Vraag 7: De rol van proto-oncogenen bij celbiologische basis van kanker
Proto-oncogenen zijn normaal voorkomende genen die coderen voor eiwitten die een
regulerende rol vervullen bij celgroei, celdifferentiatie en apoptose (geprogrammeerde
celdood). Door een mutatie kunnen de proto-oncogenen veranderen in oncogenen. Dus een
normaal gen noemen we een proto-oncogen, maar wanneer deze muteert, spreken we van
een oncogen. Kanker ontstaat ook door mutaties. In dit geval spreken we van oncogenen: er
vindt verandering in bepaalde genen plaats waardoor er kanker kan ontstaan. Het lichaam
produceert excessieve hoeveelheden van het normale geneiwit of een afwijkend
genproduct. Proto-oncogenen spelen een belangrijke rol bij de celdeling: ze bepalen hoe
snel een cel uitrijpt en zich deelt. Maar bij mutaties in de genen wordt het proces van
celdeling na een tijdje verstoord. Wanneer het regelgen wordt uitgeschakeld, zal de cel
ontsporen. Het gevolg is een ongeremde celdeling. Er worden hierdoor meer cellen
aangemaakt dan dat er worden afgebroken.
Oncogenen coderen voor eiwitten genaamd oncoproteïnen. De oncoproteïnen lijken op de
gewonen proto-oncogenen, maar ze bevatten mutaties waardoor de celactiviteit niet
afhankelijk is van externe signalen. Hierdoor worden ze niet geremd in groei en blijven ze
zich vermenigvuldigen.
Het gevolg is een deregulering van de normale celgroei en een verhoogde kans op de
vorming van een neoplasma. De mutaties kunnen veroorzaakt worden door straling,
chemicalieën, virussen of kunnen erfelijk overgedragen zijn.
Vraag 16: Hoe werkt apoptose?
Apoptose is kortgezegd geprogrammeerde celdood. Elke cel bevat mechanismen die
apoptose mogelijk maken. Als de cel een signaal ontvangt van zijn omgeving die de cel tot
apoptose dwingt of wanneer de cel zoveel schade heeft opgelopen dat hij niet verder kan
leven, wordt er een intracellulair mechanisme geactiveerd. Eerst vormt de cel uitstulpingen.
Daarna krimpt de cel en vervolgens stort het cytoskelet in. Het DNA wordt in stukjes geknipt.
Er worden hierna apoptotische lichaampjes gevormd, die het voor een macrofaag makkelijk
maken om te worden opgeslokt. (volgende dia)
Het mechanisme dat verantwoordelijk is voor apoptose activeert cysteïne-aspartylproteases
(caspases). Ze worden gesynthetiseerd in de cel als procaspases. Als deze worden
geactiveerd, gaan de initator caspases klieven (in stukjes breken). Dit activeert steeds meer
executioner caspases en deze activeren weer andere caspases. Dit wordt een intracellulaire
proteolytische cascade genoemd. Deze eiwitten zetten de cel aan tot afbraak van eiwitten en
DNA. Hier begint dus de gecontroleerde afbraak van de cel. (volgende dia)
De eiwitten die de activatie van de caspases regelen, zijn van de Bcl2 familie van
intracellulaire eiwitten. Sommigen bevorderen de caspase activatie en sommigen stoppen
deze processen juist.
Bax en Bak zijn twee belangrijke eiwitten die worden geactiveerd na beschadiging van het
DNA bijvoorbeeld. Ze bevorderen celdood doordat ze cytochroom c loslaten vanuit het
mitochondrium in het cytosol. Andere eiwitten van de Bcl2 familie stoppen apoptose juist
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller femkescholte1. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.35. You're not tied to anything after your purchase.