interpersonal communication (Interpersoonlijke Communicatie)
All for this textbook (1)
Written for
Universiteit Utrecht (UU)
Psychologie
Basisvaardigheden communicatie klinische en gezondheidspsychologie
All documents for this subject (1)
Seller
Follow
dorieke39
Reviews received
Content preview
SAMENVATTING COMVA KGP
H o o f d s t u k 1 0 , 1 1 , 1 3 & 1 4
HOOFDSTUK 10 – Opening and closing interactions
OPENEN
Set induction = beschrijft wat er gebeurt wanneer een organisme voorbereid is voor de
stimuli die het gaat ontvangen en de responsen die het gaat geven. Het kan verschillende
activiteiten betreffen, die passen bij de situatie. De belangrijkste doelen:
o Het opwekken van een staat van paraatheid in participanten
o Het maken van verbanden met vorige gesprekken
o Vaststellen van de verwachtingen van de participanten
o Ontdekken van het niveau van de kennis van de participanten over het onderwerp
o Indiceren of onderhandelen met participanten over de doelen van het gesprek
o Uitleggen wat je functie is en welke grenzen er aan deze functies hangen
Perceptuele set
Hoe we anderen waarnemen in een eerste ontmoeting speelt een belangrijke rol in
sociale interacties. Initiële beoordelingen die we maken zijn belangrijk in het beïnvloeden
hoe we reageren op anderen en hoe we hun antwoorden interpreteren. We zijn vaak
accuraat in onze oordelen die we maken als we anderen voor het eerst ontmoeten. We
evalueren anderen al in een heel vroeg stadium en op basis van minimale informatie.
Eerste indrukken kunnen echter ook niet correct zijn.
Onze vroege waarnemingen beïnvloeden onze verwachten, en vormt op zijn beurt ons
gedrag. Het heeft ook invloed op onze informatieverwerking: we zijn geneigd afwijkende
informatie aan te passen zodat het beter in onze cognitieve schema’s valt. Dit is
onderdeel van het proces van selective distortion. 2 vormen:
1. Halo effect – initiële percepties zijn positief, en we zien het toekomstige gedrag van
iemand in een goedgunstig licht
2. Horn effect – eerste indruk is negatief, en we kijken dan ook negatief naar het
toekomstige gedrag van die persoon
Waarom zijn eerste indrukken nou zo belangrijk? Dit heeft mogelijk een evolutionaire
basis. Voor onze vroege voorouders was het nodig om snel te kunnen oordelen (bijv. in
termen als: is het waarschijnlijk dat deze persoon mij schade gaat aanrichten?).
We weten verder ook dat het een tweezijdig proces betreft: we weten daarom ook dat
anderen ons ook beoordelen als we hen ontmoeten. Je krijgt geen tweede kans om een
eerste indruk achter te laten.
Omgeving
We vormen oordelen over individuen op basis van hoe ze hun ruimte indelen. De
omgeving beïnvloedt onze eerste indrukken. Mensen delen hun ruimtes dan ook op zo’n
manier in dat ze interactieve doelen kunnen bereiken.
Persoonlijke kenmerken
Leeftijd, sekse, kleding en algemene voorkomen van de andere persoon beïnvloeden
allemaal onze eerste indruk van iemand. Belangrijke beslissingen blijken te worden
gemaakt op basis van eerste indrukken.
,Lichaamskenmerken: Vooral aantrekkelijkheid van het gezicht en lichaamsgewicht
bepalen de mate van aantrekkelijkheid. Aantrekkelijke mensen worden meer positief
beoordeeld. Interpersoonlijke aantrekkelijkheid wordt naast lichamelijke factoren ook
bepaald door sociale vaardigheden en hoe aantrekkelijk mensen zijn als werkpartners.
Mensen worden beoordeeld op de manier waarop zij zich kleden. De kleding van
professionals hebben invloed op de waarneming door cliënten: bijv. formeel kleden laat
competentie zien. Verder speelt leeftijd een rol: meer volwassen professionals worden
gezien alsof zij meer ervaring hebben, en van wat jongere professionals wordt gedacht
dat zij meer up-to-date kennis hebben.
Geslacht: Mannen worden meer positief beoordeeld in termen van competentie,
assertiviteit en rationaliteit, en vrouwen meer in termen van aardigheid, warmte en tact.
o Uiterlijk, verzorgdheid, fysieke houding, fysieke kenmerken, ruimte → goede eerste
indruk achterlaten
Sociale set
Voordat wordt overgegaan op het echte gesprek, is het gewenst om eerst een aantal
sociale technieken toe te passen. Dit om het gesprek wat te vermenselijken. Het
probleem met communicatie over de telefoon is het coffee and biscuits problem: een
gesprek begint meestal met het aanbieden van koffie en een koekje. Dit fenomeen geeft
iemand de kans om inschattingen te maken betreft de formaliteit en hoe toegankelijk de
ander is.
Sociality communication= gedrag dat de interactie meer soepel en interactief maakt.
Hieronder vallen vriendelijke begroetingen, ‘small talk’, grapjes en zelfonthullingen.
Het gebruik van handdrukken, lachten, welkomende opmerkingen, oogcontact, etc.
zorgen ervoor dat de ander zich meer op zijn gemak voelt. Een voorbeeld is het gebruik
van iemands naam. Dit leidt tot een gunstigere evaluatie van de spreker. Ook de aard van
de handdruk is van belang: een krachtige handdruk wordt geassocieerd met extraversie,
een zachte met introversie.
Wel letten op de gewoonten per cultuur!
HAY question: ‘How are you?’. Bedoeld als (h)erkenning voor de ander, maar er wordt niet
van verwacht dat het zelfonthullingen tot gevolg heeft. Dit soort dingen zijn bedoeld om
het ijs te breken.
o Begroeten, hand geven, oogcontact, voorstellen, naam cliënt noemen, zitplaats
aanbieden, jas aannemen, kkk (koetjes kalfjes koffie) → op gemak stellen.
Motivationele set
Hierbij is het de bedoeling om aandacht en motivatie te creëren op het begin van de
interactie. Om de cliënten maximaal te betrekken is het van belang dat de professional
gemotiveerd en motiverend is. Dit kan gedaan worden door zelf enthousiasme te tonen,
en daarnaast toewijding, interesse, aandacht …
o Bekrachtigen (‘goed dat je er bent’), interesse tonen, glimlachen, actief luisteren,
enthousiast reageren → cliënt motiveren
Cognitieve set
Nagaan of de voorwaarden van het gesprek duidelijk zijn, duidelijkheid van de doelen van
het gesprek, etc. Voorbereidende instructies verbeteren namelijk uitvoering. Park & Kraus
, (1992) concludeerden dat het mogelijk is om een grote hoeveelheid verbale informatie te
verkrijgen door anderen daarop voor te bereiden door instructies te geven.
Het is verder van belang om het kennisniveau van de ander vast te stellen, omdat het
ons in staat stelt om beslissingen te maken over het niveau van verklaringen en het wel
of niet aanmoedigen van inbreng. Het proces waarbij je parate kennis verbindt aan nieuw
materiaal, blijkt een goede lesmethode te zijn.
Het is van belang om onrealistische of misplaatste verwachtingen te ontdekken en bij te
stellen om te voorkomen dat dit leidt tot frustratie, gegeneerdheid of zelfs boosheid.
Pygmalion effect = interpersoonlijke verwachtingseffect = de manier waarop onze
verwachtingen van anderen beïnvloeden hoe we hen waarnemen en op ze reageren, en
dit beïnvloed weer de manier waarop zij op ons reageren.
Perceptual confirmation effect = ‘what we expect of people is often what we get’→ komt
doordat je onbewust op zoek gaat naar informatie die aan je verwachtingen voldoet.
In deze fase moeten doelen worden gesteld. We willen namelijk graag weten wat er van
ons wordt verwacht, wat de regels van de interactie zijn, wat anderen van ons denken,
welke relatie we met ze zullen hebben, enzovoort. Dit is ook van belang om het gesprek
te kunnen structureren, omdat je kunt terugverwijzen naar de doelen als hiervan wordt
afgeweken.
o Vertrouwelijkheid bespreken, tijdsduur noemen, aantal sessies, etc., uitleggen gang
van zaken → bespreken verwachtingen en doelen
AFSLUITEN
Afsluiting van een gesprek is nodig om beide partijen met een goed gevoel weg te gaan
van een gesprek, om vervolgens een eventueel volgende gesprek weer goed in te kunnen
gaan. Introducties/opening van gesprekken kunnen voorbereid worden, maar de afsluiting
vaak niet. Dit komt omdat het eind direct gerelateerd moet zijn aan de interactie die net
heeft plaatsgevonden. Echter, het kennen van de fasen van afsluiting kunnen wel helpen
bij het structureren.
Perceptuele afsluiting
Dit begint met het benoemen dat er nog maar beperkte tijd is (‘ik zie dat we nog 5
minuten hebben’). Verder kunnen bepaalde afsluitings-indicatoren worden gebruikt, bijv.
verlengde en benadrukte woorden als ‘duuussss…’, en ‘okeee…’, en vervolgens: ‘in de
laatste minuten die we nog hebben …’. Non-verbale indicatoren zijn bijv. het verbreken
van oogcontact, papieren bij elkaar pakken, op het horloge kijken, meer rechtop gaan
zitten, etc. Een abrupt eind kan schade aan de relatie toebrengen.
Cognitieve afsluiting
Overeenstemming over de belangrijkste onderwerpen verkrijgen en verbanden leggen
met een volgende bijeenkomst. Deze fase kent 3 belangrijkste strategieën:
1. Samenvatten – Dit biedt beide partijen de mogelijkheid om na te gaan of er
overeenstemming is over de betekenis van wat er in het gesprek is gezegd. Een
samenvatting geven moet zeker aan het eind van een gesprek, maar in langere
gesprekken is het ook goed om dit tussendoor te doen.
2. Checking out – Hierbij gaat de professional na of de cliënt volledig heeft begrepen wat
er is besproken, en dat beide partijen het eens zijn over wat er is afgesproken. De
professional kan hierbij vragen stellen om het begrip te testen, of hij kan de cliënt
uitnodigen om vragen te stellen.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller dorieke39. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.33. You're not tied to anything after your purchase.