Ross en wilson anatomie en fysiologie in gezondheid en ziekte-
Doelstellingen van Anatomie en Fysiologie (AF) uit het 1e jaar van de HBO-V aan Hogeschool Viaa. Deze uitwerking bevat de doelstellingen en de bijbehorende college-aantekeningen van de volgende colleges uit BS2:
- Besturingssystemen II;
- Tractus digestivus;
- Tractus urinarius;
- Tractus ge...
Answer: De proximale tubulus, de lis van Henle en de distale tubulus
3.
Wat is de functie van FSH bij een man?
Answer: Vergroting van de zaadbal en rijping van de spermatozoa
4.
Wat is de belangrijkste functie van de pariëtaalkwab?
Answer: Gevoel
5.
Wat is kenmerkend voor de differente fase bij de embryonale ontwikkeling?
Answer: Bij een jongen gaat de buis van Muller in regressie en ontwikkelt de buis van Wolff zich, bij een meisje is het andersom.
6.
Wat is de functie van de thalamus?
Answer: De thalamus dient als centrale ontvanger en filter van inkomende informatie voor vrijwel alle inkomende zenuwprikkels.
7.
Hoe kan de lever gal afvoeren?
Answer: D.m.v. galkanaaltjes die tussen de levercellen lopen
8.
Wat gebeurt er respectievelijk in de primaire, secundaire en tertiaire cortex?
Answer: Registreren - herkennen - reageren.
9.
Met welke testen kun je iets zeggen over het cognitieve functioneren van een zorgvrager?
Answer: MMSE, MoCA, klokkentest en CST
10.
Wat is de functie van FSH bij een vrouw?
Answer: Zorgt ervoor dat er een eicel gaat rijpen;
Content preview
HC AF Besturingssystemen II (BS2, week 1)
Aantekeningen:
De zintuigen van de mens:
- Deels relatie met de hersenzenuwen: reukzenuw, oogzenuw, etc.
- Deels met de perifere zenuwen
Algemene werkingsprincipe zintuig:
- Chemische of natuurkundige prikkel (druk, golf) opvangen en verwerken
- Eindproduct: een elektrische prikkel
- Een zintuig is eigenlijk een ‘omzettingsorgaantje’.
Zintuig en zenuwen:
- Reuk: nervus olfactorius (N. I). Takjes (zenuwuitlopers) vangen de prikkels van buitenaf op en sturen ze
door naar de reukzenuw.
- Oog: nervus … (N. II) Lichtgolf zorgt voor pigment omzetting
- Gehoor: nervus acusticus of nervus octavus (N. VIII). Een natuurkundige prikkel – golfbeweging van het
geluid – terecht komt bij het trommelvlies. De zenuwcellen in het slakkenhuis vormen de golven om in
een elektrisch signaal. De energie van de geluidsgolf zorgt voor de afbuiging van de trilhaartjes. Als de
trilhaartjes te ver buigen, breken ze af en dan is het onherstelbaar beschadigd.
- Smaak: Nervus glossofaryngeus (N. IX). Zoet, zout, zuur en bitter. Smaak gaat gepaard met reuk.
- Sensibiliteit: tast- en pijnzin via perifere zenuwen. Een natuurkundige prikkel gaat via een tastlichaampje
door druk op de huid als elektrisch signaal naar de hersenen.
Lokalisatie:
- Hersenkwabben
o Frontaal: gedrag
o Temporaal: gehoor
o Pariëtale: gevoel
o Occipitaal: gezichtsvermogen
Registreren, herkennen, reageren via de cortex
- Primaire cortex: registreren. Ontvangt de prikkels.
- Secundaire cortex: herkennen. Hij is meer gespecialiseerd dan de primaire cortex.
- Tertiaire cortex: reageren. Beslissen wat je gaat doen, de gedachten.
- Dit werkt in een soort ruitvormig model, en dit kan voor alle zintuigen. De zintuigen werken met elkaar
samen. In de ruit gaat het via 1 punt naar buiten: het spierstelsel.
De thalamus: De centrale ontvanger en centrale filter van inkomende informatie.
, - Oriëntatie
- Taal/spraak
- Geheugen
- Uitvoerende vaardigheden (praxis)
- Herkennende vaardigheden (gnosis)
Mini Mental State Examination (MMSE): lijst met een aantal vragen waarop iemand punten kan scoren.
Hoe minder punten, hoe slechter de tertiaire cortex is.
MoCA (Montreal Cognitive Assessment): ingewikkelde variant van de MMSE.
Cognitieve Screenings test (CST):
Kloktekentest:
MMSE / MoCA
- Inprentingsvermogen
- Kortetermijngeheugen
- Langere termijn geheugen
- Concentratievermogen
- Oriëntatie in tijd / plaats
- Aandacht
- Expressievermogen
- Ruimtelijk inzicht
Onderzoek cognitieve functies:
- Screenend onderzoek: makkelijk te doen door pk of arts
- Specialistisch onderzoek: ingewikkelder, psycholoog
o Intelligentietesten
o Specifieke testen voor complexe beelden
o Omgangsproblematiek
o ..
Dominant of niet-dominant?
- Lateralisatie van functies: specialisatie i.p.v. dominantie
- Linker hemisfeer vaak gespecialiseerd in de bètafuncties: tijd, verbale info, analyse, details.
- Rechterhemisfeer vaak gespecialiseerd in de non-verbale functies: ruimte, non-verbale info,
automatismen, concentratie
Doelstellingen:
1. De algemene bouw en functie van de zintuigen van de mens beschrijven ;
We hebben meerdere zintuigen: reuk, gezichtsvermogen, gehoor/evenwicht, smaak en tast- en pijnzin.
Sommige mensen geloven dat er ook nog een zesde zintuig is. Dit is het vermogen om bepaalde dingen aan te
voelen, bijvoorbeeld bij een medium of een moeder die het gevoel heeft alsof haar kind in gevaar is. Alle
zingtuigen even apart uitgewerkt:
Reuk:
De reuk vindt zijn oorsprong in de neus. In het neusslijmvlies bevinden zich allemaal zenuwtakjes die allemaal
chemische signalen opvangen en ze vormen ze om tot elektrische signalen die via de nervus olfactorius (N. I)
naar de hersenen gaan. De zenuwuitlopers liggen in een slijmlaagje: in dat slijmlaagje lossen de chemische
stoffen op, en die binden aan het membraan en veroorzaken daar een elektrische prikkel.
Gezichtsvermogen:
Licht komt het oog binnen door het hoornvlies, de pupil en de lens en valt zo op het netvlies. Het netvlies is een
dun laagje met gespecialiseerde neuronen die een lichtprikkel kunnen omzetten in een elektrisch signaal. Die
,elektrische signalen worden op de rand van het netvlies verzameld en gaan via de nervus opticus (N. II) naar het
zenuwstelsel toe. Op het netvlies passeert een lichtprikkel eerst het vaatvlies, dan een laag met vezels en nog
een aantal lagen en uiteindelijk komt het aan de achterkant uit waar zich de staafjes en kegeltjes bevinden.
Staafjes zijn ingeschakeld bij het waarnemen van contrast en de kegeltjes zijn ingeschakeld bij het waarnemen
van kleur. Aan de achterkant van het netvlies gaat de energie van een lichtgolf pigment omzetten, dat zorgt voor
een elektrisch signaal dat via de gespecialiseerde zenuwcel doorgegeven wordt aan schakelcellen en uiteindelijk
terecht komen bij de oogzenuw.
Gehoor/evenwicht:
Het oor bestaat grofweg uit drie delen: het buitenoor, middenoor en binnenoor. Een golfbeweging /
geluidsprikkel komt het oor binnen via de oorschelp en gaat zo naar het trommelvlies. Daarna wordt het via de
gehoorbeenketen, bestaande uit de malleus (hamer), incus (aambeeld) en stapes (stijgbeugel), doorgegeven aan
het slakkenhuis. In het slakkenhuis liggen de trilhaartjes, zenuwcellen en takjes van de nervus
vestibulocochlearis (of nervus acusticus of nervus octavus of N. VIII). Deze geven de prikkels door aan de
hersenen. De geluidsgolven buigen de trilhaartjes. Als het geluid te hard is dan kunnen de trilhaartjes afbreken,
en dan is je gehoor onherstelbaar beschadigd.
De halfcirkelvormige kanalen en het vestibulum (utriculum en sacculus) zijn gericht op het evenwicht. Elke
positieverandering van het hoofd wordt doorgegeven aan haarcellen die zintuigreceptoren prikkelen. Die pikken
het op en versturen het via een vestibulaire tak naar het cerebellum.
Smaak:
De smaak werkt praktisch hetzelfde als de reuk. Een chemische stof, opgelost in ons speeksel, komt terecht bij
de smaakpapillen: die bevatten chemoreceptoren (sensorische receptoren). Die reageren op de chemische stof
en zetten hem om in een elektrisch signaal en het wordt voorgeleid via de nervus glossofaryngeus (N. IX) naar
de hersenen, die het bewust maken. We hebben verschillende soorten smaakpapillen, voor zoet, zout, zuur en
bitter. Smaak en reuk gaan vaak met elkaar samen.
Tast- en pijnzin:
Druk van buitenaf wordt omgezet in een elektrisch signaal. Dit gebeurt via de tastlichaampjes in de huid, die
elektrische prikkels kunnen opwekken en deze via zenuwvezels (perifere zenuwen) naar de hersenen kunnen
leiden. Ook hebben we vrije zenuwuiteinden, die de pijn geleiden.
2. Een beschrijving geven van het cerebrum aan de hand van de verschillende hersenkwabben ;
De grote hersenen of het cerebrum bestaat uit verschillende delen. Hij bestaat uit twee helften, de twee
hemisferen. De linker hemisfeer is verantwoordelijk voor de rechter kant van het lichaam en vice versa. De
linker hemisfeer is vaak gespecialiseerd in de bètafuncties: tijd, verbale info, analyse, details. De
rechterhemisfeer vaak gespecialiseerd in de non-verbale functies: ruimte, non-verbale info, automatismen en
concentratie.
De buitenste laag van het cerebrum is het hersenschors. In de hersenschors (cortex) wordt informatie
geregistreerd, herkend en er wordt op gereageerd. In de cortex zitten allerlei kronkels, en daardoor maken we
in het cerebrum onderscheid tussen 4 kwabben: de frontaalkwab, pariëtaalkwab, occipitaalkwab en de
temporaalkwab.
De frontaalkwab bevindt zich in het voorhoofd. Belangrijkste functie: gedrag. Deze kwab bestaat ook weer uit
verschillende gebieden: de prefrontale cortex, het gebied van Broca en motorische gebieden. De motorische
gebieden controleren de activiteit van skeletspieren. Het Gebied van Broca bestuurt de spieren die nodig zijn
voor spreken. De prefrontale cortex zorgt voor cognitieve, emotionele en motivationele processen, zoals
plannen, impulsbeheersing en doelbewust handelen. De frontaalkwab heeft veel connecties met andere delen
van de hersenen, o.a. met gebieden die te maken hebben met beweging, emotie en perceptie. Eén van de
belangrijkste functies van de frontaalkwab is dat hij een rol speelt bij doelbewust gedrag. Daarnaast speelt hij
ook een rol bij het onderdrukken van een prikkel en het onder controle houden van de emoties.
De pariëtaalkwab ligt in de achterzijde van het hoofd en aan de bovenkant van de hersenen. Hij heeft
verschillende functies. Belangrijkste functie: gevoel. Er wordt gevoelsinformatie uit verschillende delen van het
, lichaam samengebracht, bijvoorbeeld sensorische informatie zoals pijn, gevoel, en warm of koud. Verder
hebben we hier ook te maken met het ruimtelijk bewustzijn van lichaam en omgeving, en aansturing van de
motoriek. In de somatosensorische cortex worden prikkels verwerkt: tast, pijn, temperatuur en proprioceptieve
(= van de houding en beweging van lichaamsdelen) prikkels. Het linkerdeel van de pariëtaalkwab (in overlap met
de occipitaalkwab) is betrokken bij visuele informatie en het verwerken van woorden.
De occipitaalkwab bevindt zich aan de achterkant van de hersenen. Belangrijkste functie: gezichtsvermogen. Hij
bestaat uit verschillende delen: V1 t/m V5. V1 ontvangt informatie uit de ogen, verwerkte deze en stuurt het
door naar gespecialiseerde gebieden. V2 heeft voor een groot gedeelte dezelfde functie als V1, maar reageert
ook op complexere prikkels. V3 is gespecialiseerd in de vorm van bewegende objecten (dat registreren,
verwerken en benoemen wat het is). V4 is erg gevoelig voor aandacht, het verwerken van kleur en de
herkenning van objecten. V5 is gespecialiseerd in beweging.
De temporaalkwab bevindt zich net achter de oren, aan beide kanten van het hoofd. Belangrijkste functie:
gehoor. Het bestaat uit twee delen: het mediale en laterale deel. In het mediale deel liggen gebieden die
verantwoordelijk zijn voor het aanmaken en ophalen van herinneringen, en de visuele waarneming en het
geheugen van visuele objecten. In het laterale deel ligt o.a. het centrum van Wernicke, wat een belangrijke rol
speelt bij het begrijpen van taal en intelligentie. Ook bevinden zich de primaire en secundaire auditieve cortex in
het laterale deel, die belangrijk zijn voor het verwerken van geluiden. Verder speelt de temporaalkwab nog een
rol bij het categoriseren van zintuigelijke informatie, gedrag, gevoelens en motivatie.
Dat waren de kwabben van het cerebrum. Er zijn natuurlijk nog veel meer gebieden en onderdelen in de
hersenen. De thalamus werd in het college genoemd dus die licht ik nog even toe. De thalamus dient als de
centrale ontvanger en filter van inkomende informatie, op vrijwel alle inkomende zenuwprikkels, op die van het
reukzintuig na. Hij selecteert zintuigprikkels die door moeten worden gegeven aan de hersenschors.
3. De functionele organisatie van het cerebrum toelichten, gebruik makend van de termen primaire, secundaire
en tertiaire cortex;
We kunnen de functionele organisatie van het cerebrum zien als een ruitvormig geheel, dat het hersenschors
vormt. Bij een punt kun een bepaalde zintuigprikkel binnen. In de primaire cortex worden deze prikkels
ontvangen en geregistreerd. Daarna de secundaire cortex: deze is meer gespecialiseerd dan de primaire cortex.
Deze is vooral bezig met het herkennen van prikkels. De tertiaire cortex reageert: je gaat beslissen wat je gaat
doen, je gedachtegang. Dit is het algemene werkingsprincipe van de zintuigen. De cirkel in het midden geeft aan
dat de zintuigen allemaal samenwerken. 1 punten van de ruit is voor de uitvoer: de prikkels gaan naar buiten via
het spierstelsel: daar gaat het van tertiair, naar secundair, naar primair.
- Voorbeeld: Primaire: ik voel iets. Secundaire: wat is het? Tertiaire: Wat kan ik ermee doen?
- Voorbeeld: iemand die verward is, dat kan een probleem in de tertiaire cortex zijn.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller natasjavandestreek. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.43. You're not tied to anything after your purchase.
