Summary
Historische context samenvatting Verlichting
- Course
- Level
- Book
Zelf vond ik deze samenvatting erg fijn en hij heeft mij geholpen om een goed cijfer te halen voor de contexten bij geschiedenis.
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
Seller
Follow
marjavdwind
Reviews received
Content preview
Historische context: Verlichtingsideeën endemocratische revoluties
1650-1789
Intro
Groot geloof in democratie met als waarden: vrijheid en gelijkheid. Oorsprong discussies tijdens de
verlichting. Eerst: recht en vrijheid van burgers beschermen tegen almacht van vorsten. Daarna:
macht komt uit het volk voort (volk = soeverein). Democratie > stemmen/directe invloed? > revolutie
Napoleon verslagen (1813): veel vorsten weer op de troon; 19 e eeuw opnieuw revoluties.
Deelcontext 1: De Verlichting (1650-1789)
Wetenschappelijke revolutie: nieuwe inzichten door zintuigelijke waarneming (empirisme) of logisch
redeneren (rationalisme).26 Deze nieuwe, kritische wetenschappelijke houding leidde rond 1650 tot
het begin van de Verlichting; periode waarin denkers allerlei aspecten van de samenleving ter
discussie stelden en optimistisch waren dat de mens bevrijd kon worden van allerlei dwang,
veroorzaakt door tradities en bijgeloof; Vooruitgangsgedachte; Mensen kunnen samen de
samenleving verbeteren. Traditie en (bij)geloof > verstand en rede 27.
Immanuël Kant over de Verlichting: “sapere aude” [durf te weten].
Verlichting zorgde voor: discussie over het geloof, kritiek op de standensamenleving en het
beschermen van burgers tegen machtsmisbruik.
Geloof: mechanistisch wereldbeeld (de wereld functioneert zelfstandig na de schepping). God grijpt
dus niet direct in de wereld in. Spinoza: goddelijke alleen geopenbaard via natuur en niet via Bijbel.
Machthebbers waren bang voor ordeverstoring. Geloof leert wat goed en kwaad is. Voltaire
betwijfelt of ongeletterde mensen wel kritisch kunnen denken.
Meeste verlichte denkers twijfelden niet aan Gods bestaan, maar bekritiseerden vooral orthodoxie en
rol van de geestelijkheid. Andersdenkenden niet vervolgen; tolerantie. Oplossing: Scheiding kerk en
staat.
Standensamenleving: geen erfelijke rechten plichten, maar natuurrecht; volledige gelijkheid.
Natuurrechten moesten beschermd worden tegen machtsmisbruik.
Bescherming tegen machtsmisbruik: machtsuitbreidingen23 gelegitimeerd in Frankrijk met het Droit
Divin [door God aangesteld om te regeren].
John Locke: sterker parlement (Engels); burgerrechten in monarchie waarborgen, door sociaal
contract en het recht van verzet.
Jean-Jacques Rousseau: radicaler: absolute monarchie (Frans), met volkssoevereiniteit.
Andere landen: vorsten verlicht absolutisme 28: vorst die algemeen belang vooropstelt.
1650-1789: absolutisme, wetenschappelijke revolutie, verlicht denken
1740-1789: verlicht absolutisme
1789: begin Franse revolutie.
Deductie: algemene regel > specifieke situatie. Inductie: veel spec. situaties > algemene regel.
Immanuël Kant over de Verlichting:
Ontologisch godsbewijs:
o God moet bestaan, want Hij kan gedacht worden
Kosmologisch godsbewijs:
o God moet bestaan, omdat de wereld een schepper moet hebben
Teleologisch godsbewijs:
o God moet bestaan, omdat de wereld/schepping zo doelmatig is ingericht
23
Het streven van vorsten naar absolute macht
26
Wetenschappelijke revolutie
27
Rationeel optimisme en ‘verlicht denken’. Toegepast op godsdienst, politiek, economie & soc. verh.
28
Voortbestaan ancien régime met pogingen tot eigentijds vorstelijk bestuur: verlicht absolutisme
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller marjavdwind. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.90. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
52355 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now