Class notes
Alle HC's Verdieping Aansprakelijkheid en Verzekeringsrecht letterlijk uitgetypt2015
- Course
- Institution
ALLE HC's van het vak Verdieping Aansprakelijkheid en Verzekeringsrecht letterlijk uitgetypt.
[Show more]
Seller
Follow
akrs
Reviews received
Content preview
Verdieping Aansprakelijkheid- en VerzekeringenrechtHC 1 AR: Introductie werkgeversaansprakelijkheid ex. art. 7:658 BW
(reikwijdte, bewijslastverdeling
en eigen schuld)
Arbeidsongevallen: i.v.m. arbeid opgelopen schade door een plotselinge
gebeurtenis.
Beroepsziekten: schadelijke gevolgen door een langdurige blootstelling aan
gevaarlijke stoffen of aan fysieke of psychische overbelasting.
Wie is jegens wie onder welke omstandigheid aansprakelijk voor welke schade? Deze
vraag staat centraal in het boek.
De belangrijkste grondslag voor de aansprakelijkheid van de werkgever voor
arbeidsgerelateerde schade is terug te vinden in art. 7:658 BW. Naast art. 7:658 BW is in
de rechtspraak art. 7:611 BW aangemerkt om werknemer te beschermen/compenseren.
Art. 7:611 BW is van toepassing indien schade niet o.g.v. art. 7:658 BW kan worden
verhaald omdat:
1. De schade is niet in de uitoefening van, maar wel in verband met het werk (als
gevolg van tekortkoming van de werkgever) geleden, of;
2. De schade het gevolg is van een arbeidsgerelateerd verkeersongeval waarvan de
werkgever geen verwijt is te maken.
Naast art. 7:658 BW en art. 7:611 BW kunnen ook de bepalingen uit het gemene
aansprakelijkheidsrecht (art. 6:162 e.v. BW) als grondslag dienen voor
aansprakelijkheid van de werkgever. Daarnaast wordt veel van het recht ingevuld
en vormgegeven door de rechter. Werkgeversaansprakelijkheid wordt hierdoor ook
wel gekenmerkt door jurisprudentie van de HR.
In het aansprakelijkheidsrecht geldt als beginsel dat ieder zijn eigen schade draagt, tenzij
hij een grond kan aanwijzen om deze schade op een ander af te wentelen. Dit geldt ook
voor schade als gevolg van arbeid. In beginsel draagt de werknemer dus zelf zijn schade,
tenzij hij een grond aan kan wijzen op grond waarvan hij deze aansprakelijkheid af kan
wentelen op zijn werkgever.
De werknemer die i.v.m. werk fysiek/psychisch letsel of schade aan zaken oploopt kan op
verschillende manieren nadeel ondervinden. Voorbeelden:
Kosten van herstel
Kosten revalidatie/re-integratie
Verlies van vermogen
Schade aan kleding
De werkgever ondervindt echter ook schade door de uitval van zijn werknemer.
De werkgever is immers o.g.v. art. 7:629 BW verplicht gedurende enige tijd het
loon van die werknemer door te betalen. Daarnaast dient de werkgever o.g.v. art.
7:658a BW de lasten te dragen voor de re-integratie van zijn werknemer.
NL heeft een gemengd compensatiesysteem: schade kan zowel worden gecompenseerd
door sociale verzekeringen als door civiele aansprakelijkheid. Sociale verzekeringen
bieden dekking aan verzekerden.
Hiernaast is te zien bij welke schadepost door welke partij de vergoeding primair zal
worden gedaan.
De zorgverzekeraar en het UWV hebben regresrecht op de aansprakelijke partij. Indien bij
schade bij een werknemer als gevolg van arbeid vast komt te staan dat de werkgever
aansprakelijk is, dan hebben de zorgverzekeraar en het UWV dus regresrecht op de
werkgever (kunnen geld terugvorderen).
1
,De belangrijkste grondslag voor de
aansprakelijkheid van de werkgever
voor arbeidsgerelateerde schade is
art. 7:658 BW. In lid 1 van dit artikel
wordt de zorgplicht die op de
werkgever rust geformuleerd.
Art. 7:658 BW (bescherming
tegen gevaar):
1. De werkgever is verplicht de
lokalen, werktuigen en
gereedschappen waarin of
waarmee hij de arbeid doet
verrichten, op zodanige wijze
in te richten en te onderhouden alsmede voor het verrichten van de arbeid
zodanige maatregelen te treffen en aanwijzingen te verstrekken als redelijkerwijs
nodig is om te voorkomen dat de werknemer in de uitoefening van zijn
werkzaamheden schade lijdt.
2. De werkgever is jegens de werknemer aansprakelijk voor de schade die de
werknemer in de uitoefening van zijn werkzaamheden lijdt, tenzij hij aantoont dat
hij de in lid 1 genoemde verplichtingen is nagekomen of dat de schade in
belangrijke mate het gevolg is van opzet of bewuste roekeloosheid van de
werknemer.
3. Van de leden 1 en 2 en van hetgeen titel 3 van Boek 6, bepaalt over
aansprakelijkheid van de werkgever kan niet ten nadele van de werknemer
worden afgeweken.
4. Hij die in de uitoefening van zijn beroep of bedrijf arbeid laat verrichten door een
persoon met wie hij geen arbeidsovereenkomst heeft, is overeenkomstig de leden
en tot en met 3 aansprakelijk voor de schade die deze persoon in de uitoefening
van zijn werkzaamheden lijdt. De kantonrechter is bevoegd kennis te nemen van
de vorderingen op grond van de eerste zin van dit lid.
Toelichting op art. 7:658 BW:
Lid 1: Dit lid geeft aan waartoe de werkgever verplicht is. Deze bepaling vorm een
uitwerking van de verplichting waaraan de werkgever zich o.g.v. de
arbeidsovereenkomst jegens zijn werknemers heeft te voldoen. De in art. 7:658 lid
1 BW neergelegde zorgplicht is geformuleerd als een opdracht om datgene te
doen wat redelijkerwijs nodig is om schade te verkomen; het gaat derhalve om
een gedragsregel. Er wordt in de praktijk altijd ex post geoordeeld over de vraag
of de werkgever voldoende zorg heeft betracht om schade te voorkomen.
Lid 2: bepaalt dat de werkgever aansprakelijk is voor schade die de werknemer ‘in
de uitoefening van zijn werkzaamheden lijdt’. Hiermee wordt het vereiste verband
aangegeven tussen het werk en de schade (= causaal verband). Wanneer is
schade opgelopen in uitoefening van zijn werkzaamheden?
Ruimtelijke dimensie (de werkplek): de werkplek is iedere plaats die i.v.m.
het verrichten van de arbeid wordt of pleegt te worden gebruikt.
voor werknemers die beroepsmatig veel aan het verkeer deelnemen
(chauffeur etc.) geldt de zorgplicht van art. 7:658 BW eveneens wanneer
zij onderweg zijn.
Functionele dimensie (het werk): het begrip ‘in de uitoefening van zijn
werkzaamheden’ wordt ruim opgevat. Schade hoeft niet daadwerkelijk te
zijn ontstaan in de daadwerkelijke uitoefening van de hem concreet
opgedragen taak.
2
, Kenmerkende elementen van lid 2:
Strenge norm (bijna-risicoaansprakelijkheid): de aansprakelijkheid lijkt
bijna op risicoaansprakelijkheid, echter betreft het alsnog
schuldaansprakelijkheid. Bij schuldaansprakelijkheid moet er sprake zijn
van enig verwijtbaar handelen aan de zijde van het incident veroorzakende
persoon, wil er sprake zijn van aansprakelijkheid.
Omkering bewijslast m.b.t. tekortkoming (werkgever kan aantonen dat hij
wel aan zorgplicht heeft voldaan, doordat hij bijv. wel voldoende
maatregelen heeft getroffen)
Omkering bewijslast m.b.t. causaal verband (schade was bijv. niet in de
uitoefening van de werkzaamheden van werknemer)
Beperking ‘eigen schuld’ verweer tot opzet of bewuste roekeloosheid
Echter dit geldt alléén voor schade geleden ‘in de uitoefening van de
werkzaamheden’.
Lid 2 komt neer op een vergaande zorgplicht, al is het verschil in de
praktijk niet altijd even sprekend, met name niet als niet goed uit de verf
komt wat de werkgever dan wél had moeten doen (bijv. PTT Post/Baas).
Grens van de aansprakelijkheid is wat ‘redelijkerwijs nodig’ is. De grens
van ‘wat redelijkerwijs nodig is’ hangt af van de omstandigheden van het
geval (arrest PTT Post/Baas).
Arrest PTT Post/Baas:
Baas werkte als postbezorger bij PTT Post. Wanneer hij met zijn bestelbusje
post bezorgt, parkeert hij langs de kant van de weg. Als hij de achterdeur
van de bestelwagen opent, waait er een brief de autoweg op. Baas rent er
achteraan om brief op te rapen, als er net een auto aan komt. Er ontstaat
een ongeval en Baas lijdt schade, waarvoor hij zijn werkgever aansprakelijk
stelt (ongeval is ontstaan in de uitoefening van zijn werkzaamheden). Is de
werkgever aansprakelijk voor schade geleden door de werkgever in de
uitoefening van zijn werkzaamheden, niet zijnde op de werkplek.
o HR: Werkgever is aansprakelijk op grond van art. 7:658 BW, wegens
schending van de zorgplicht om veiligheidsmaatregelen te nemen
om een veilige werksfeer te creëren. PTT Post is aansprakelijk voor
geleden schade omdat PTT Post tekort is geschoten door
veiligheidsinstructies niet schriftelijk vast te stellen en niet toe te
zien op de naleving hiervan.
Lid 3: Uit lid 3 volgt dat deze bepalingen van dwingend recht zijn. De werkgever
kan dus niet aan aansprakelijkheid ontkomen door de werkgever bijv. een clausule
te laten tekenen dat hij de gevaren die het werk met zich meebrengt voor eigen
risico komen. Een dergelijke afwijking is vernietigbaar o.g.v. art. 3:40 lid 2 BW.
Causaal verband van art. 7:658 lid 2 BW:
Indien een werknemer zijn werkgever o.g.v. art. 7:658 lid 2 BW aansprakelijk wilt
stellen dient eerst te zijn voldaan aan het causale verband. Dit causale verband
bestaat uit 2 stappen:
1. Causaal verband tussen werk en schade. Preliminair bewijs dat de schade is
ontstaan ‘in de uitvoering van de werkzaamheden’.
a. Bewijslast rust in beginsel op werknemer (Weststrate/De Schelde)
Arrest Weststrate/De Schelde:
Werknemer werkte bij scheepswerf De Schelde. Werknemer had ziekte
opgelopen. Vast stond dat er in het bedrijf asbest aanwezig was. Echter
stond niet vast dat werknemer bloot is gesteld aan asbest gedurende
zijn werkzaamheden.
3
, HR: art. 7:658 BW betreft de schade die de werknemer in de
uitoefening van zijn werkzaamheden lijdt en niet de schade die
de werknemer heeft geleden maar waarvan niet vaststaat dat de
werknemer haar in de uitoefening van zijn werkzaamheden heeft
geleden.
2. Causaal verband tussen werkzaamheden en tekortkoming. Vervolgbewijs dat
schade ontstond door schending veiligheidsverplichting
a. Bewijslast van het tegendeel rust op werkgever (werkgever moet
nakoming van zijn zorgplicht, of eigen schuld van de werknemer
bewijzen)
Maar let op: in de praktijk is het vaak moeilijker om daadwerkelijk aan deze
stappen vast te houden (zie arrest Unilever/Dikmans)
Arrest Unilever/Dikmans:
Dhr. Dikmans was blootgesteld aan schadelijke stoffen waardoor hij ziek werd.
Dhr. Dikmans had niet aangetoont door welke stoffen hij ziek was geworden.
o HR: in geval van beroepsziekten kan het voldoende zijn dat de werknemer
aantoont dat hij blootgesteld is geweest aan gevaarlijke stoffen en
gemotiveerd stelt dat hij
daardoor ziek is geworden. De
werknemer hoeft in zo’n geval
niet te bewijzen welke stof op
welk moment de ziekte heeft
veroorzaakt verlichting
stelplicht. Aan de werkgever
om in gevallen waarin kan
worden vastgesteld dat er in
het verleden met gevaarlijke
stoffen is gewerkt, te bewijzen
dat geëigende maatregelen
zijn genomen om de schade
van de werknemer te
voorkomen. Werkgever moet
tegenbewijs leveren. Als de werkgever niet slaagt in dat bewijs, wordt het
causaal verband aangenomen (omkering bewijslast),
Arrest Havermans/Luyckx:
Havermans was door Luyckx aangenomen als koeltechnicus. Nadat hij voor zijn
werk was uitgevallen stelde hij aan werk gerelateerde OPS te lijden. O.b.v. een
bij de rechtbank uitgebracht deskundigenrapport kwam het hof tot de conclusie
dat niet kon worden aangenomen dat er verband bestond tussen de lichamelijke
klachten van Havermans en de stoffen waarmee hij werkte. Met de door
Havermans bepleite omkering van de bewijslast dat eerst Luyckx zou moeten
bewijzen dat zij aan de op haar als werkgever rustende zorgplicht had voldaan
gaat het hof niet mee. Ktr en Hof wijzen vordering af, omdat niet is komen vast
te staan dat er verband bestaat tussen de lichamelijke klachten en de stoffen
waarmee is gewerkt.
o HR: voor de omkering van bewijslast zoals in arrest Unilever/Dikmans is
nodig dat:
de werknemer niet alleen stelt en zonodig bewijst dat hij gedurende
zijn werkzaamheden is blootgesteld aan voor gezondheid
gevaarlijke stoffen [1e pijler];
maar ook dat hij stelt en zonodig aannemelijk maakt dat hij lijdt
aan een ziekte of aan gezondheidsklachten welke door die
blootstelling kunnen zijn veroorzaakt [ de andere pijler].
De enkele omstandigheid dat een werknemer bij zijn werk is
4
, blootgesteld aan voor de gezondheid gevaarlijke stoffen
rechtvaardigt in gevallen als het onderhavige dan ook niet
toepassing van die regel.
Omkering bewijslast m.b.t. het causaal verband
Bewijslast m.b.t. het causale verband kan worden omgekeerd Indien een veiligheidsnorm
is geschonden waardoor het gevaar voor het soort ongevallen ter voorkoming waarvan de
norm strekt, is verhoogd, en zich vervolgens een dergelijk ongeval voordoet, dan kan
CSQN-verband worden aangenomen, tenzij de werkgever aantoont dat naleving van de
geschonden norm de schade waarschijnlijk niet zou hebben voorkomen.
csqn-verband wordt aangenomen indien de ene gebeurtenis niet zou hebben ontstaan
zonder de andere gebeurtenis
Arrest Windmill/Roelofsen:
Werknemer Roelofsen struikelt bovenaan trap in bedrijfsgebouw Windmill, valt
naar beneden en raakt arbeidsongeschikt. Roelofsen vordert schadevergoeding.
Aan de trap ontbrak, in strijd met voorschriften, een leuning. Windmill verweert
zich door te stellen dat Roelofsen ook mét leuning van de trap zou zijn gevallen.
Met andere woorden het csqn-verband tussen de afwezigheid van de trapleuning
en de val van Roelofsen ontbrak volgens Windmill. De rechtbank acht het csqn-
verband aanwezig. De val was een naar ervaringsregelen te verwachten gevolg
van het ontbreken van de leuning, omdat het ontbreken van deze leuning de kans
op het intreden van het gevolg in aanmerkelijke mate heeft verhoogd.
o HR: Gaat mee met oordeel van rechtbank. Het is aan Windmill om te
bewijzen dat Roelofsen ook bij aanwezigheid van een trapleuning zou zijn
gevallen en letsel zou hebben opgelopen.
Hoe kan de werkgever aan aansprakelijkheid ontkomen?
Er zijn 2 mogelijkheden o.g.v. art. 7:658 lid 2 BW:
1. Werkgever moet aantonen dat hij aan zijn zorgplicht heeft voldaan, of;
2. Werkgever kan aantonen dat de schade in belangrijke mate het gevolg is van
opzet of bewuste roekeloosheid van de werknemer ( eigen schuld). De
stelplicht en bewijslast ter zake van het bestaan van eigen schuld rust
derhalve op de werkgever.
De HR heeft de lat voor het aannemen van bewuste roekeloosheid echter
zeer hoog gelegd. Het moet immers niet zo zijn dat door alledaagse
slordigheden die zich op het werk kunnen voordoen direct leidt tot bewuste
roekeloosheid. Van bewuste roekeloosheid is pas sprake indien de werknemer
zich, tijdens het verrichten van onmiddellijk aan het ongeval voorafgaande
gedraging, van het roekeloos karakter van die gedraging daadwerkelijk bewust
is geweest. Dat dit niet snel wordt aangenomen blijkt uit het arrest
Pollemans/Hoondert. Van opzet is pas spraken indien de werknemer willens en
wetens handelt.
Arrest Pollemans/Hoondert:
Pollemans werkte als timmerman en had van zijn baas Hoondert de opdracht gekregen
om te helpen met de opbouw van een bedrijfshal. Tijdens de werkzaamheden was
Pollemans, ondanks waarschuwingen van Hoondert, op een onbeschermd stuk van het
dak gaan staan waardoor Pollemans door het dak zakte en 2 meter naar beneden viel.
Pollemans vordert een vergoeding voor de geleden schade van Hoondert. Hoondert stelt
echter dat Pollemans bewust roekeloos heeft gehandeld en dat hij derhalve geen recht op
een schadevergoeding heeft. De kantonrechter en rechtbank oordeelde beide dat
Pollemans wegens zijn bewust roekeloos handelen in grote mate heeft bijgedragen aan
het ongeval en de schade en derhalve geen recht op schadevergoeding heeft.
o HR: er is sprake van bewust roekeloos handelen, indien de werknemer zich,
tijdens het verrichten van zijn, aan het ongeval voorafgaande,
gedragingen, bewust is van het roekeloos karakter van deze gedragingen.
I.c. heeft de werkgever een aantal keer gewaarschuwd om niet op het
5
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller akrs. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $9.02. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
55628 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now