor iedereen in de samenleving, ze staan los van de concrete personen
(“rechtssubjecten”) en situaties waarop ze toepasbaar zijn
Zijn terug te vinden in het wetboek
Zijn steevast uitgedrukt in algemene, abstracte bewoordingen
Soorten : gedragsregels, afdwingingsregels en wijzigingsregels
Hieruit putten wij onze SUBJCTIEVE RECHTEN !!!
Voorbeelden
Art. 3082 : iedereen die schade lijdt door de fout van een ander , mag die aansprakelijk stellen
Auto-ongeluk : schadevergoeding eisen als andere in fout is
Wat is een subjectief recht?
= een rechtssysteem erkende bevoegdheid om naar eigen goeddunken bepaalde handelingen te
stellen
Telkens als OBJECTIEVE RECHTSREGELS toepassing vinden in CONCRETE SITUATIES en op
CONCRETE PERSONEN , spreken we van subjectieve rechten !!
Kan gaan om …
Handelingen over jezelf
Vb. vrijheid van arbeidskeuze
Een bepaalde zaak
Vb. eigendomsrecht
Het laten gelden van een aanspraak wegens iemand
anders
Vb. als schuldeiser wegens eens schuldenaar
Het uitoefenen van politieke inspraak
Vb. kiesrecht
, Voorbeelden objectief recht en subjectief recht
Hanne eist een schadevergoeding aan Ilse Subjectief recht
Art 1382 bw (= burgerlijk wetboek) Objectief recht
S44 Burgerlijk wetboek <-> objectief recht Objectief recht
José koopt een gsm over van Johan José en Johan = het rechtssubject, die oefent het
uit, zij handelen over het rechtsobject
-> José wordt de nieuwe eigenaar
Gsm = rechtsobject
https://www.youtube.com/watch?v=HpFAc4b8FMk
Wat is een rechtssubject(en)?
= een persoon of groep personen die subjectieve rechten en juridische plichten kunnen hebben
= dragers van subjectieve rechten en plichten
= juridisch persoon
Soorten
Natuurlijke personen
= zijn mensen van vlees en bloed
Hebben een reeks eigenschappen vb. naam, bekwaamheid, nationaliteit, … die allen
samen de omvang van hun rechten bepalen
Rechtspersonen
= groeperingen, instellingen en stichtingen die zoals natuurlijke personen, bepaalde
rechten en (juridische) plichten hebben
Worden gecreëerd met een bepaald doel en met specifiek aan dit doel gekoppelde
rechten en plichten
= daarom dus een juridische constructie met eigen specialiteit
Een dergelijke constructie (vb. vennootschap, vzw) met “rechtspersoonlijkheid” is dus
meer dan de som van haar leden, die natuurlijke personen zijn
Ze kan zelf rechten en plichten hebben, los van de rechten en plichten van haar
respectieve leden
Wat is een rechtsobject?
= het voorwerp waarover de personen (rechtssubjecten) hun subjectieve rechten kunnen uitoefenen
Kan een ding zijn vb. een ding of dier
Of kan een geheel van goederen zijn vb. handelszaak
Of kan een recht zijn vb. aandelen, som geld, vruchtgebruik op huis
Voorbeeld : wat is het rechtsobject en wat het rechtssubject?
Je koopt een mixer in een grootwarenhuis
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller lyho. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.83. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
52510 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now