Week 1: Introductie. De publiekrechtelijke rechtspersoon
Jurisprudentie
- Felix/Aruba
- SKV III
- Vitesse-arrest
- Almere/Flevoland Invest
Leerdoelen
- Bestuurlijke organisatie in hoofdlijnen
- Publiekrechtelijke rechtspersoon en bestuursorgaanbegrip (a-organen in de zin
van art. 1:1 lid 1 sub a Awb)
- Publiekrechtelijke rechtspersoon die privaatrechtelijk optreedt
- Interne organisatie van de publiekrechtelijke rechtspersoon: hoe worden
privaatrechtelijke rechtshandelingen aangegaan?
- De positie van de vertegenwoordigende organen
- Mandaat en vertegenwoordiging
HC 1: Publiekrechtelijke rechtspersonen I
Derde vak van deze minor. Overheid maakt gebruik van rechtspersonen of zelfs
als rechtspersoon optreedt. De rechtspersoon staat in dit vak centraal.
- rechtspersoonlijkheid van overheid zelf
Positionering van dit vak
Publ. organisatiePriv. organisatie
Publiekrechtelijke rechtspersonen Staatsrecht
Overheidsrechtspersonen-
Bestuursrecht recht
(Gw, Gemwet,
Prov.wet, Awb)
Vandaag gaat het over publiekrechtelijke rechtspersonen. Wat behandelen
vandaag?
- juridische organisatie van de overheid
- hoe handelt de overheid intern om te komen tot privaatrechtelijke besluiten
Nederland kent een gelaagd stelsel die bestaat uit Rijk, provincie en gemeente.
Wat is verschil waterschap - provincie? Functionele decentralisatie. Waterschap
heeft specifieke functies (waterbeheer), terwijl gemeente & provincie is een vorm
van territoriale decentralisatie.
Overheden zijn ook gelaagd opgebouwd. Publiekrechtelijke rechtspersonen zijn
opgebouwd uit eigen entiteiten
- Gemeente: burgemeester, college b&w, gemeenteraad
, • Openbaar lichaam: rechtspersoon
• Ambt: bestuursorgaan
Bestuursorgaan: “Orgaan van een rechtspersoon die krachtens publiekrecht is
ingesteld” (art. 1:1 lid 1, onderdeel a, Awb). Elk openbaar lichaam bestaat uit
bestuursorganen.
Hoe komen bestuursorganen aan bestuursorgaan om hun rechtspersoon
privaatrechtelijk te laten handelen?
Hoe verkrijgt bestuursorgaan zijn (publiekrechtelijke) bevoegdheid?
• Attributie: in het leven roepen
• Delegatie: overdracht. Hiervoor heb je wel een wettelijke grondslag voor nodig
(Art. 10:13, 10:15 Awb). Je raakt de eigen bevoegdheid kwijt.
• Mandaat: in naam van openbaar lichaam. Hoe komt een ambtenaar aan een
mandaat? Je hebt hier geen wettelijke grondslag voor nodig (art. 10:4 Awb)
Wanneer en waarom ga je mandateren? Dit kan je afleiden uit de Awb.
N.B.: mandaat meestal niet aan bestuursorgaan (maar aan bestuurder of
ambtenaar). De ambtenaar kan dan handelen namens de gemeente.
Besluitvorming door bestuursorgaan
- Meerhoofdig bestuursorgaan: collegiale besluitvorming (bijv. ministerraad, B&W).
Er moet samen een beslissing worden genomen
- Eenhoofdig bestuursorgaan: individuele besluitvorming (bijv. minister,
burgemeester, niet: wethouder!). Wethouder is geen bestuursorgaan (zie
Gemwet).
Oplossing: wethoudersmandaat. Ook aan een wethouder kan je mandateren, dit
is niet het gewone geval (mandateren aan ambtenaar). Hier heeft mandaat wel
een wettelijke grondslag nodig (art. 168 Gemwet). ** bestudeer art. 160-170
Gemwet **
Waarom heeft wetgever niet gekozen voor delegatie? Er moet een wettelijke
grondslag zijn. Dit artikel bestaat niet in de Gemwet. Waarom is het niet mogelijk
om bevoegdheden van college te delegeren, maar wel te mandateren? College
blijft verantwoordelijk, anders zou bij delegatie de collegiale besluitvorming ten
einde zijn. Delegatie aan wethouder doorkruist het idee van collegiale
besluitvorming. Mandaat niet.
Bestuursorganen doen niet alles zelf
• Mandaat = in naam van bestuursorgaan besluiten nemen (10:1 Awb). In de
mandaatsregeling staat bevoegdheid ten aanzien van publiekrechtelijk
handelen.
• Volmacht = in naam van bestuursorgaan privaatrechtelijk handelen (10:12 Awb)
• Machtiging = in naam van bestuursorgaan feitelijk handelen (10:12 Awb). Denk
aan onderhandelingen.
Bijv. aan wethouder / geputeerde of ambtenaar
Goed onderscheiden: wat zijn nou precies de bevoegdheden van de
gemandateerde?
Drager van rechten en plichten
• Privaatrechtelijk: de natuurlijke persoon of de rechtspersoon
• Publiekrechtelijk: het bestuursorgaan
, Art. 1:1 lid 4 Awb: knoopt deze werelden aan elkaar (vermogensrechtelijk). Als
een bestuursorgaan handelt op privaatrechtelijk vlak wordt dat toegerekend aan
de rechtspersoon als geheel.
Publiekrechtelijke rechtspersonen
Hoe komen de overheid aan hun rechtspersoonlijkheid? (boek 2 BW).
Artikel 2:1 BW
1.De Staat, de provincies, de gemeenten, de waterschappen, alsmede alle
lichamen waaraan krachtens de Grondwet verordenende bevoegdheid is
toegekend, bezitten rechtspersoonlijkheid • Denk aan bedrijfschappen, art. 134
Gw + wifz wet op bedrijfsorganisatie. Je hebt dus steeds een artikel uit Gw nodig
+ wettelijke regeling (wifz)
2.Andere lichamen, waaraan een deel van de overheidstaak is opgedragen,
bezitten slechts rechtspersoonlijkheid, indien dit uit het bij of krachtens de wet
bepaalde volgt.
• vb. politiewet
3. …
=> Oprichting vereist wettelijke regeling!
Publiekrechtelijke rechtspersonen kan je dus alleen maar oprichten als je een wet
maakt.
Besluitvorming privaatrechtelijk handelen (I)
3 entiteiten:
• Rechtspersoon handelt: degene die privaatrechtelijk handelt, de gemeente
(Staat)
• Beslissingsbevoegd orgaan: college B&W. (Minister)
• Vertegenwoordigingsbevoegd orgaan: burgemeester. (Minister)
Contabiliteitswet 2001 heeft de statuten van de Staat der Nederlanden. Waar
staat dat de minister bevoegd is om de Staat der Nederlanden te
vertegenwoordigen? Welke minister? Art. 32 lid 1.
Besluitvorming privaatrechtelijk handelen (II)
• Eventuele voorbereidingshandelingen (= onderhandelingen)
• Besluit tot verrichten van de privaatrechtelijke rechtshandeling (niet-appellabel:
art. 8:3 lid 2 Awb)
• Verrichten van de privaatrechtelijke rechtshandeling
Besluitvorming privaatrechtelijk handelen (III)
• Feitelijke onderhandelingen: machtiging
• Besluit tot verrichten van de privaatrechtelijke rechtshandeling: mandaat
• Verrichten van de privaatrechtelijke rechtshandeling: volmacht. Hier gaan twee
stappen aan vooraf: onderhandelingen. Daarna komt het besluit (niet
appellabel!). Mandaat: een bestuursorgaan of de gemandateerde beslist tot het
verrichten van privaatrechtelijke rechtshandeling. Dan pas komt het verrichten
van de privaatrechtelijke rechtshandeling zelf.
Belangrijk is dat je een voorbehoud maakt.
Week 2: De publiekrechtelijke rechtspersoon II
Leerdoelen
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller amyvdmaat. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.89. You're not tied to anything after your purchase.