1. Biotische factoren, organismen beïnvloeden gezondheid van een mens.
2. Abiotische factoren, factoren van niet levende aard.
3. Endogene factoren, komen uit individu zelf.
4. Psychische factoren, factoren die in het hoofd zitten.
05/09/2019
Les 2
Kudde immuniteit = iedereen is immuun, virus sterft uit.
Mug is een vector, verspreidt virussen. Niet iedere mug is geïnfecteerd met een bepaalde
ziekte, muggen gaan rondvliegen maar zijn niet per se geïnfecteerd met de ziekte
(bijvoorbeeld malariamug, moet eerst malaria oplopen).
Mug heeft er geen voordeel bij om een virus/parasiet bij zich te dragen.
Malaria kan niet meer terugkomen, muggen worden bestreden in de omgeving waar mensen
malaria hebben.
10/09/2019
Les 3
Epidemiologie minitoets
Michiel de Boer
Epidemiologisch
- Onderzoek met mensen
- Gaat over het echte leven
- Slecht controleerbaar
- Noodzakelijk om uiteindelijk uitspraak te kunnen doen over impact
blootstelling/interventie voor de mens
Biomedisch
- Onderzoek in delen van cellen
- Onderzoek met diermodellen
- Goed controleerbaar
- Bruikbaar om mechanisme van ziekteproces in kaart te brengen
Epidemiologisch en biomedisch vullen elkaar aan en hebben elkaar nodig.
Toepassingen epidemiologie
o Beschrijvende epidemiologie, voorkomen van ziekte beschrijving
gezondheidstoestand van populaties, hoe vaak komt longkanker voor of wat is
de gemiddelde bloeddruk
o Verklarende epidemiologie, voorkomen van ziekte onderzoek naar oorzaken
en ziekten, is er een verband tussen roken en longkanker. (Op zoek naar
verbanden)
Roken = determinant (onafhankelijke variabele)
Longkanker = uitkomst (afhankelijke variabele)
, Verschillende vragen
o Aetiologische naar oorzaken van ziekte
o Prognostische naar beloop van ziekte (vaak onder invloed van preventie)
o Diagnostische naar samenhang meetuitslagen en ziekte (hoe kunnen we ziekte
vaststellen)
Onderzoeksdesign
Gezondheidswetenschappelijk onderzoek (2 delen)
Observationeel; we kijken naar mensen en observeren wat ze doen, meten dat aan ze. Maar
we beïnvloeden ze niet, nog geen interventies.
Case-control onderzoek (patiënt controle), we starten het onderzoek met de
uitkomst. Geïnteresseerd in een determinant en in uitkomsten. Onderzoeken of dit
leidt tot dat (bijvoorbeeld roken tot longkanker, je begint dan dus bij longkanker)
‘Cases’ worden geselecteerd en daarbij worden vergelijkbare controles gezocht
o Case = persoon met uitkomst (vaak ziekte)
o Controle = persoon zonder die uitkomst
Voorbeeld: onderzoek naar het verband tussen vitamine-inname en
kans op geslachtsziekte.
Cases = patiënten met geslachtsziekte
Controle = mensen zonder geslachtsziekte.
Aan mensen die wel of niet uitkomst hebben moet je vragen in welke
maten ze vitamines hebben ingenomen (vragen naar gedrag in het
verleden retrospectief. (We beginnen bij de uitkomst en we vragen
terug naar een mogelijke oorzaak).
Zeer efficiënt bij zeldzame aandoeningen, je hoeft niet te wachten totdat mensen ziek
worden; we selecteren ze als ze ziek zijn (want je gaat terug redeneren).
Het is ook lastig, namelijk de selectie is moeilijk om vergelijkbare controles te vinden. De
mensen moeten dezelfde kans hebben gehad op de ziekte. Voor meten van determinant
moeten we terugvragen in de tijd moeilijk te herinneren (recall).
Cohortonderzoek (incidentie), groep mensen die 1 of meer kenmerken deelt. Als je
eenmaal lid bent van de groep ben je altijd lid. Bijvoorbeeld, studenten eerste jaar
G&L 2017-2018, doe je al een andere studie ben je alsnog lid en dat blijf je. Het is
prospectief, we kijken vooruit, dus intuïtief. Beginnen met vaststellen van
determinant, daarna kijken we hoeveel mensen ziek zijn geworden.
Voorbeeld; onderzoek naar relaties tussen fysieke conditie en griep. Er
wordt bijgehouden wie minimaal eenmaal griep krijgt, analyseren of
mensen met verschillende maten fitheid verschillende kans op griep
hebben.
In vergelijking met case-control onderzoek;
Voordelen cohortonderzoek
- Minder kans op fouten bij selectie proefpersonen
- Geen recall, dus minder kans op meetfouten in determinant.
Nadelen cohortonderzoek
- Veel minder efficiënt, want lang wachten totdat de ziekte optreedt, zeker bij zeldzame
aandoeningen.
Transversaal onderzoek (prevalentie), determinant en uitkomst gemeten op
hetzelfde moment, wordt meestal samen met cohort uitgevoerd.
Voorbeeld; onderzoek naar HPV en wisselende seksuele contacten.
Je weet niet van wie je het gekregen hebt.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller jillvgils. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.00. You're not tied to anything after your purchase.