Samenvatting
Het burgerlijk procesrecht, zoals hiervoor geïntroduceerd, heeft verschillende
functies.
Het betreft:
- Het handhaven en beïnvloeden van materiële burgerlijke rechten en plichten
- Het burgerlijke procesrecht verschaft een persoon bepaalde middelen om
zijn burgerlijke rechten en plichten te realiseren en te beïnvloeden.
- Het voorkomen van een gerechtelijke procedure
- De tweede functie van burgerlijke procesrecht is de zogenoemde
preventiefunctie. De middelen die het burgerlijk procesrecht biedt, zoals
het instellen van een vordering, kunnen een preventieve werking hebben.
Onder dreiging van een gerechtelijke procedure zijn burgers vaak bereid
om vrijwillig hun verplichtingen na te komen
- Het voorkomen van eigenrichting
- Eigenrichting houdt in dat een persoon zelf en met eigen middelen zijn
recht gaat halen zonder hulp van de overheid en zonder dat hem daartoe
een wettelijke bevoegdheid is gegeven.
Algemene uitgangspunten
Recht op rechtspraak en bijstand
Het recht op rechtspraak en rechtsbijstand houdt in dat door iedereen een
geschil moet kunnen worden voorgelegd aan een overheidsrechter en dat
eenieder recht heeft op juridische bijstand in een procedure (art 17,18 en 112
Gw). Een belangrijk gevolg van deze beginselen is het toegangsprincipe:
iedereen moet toegang hebben tot de rechter en een rechtsbijstandverlener
Onafhankelijke en onpartijdige rechter
Uitgangspunt in het Nederlandse recht is dat er recht wordt gesproken door
een onafhankelijke en onpartijdige gerechtelijke instantie, bij de wet ingesteld.
Onafhankelijkheid betekent dat de rechter geen verantwoording verschuldigd
is aan de overheid (politiek Den Haag) of aan collega-rechters. Onpartijdigheid
houdt in dat de rechter oordeelt zonder zich te laten leiden door de personen
van de procespartijen.
Hoor en wederhoor
Het beginsel van hoor en wederhoor (ook wel aangeduid als het
gelijkheidsbeginsel) betekent dat beide partijen in de gelegenheid gesteld
moeten worden om hun standpunten in een zaak naar voren te brengen, art 19
Rv.
Behandeling en beslissing binnen redelijke termijn
De behandeling van en beslissing over een zaak dienen binnen een redelijke
termijn te geschieden. De rechter en partijen waken tegen onredelijke
vertraging van de procedure: art 20 lid 1 en 2 Rv.
Openbaarheid van zitting en uitspraak
Het openbaarheidsbeginsel heeft betrekking op de openbaarheid van de zitting
en de openbaarheid van de uitspraak. Zittingen moeten in beginsel in het
openbaar plaatsvinden, art 27 lid 1 Rv. Uitzonderingen ook in lid 1.
,Motiveringsbeginsel
Behalve dat de uitspraak openbaar moet zijn, moet de rechter zijn uitspraak
motiveren, art 30 Rv.
Geen rechtsweigering en volledige beslissing
De rechter dient in alle gevallen een beslissing te geven over het geschil dat
aan hem is voorgelegd: hij mag niet weigeren om een uitspraak te doen, art 26
Rv
Beginsel van partijautonomie
Het beginsel van partijautonomie (art 24 Rv) wil zeggen dat de grondslag voor
de beslissing van de rechter wordt gevormd door de stelling van de
procespartijen. Anders gezegd: partijen bepalen de omvang van de
gerechtelijke procedure. Omdat het beginsel van partijautonomie met de
lijdelijkheid van de rechter verband houdt, wordt het ook wel het
lijdelijkheidsbeginsel genoemd.
Ambtshalve aanvulling van rechtsgronden
Van het lijdelijkheidsbeginsel moet worden onderscheiden de verplichting van
de rechter om, indien nodig, op eigen initiatief de rechtsgronden aan te vullen,
art 25 Rv.
Deelnemers
1. Procespartijen
Aan een civiele procedure kunnen natuurlijke personen en rechtspersonen
deelnemen. De vof, cv en de maatschap zijn geen natuurlijke personen of
rechtspersonen. Wel zijn ze bevoegd om te procederen, art 51 Rv
Wanneer een natuurlijke persoon niet handelingsonbekwaam is (art 3:32 BW),
moet hij worden vertegenwoordigd door een handelingsbekwame persoon die
optreedt als zijn wettelijke vertegenwoordiger. Rechtspersonen kunnen niet
zelf procederen. Een rechtspersoon moet zichzelf daarom laten
vertegenwoordigen door een natuurlijk persoon.
Op grond van art 3:305a t/m 305c BW kan een vereniging of stichting een
rechtsvordering instellen met als doel het beschermen van belangen van
andere personen.
2. Rechtshulpverleners, art 18 Gw
1. Advocaat
In een aantal gevallen moet een procespartij op grond van de wet verplicht
worden bijgestaan door een advocaat. In procedures voor de kantonrechter
geldt echter dat partijen in persoon, ofwel zonder advocaat, mogen
verschijnen, art 79 lid 1 Rv. Dit geldt ook voor de verweerder in een
kortgedingprocedure, art 255 lid 1 Rv. In alle andere gerechtelijke procedures
is procesvertegenwoordiging door een advocaat verplicht, art 79 lid 2 Rv. Dat
geldt ook voor de procedures in hoger beroep en cassatie, art 407 en 409 Rv
2. Andere rechtshulpverleners
In art 80 lid 1 Rv is geregeld dat een partij zich in een dergelijke procedure kan
laten bijstaan of zich door een gemachtigde kan laten vertegenwoordigen. Het
kort geding is hierbij een uitzondering: in een dergelijke procedure mag iemand
zich niet laten bijstaan door een gemachtigde die geen advocaat is, art 255 lid
, 1 Rv. Onder het laten bijstaan moet worden verstaat dat een partij een
vertrouwenspersoon het woord laat voeren tijdens een zitting. Het begrip
bijstand impliceert echter wel dat de partij zelf ook aanwezig is. Een partij kan
zich ook laten vertegenwoordigen door een gemachtigde. De gemachtigde is in
dat geval bevoegd de proceshandelingen in naam van de partij te verrichten.
De rechter kan van een gemachtigde verlangen dat deze een schriftelijke
volmacht overlegd waaruit blijkt dat de gemachtigde bevoegd is om de
desbetreffende partij in rechte te vertegenwoordigen, art 80 lid 2 Rv. Een
advocaat of gerechtsdeurwaarder hoeft geen schriftelijke volmacht te
overleggen waaruit blijkt dat hij als gemachtigde optreedt. De rechter moet
ervan uitgaan dat zij uit hoofde van hun beëdigde functie niet zonder volmacht
van de partij mag handelen, art 80 lid 3 Rv.
3. Gerechtsdeurwaarder
De officiële ambtstaken die de deurwaarder verricht, kunnen worden
onderscheiden in 3 kerntaken:
1. Het uitbrengen van exploten
Een exploot is een schriftelijke aanzegging of mededeling van de ene partij aan
de andere, die door een gerechtsdeurwaarder wordt ondertekend en
uitgebracht. In art 45 t/m 66 Rv zijn de vereisten voor exploten opgenomen,
alsook aan wie de deurwaarder moet betekenen.
2. Het leggen van conservatoir beslag
Als er tussen partijen een geschil bestaat waarover geprocedeerd wordt of gaat
worden, is er vaak behoefte om het geld of de zaken waarover het geschil
bestaat veilig te stellen. De deurwaarder kan in een dergelijk geval, met
toestemming van de voorzieningenrechter, conservatoir beslag leggen om iets
veilig te stellen.
3. Het ten uitvoer leggen van uitspraken van de rechter
Wanneer een van de partijen zich niet houdt aan de uitspraak van de rechter,
dan kan de gerechtsdeurwaarder door het verrichten van bepaalde
ambtshandelingen na nakoming van deze uitspraak afdwingen. Het afdwingen
van de nakoming van een vonnis door een gerechtsdeurwaarder, wordt de
tenuitvoerlegging (of executie) van een vonnis genoemd.
4. Rechter
Uitgangspunt voor een eerlijke behandeling van een zaak door de rechter is dat
de rechter onpartijdig en onafhankelijk is. De onafhankelijkheid van de rechter
moet bestaan ten opzichte van degene die hem benoemt, ten opzichte van
partijen en ten opzichte van elke mogelijke invloed van buitenaf. De
benoeming van de rechter geschiedt bij KB. Bij zijn benoeming wordt de
rechter voor het leven benoemd op grond van art 117 GW.
In Nederland worden 3 soorten gerechten onderscheiden, art 2 Wet RO:
1. Rechtbanken, art 40 t/m 57 RO
2. Gerechtshoven, art 58 t/m 71 RO. In sommige gevallen rechter in eerste
aanleg
3. Hoge Raad, art 72 t/m 83 RO.
1. Op grond van art 79 Wet RO kan de Hoge Raad een uitspraak van een
lagere rechter vernietigen wanneer sprake is van:
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller lynnhaanappel. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.28. You're not tied to anything after your purchase.