Dit is een samenvatting van het vak Internationale economie, gegeven door prof. Trudo Dejonghe. Dit is een vak uit het derde bachelorjaar van handelswetenschappen aan KU Leuven campus carolus Antwerpen. De slides, het handboek en uitgebreide notities uit de les zijn toegevoegd. Gelinkt aan het boek...
Contents
Internationale Economie: Samenvatting ....................................................................................................... 1
Deel 1: De internationale economie in vogelvlucht........................................................................................ 3
Hoofdstuk 1: De internationale economie ..................................................................................................... 3
Hoofdstuk 2: Internationale factorbewegingen ............................................................................................ 19
Deel 2: Theorie van de internationale handel.............................................................................................. 22
Hoofdstuk 3: De klassieke theorie van de internationale handel ................................................................. 22
3.1 Eerste theorie van de vrijhandel: Wederzijdse absolute kostenverschillen (Adam Smith) .................. 24
3.1.1 Herformuleren theorie Smith: Evenwicht in een gesloten economie ............................................ 26
3.1.2 Herformuleren theorie Smith: evenwicht in open economie ........................................................ 27
3.2 De theorie van het comparatief voordeel (David Ricardo) ................................................................. 27
3.3 Twee theorieën naast elkaar ............................................................................................................. 28
3.4 Model van Ricardo met aanpassingen .............................................................................................. 29
3.4.1 Model van Ricardo meer dan twee goederen.............................................................................. 29
3.4.2 Model van Ricardo met relatieve lonen ....................................................................................... 30
3.4.3 Model van Ricardo met invloed van transportkosten op comparatieve kosten ............................ 30
3.5 Een beoordeling van klassieke theorie van de internationale handel ................................................. 31
Hoofdstuk 4: De neoklassieke theorie van de internationale handel ........................................................... 32
4.1 Comparatieve voordelen met meerdere productiefactoren: L, T en K ................................................ 32
4.2 Productie met meerdere productiefactoren (aanvulling) .................................................................... 33
4.3 Evenwicht in een gesloten economie ................................................................................................ 34
4.4 Evenwicht in een open economie ...................................................................................................... 35
4.5 De neoklassieke leer en haar basisassumpties ................................................................................. 36
4.6 Basisassumpties en structuur van de neoklassieke modellen ........................................................... 38
4.7 Het Heckscher-Ohlin theorema ......................................................................................................... 38
4.8 Het Stolper-Samuelson theorema ..................................................................................................... 42
4.9 Factorprijsegalisatietheorema ........................................................................................................... 45
4.10 Factoraccumulatie en technologische vooruitgang in neoklassiek model ........................................ 47
4.11 Rybczynski theorema: factoraccumulatie ........................................................................................ 47
4.12 Link met de realiteit (Besluit bij dit neoklassiek model) .................................................................... 52
Hoofdstuk 5: Empirische verificatie van de klassieke en neoklassieke theorieën ........................................ 52
5.1 Empirische toetsing van de klassieke theorie van de comparatieve voordelen .................................. 52
5.2 De Balassa-index: meting van de comparatieve voordelen ............................................................... 53
5.3 Leontief-paradox ............................................................................................................................... 57
5.4 Van HO naar HO(Vanek)-model........................................................................................................ 58
5.5 Technologieverschillen en meerdere landen als bijkomende verklarende factor ............................... 59
5.6 Stolper-Samuelson theorema ............................................................................................................ 60
5.7 Rybczynski theorema: empirisch ....................................................................................................... 63
5.8 Factorprijsegalisatietheorema: empirie .............................................................................................. 64
Hoofdstuk 6: De neotechnologietheorieën als alternatieve verklaring van de internationale handel ............ 64
, 2
6.1 De “imitatiegap”-theorie van Posner .................................................................................................. 64
6.2 De productiecyclustheorie van Vernon .............................................................................................. 65
6.3 Linder: de theorie van de gelijkaardige vraag .................................................................................... 67
Hoofdstuk 7: De moderne handelstheorieën ............................................................................................... 68
7.1 Schaalvoordelen als motief voor internationale handel ...................................................................... 68
7.2 Internationale handel bij monopolistische concurrentie ..................................................................... 71
7.3 Internationale handel bij oligopolievorming: het concurrentie-effect ................................................... 72
7.4 Empirische verificatie intra-industriehandel ....................................................................................... 73
Hoofdstuk 8: De nieuwe interactiemodellen ................................................................................................ 75
8.1 Graviteitsmodellen ............................................................................................................................ 75
8.2 Nieuwe economische geografie (NEG) ............................................................................................. 76
8.3 Kern-periferie structuur met arbeidsmobiliteit .................................................................................... 79
8.4 Kern-periferie en de Europese integratie ........................................................................................... 80
Deel 4: Internationale handelspolitiek ......................................................................................................... 81
Hoofdstuk 11: De tarifaire handelsbelemmeringen ..................................................................................... 81
11.1 Soorten en redenen voor de tarifaire handelsbelemmeringen ......................................................... 81
11.2 Invoerrechten in een klein land........................................................................................................ 82
11.3 Invloed van een tarief op de binnenlandse productie, consumptie, invoer en overheidsinkomsten .. 82
11.4 Invloed van een invoerrecht op de binnenlandse inkomensverdeling en de economische welvaart 83
11.5 De effecten van productiesubsidies in een klein land ...................................................................... 84
11.6 Effecten van invoerrechten ingesteld door een groot land ............................................................... 85
11.7 Het zogenaamde optimaal invoerrecht en vergeldingstarieven........................................................ 85
11.8 Effectieve en nominale graad van protectie ..................................................................................... 86
Hoofdstuk 12: Niet-tarifaire handelsbelemmeringen (NTB) en het nieuw protectionisme ............................ 87
12.1 Analyse van de impact van invoercontingenten ............................................................................... 88
12.2 Effecten van “vrijwillige” kwantitatieve exportbeperkingen (VER) .................................................... 89
12.3 Welvaartseffect van in efficiënte vergunningssystemen................................................................... 89
12.4 Hoe meten we protectie als gevolg van NTB? ................................................................................. 89
Hoofdstuk 13: Maatregelen tegen onfaire handelspraktijken ....................................................................... 90
13.1 Exportsubsidies en retorsierechten ................................................................................................. 90
12.2 Het strategisch handelsbeleid ......................................................................................................... 92
Hoofdstuk 14: Argumenten voor behoud of invoeren van protectionisme ................................................... 94
Hoofdstuk 15: Vrijmaking van de IH: Van GATT naar WTO ........................................................................ 94
Hoofdstuk 16: Regionale economische integratie ....................................................................................... 94
Hoofdstuk 17: Handelsbeleid in OL............................................................................................................. 94
, 3
Deel 1: De internationale economie in vogelvlucht
Hoofdstuk 1: De internationale economie
=> enkel slides, geen handboek
Waar gaat internationale economie over?
▪ Internationale economie = de interactie tussen landen door handel in goederen en diensten,
kapitaalstromen en investeringen en de wisselwerking tussen deze factoren.
▪ Het is een oud onderwerp maar de continue groei van de wereldhandel maakt internationale
economie steeds belangrijker.
▪ De link tussen internationale handel en BBP/economische groei
Landen worden steeds meer afhankelijk van de internationale context en verliezen hun economische
onafhankelijkheid.
▪ Input van het productieproces zijn de productiefactoren arbeid (L) en kapitaal (K)
▪ Output zijn goederen en diensten
o Exportbedrijven kopen intermediaire goederen en diensten bij niet-exportbedrijven
▪ K, L, goederen en diensten gaan over de grenzen m.a.w. ze zijn mobiel
▪ Internationale factormigratie: verplaatsing van kapitaal en arbeid
o Kapitaal: BDI’s = Buitenlands Directe Investeringen = FDI’s = foreign direct investments
o Arbeid: geschoolde en ongeschoolde arbeid
Internationale economie heeft ook politieke gevolgen.
Verklaring globaliseringspatroon
▪ Soorten handels- en investeringspatroon
▪ Oorzaken van toenemende internationale handel
Welvaartswinst & welvaartsverdeling van globalisering ?
▪ Winnaars maar ook verliezers. De verliezers gaan zich meestal verenigen en/of zich afzetten tegen
internationale handel.
Internationaal handelsbeleid: over tarieven, …
Handelspatronen: Wie verkoopt aan wie?
▪ Klimaat en grondstoffen zijn soms determinerend.
o De grondstoffen zijn heel eenduidig omdat ze meestal maar van 1 land afkomstig zijn. (bv
koper komt uit Chili, olie komt uit Soedi-Arabië, koffie komt uit Brazilië. Het klimaat heeft een
determinerende invloed.
▪ In afgewerkte en intermediaire producten en diensten is het patroon minder duidelijk
o Dit kan niet toegebracht worden aan 1 enkel land. Sommige landen hebben een voorsprong
hierin, anderen niet. Dit is niet terug te brengen naar determinerende factoren.
Twee types van handel
▪ Interindustry trade steunt op verschillen tussen landen (bv kledij komt uit China maar bij ons is er
geen productie van kledij dus er is een verschil in producten van landen)
▪ Intraindustry trade gebeurt tussen meer homogene landen: zelfde producten die men van
verschillende landen haalt om zo meer keuze en variatie te hebben (bv wij kopen Italiaanse wijn en
Franse wijn)
, 4
Grootte van de handel?
▪ Regeringen proberen bepaalde sectoren af te schermen van de wereldeconomie (bv in België
vroeger de staalindustrie en de mijnbouw)
▪ Quota, exportsubsidies, tarieven, reglementen,…
▪ Debat hebben over kosten en baten van protectionisme
▪ Afname transportkosten
▪ Onderdeel mondiale productieketen (transit)
▪ Lange versus korte termijn doelstellingen
▪ Internationale instellingen
▪ IMF, GATT,…
▪ Handelsbeleid in diverse regio’s
▪ ZO-Azië, historische evolutie,…
Verschillen in klimaat en grondstoffen kunnen verklaren waarom Brazilië koffie en Koeweit olie exporteert.
Maar waarom exporteert Japan auto’s en produceren wij vliegtuigen in Europa?
Verschillen in arbeidsproductiviteit kunnen bepaalde patronen verklaren.
Het relatieve gebruik van het aanwezig kapitaal, arbeid en land in de productie van goederen en diensten
kan de export van bepaalde producten verklaren.
▪ Als de loonkost hoog is zoals in België zijn bedrijven vaker kapitaalintensief.
In landen met lage loonkosten, zijn bedrijven vaker arbeidsintensief.
▪ Arbeids- of kapitaalintensief heeft ook gevolgen bij de productie zelf.
Intra industrie primeert
▪ Waarde ligt tussen 0 en 1 hoeveel
handel er is in deze goederen.
▪ Toename van de waarden maar
verhouding is het hetzelfde.
▪ Intermediaire goederen hebben een
grote intraindustrie-impact en hun
aandeel erin blijft stijgen.
Afrika wordt gebruikt voor de
grondstoffen. Afrika gaat de
grondstoffen exporteren met VS, Europa
en Azië. Hier is vooral primaire industrie.
Wij proberen de mensenrechten hier op
te leggen. Veel landen in Sub-Afrika
hebben dictatoriale regimes. China
hecht hier niet veel belang aan want het
heeft zelf problemen met persvrijheid.
De dictatoriale regimes richten zich dus
meer op de relatie met China om zo te verhinderen te veel invloed van Europa mee te krijgen.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller StudentAtAntwerp. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $13.36. You're not tied to anything after your purchase.
