Class notes
Aantekeningen staatsrecht
- Course
- Institution
Aantekeningen van les staatsrecht van het 2e jaar aan de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen
[Show more]
Seller
Followfennagiesen
Content preview
StaatsrechtCollege 1
Vragen bij week 1
1. Leg uit dat Nederland een parlementaire democratie is.
- Parlementair = het volk kiest – stemmen op de volksvertegenwoordigers die namens ons de
macht uitoefenen art. 50 GW en art. 51 lid 1 GW
- Democratie = demos = volk, cratos = macht. Het volk heeft de macht.
- De staten generaal vertegenwoordigt het Nederlandse volk – iedereen die de Nederlandse
nationaliteit heeft wordt dus vertegenwoordigt.
Bijv. een duitster die in NL woont wordt niet vertegenwoordigt, omdat hij geen NL
nationaliteit heeft art. 129 lid 1 GW, art. 130 GW.
Maar…buitenlanders mogen wel stemmen op de gemeenteraad art. 3 Kieswet (blz. 2884)
Maar… buitenlanders mogen niet stemmen op de provinciale staten, omdat de provincale
staten stemmen op de 1e kamer. art. 129 GW, art. 54 lid 1 GW.
1e en 2e kamer gaan over buitenlands beleid – zo kunnen we voorkomen dat niet-
Nederlanders invloed kunnen hebben op het buitenlands beleid.
2. A. zoek in de (internationale) regelgeving minimaal twee grondrechten op die niet kunnen
worden beperkt door de overheid.
- Vrijheid van meningsuiting kan wel worden beperkt (door het wetboek van strafrecht), je
mag niet beledigen, koning beledigen enz.
Geen beperking:
- Art. 114 GW doodstraf kan niet worden opgelegd – onbeperkt grondrecht
- Art. 3 en 4 EVRM 3 – niemand mag onderworpen worden aan folteringen aan menselijke
behandelingen of bestraffingen (niemand mag gemarteld worden). 4 – slavernij verbod,
niemand mag in slavernij gehouden worden.
B. kunt u voorbeelden uit de wetgeving geven waaruit blijkt dat de rechterlijke macht op de
stoel van de uitvoerende macht gaat zitten? Wat is de verhouding van de rechterlijke macht
tot de wetgevende macht?
- wetgevende, uitvoerende en rechterlijke macht controleert elkaar en houdt elkaar in balans
(checks and balances). art. 81 GW – staten generaal en regering = wetgevende macht.
Uitvoerende macht = regering. Koning zit in de wetgevende en uitvoerende macht – op papier staat
de koning in alle drie de machten.
- art. 8.72 lid 3 sub b AWB bestuursrechter kan bepalen dat zijn uitspraak in zijn plaats
treed van het vernietigende besluit. Bestuursrechter gaat op de stoel van het uitvoerende orgaan
zitten.
,` C. leg het verschil uit tussen de grondwet en de constitutie.
- Constitutie = de grondwet, wet in formele zin, kieswet, vreemdelingenwet, politiewet,
amvb’s, regelementen van orde, jurisprudentie.
- Twee ongeschreven rechtsregels vertrouwensregel en de conventie van 1868 = kamer kan
nooit twee keer voor hetzelfde feit worden ontbonden. Vertrouwensregel = meerderheid
van 1e of 2e kamer het hele vertrouwen verliest en dat ook uitspreekt in een minister in een
staatssecretaris of in het hele kabinet dan moet de minister staatssecretaris of het hele
kabinet zijn ontslag indienen – motie van wantrouwen.
Art. 120 GW je mag niet toetsen aan de grondwet. Alles mag aan de grondwet getoetst worden,
alleen de wetten in formele zin en verdragen niet.
De regering sluit de verdragen af in NL en de staten generaal controleert de regering op die
verdragen. Dus de regering en staten generaal sluiten samen de verdragen af.
Staten generaal en regering sluiten wet in formele zin af.
Grondwetsherziening regering stuurt het naar 2e kamer om over meerderheid te stemmen.
Vervolgens wordt het naar de 1e kamer gestuurd en met een meerderheid gestemd. Verkiezingen 2 e
kamer – nieuwe regering – gaan door met de grondwetherziening – 2 e kamer moet 2/3 meerderheid
– zelfde geldt voor 1e kamer – daarna is de GW herziening een feit. Staten generaal en regering
sluiten samen grondwetherziening af.
3. Is het mogelijk dat een wet in formele zin geen wet in materiele zin is? Leg uit.
- Art. 81 GW Staten generaal en regering – woord wet zit erin dus wet in formele zin
- Wet in materiele zin = voor herhaalbaar toepassing, onbepaald aantal personen en gevallen.
- Bijna alle wetten in formele zin zijn ook wet in materiele zin. Er zijn er een paar die alleen wet
in formele zin zijn, dat zijn de wetten over koningskwesties.
Art 28 lid 1 GW, art. 28 lid 2 GW, art. 34 GW, art. 35 GW, art. 37 GW. – gelden allemaal maar
voor 1 persoon (koning).
- Wet in materiele zin – weten precies voor wie het geldt.
- Begrotingswetten, art. 105 lid 2 GW bewindspersoon (minister of staatssecretaris) krijgt
voor een jaar toestemming om voor een bepaald doel bedragen uit te geven. Het is niet
geldend voor een onbepaalde groep mensen dus geen wet in materiele zin.
4. Leg uit welk verband er bestaat tussen het legaliteitsbeginsel en het democratiebeginsel.
- Het volk heeft de macht, kiest de volksvertegenwoordigers. Die volksvertegenwoordigers
maken de algemene regels waar het volk zich aan moet houden.
, 5. Het leerboek noemt vier waarborgen tegen machtsmisbruik van staatsorganen. Welke zijn
dit en brengt deze, voor zover mogelijk, in verband met de beginselen van de democratische
rechtsstaat.
- Blz. 18 van het boek
- 1. Staat erkent dat individuen en particulieren instellingen een staatsvrije sfeer toekomt
ook een door het volk gekozen parlement moet deze grondrechten, zoals de vrijheid van
godsdienst enz. en het recht op de bescherming van de persoonlijke levenssfeer respecteren.
Minderheden worden zo beschermd. klassieke grondrechten
- 2. Optreden van het bestuur dat voor de burger bezwarend is. Bijv. het heffen van
belasting, dient te berusten op een algemene regel die de bevoegdheid van het
desbetreffende orgaan beschrijft. Dit bevordert de rechtszekerheid en voorkomt dat burgers
in vergelijkbare gevallen ongelijk worden behandeld. sociale grondrechten
- 3. Regels waarin bevoegdheden van een staatsorgaan zijn beschreven, moeten zijn
vastgesteld door een ander orgaan. Als een orgaan zijn eigen bevoegdheden mag uitbreiden,
zou het van geval tot geval de spelregels kunnen veranderen. Van de beoogede
rechtszekerheid blijft dan weinig over. trias politica
- 4. Geschillen tussen burger en staat moeten worden beslist door een onafhankelijke en
onpartijdige rechter. Alleen op die manier kan er een eerlijke afweging plaats vinden van de
wederzijdse belangen. rechterlijke macht
6. Geef de belangrijkste grondwetswijzigingen weer die plaatsvonden in 1848, 1917 1983.
- 1840 Minister kan zich verantwoorden voor het strafrecht. Dit wordt in gevoed in 1840.
Sinds 1840 is het nog nooit voorgekomen dat een minister of staatssecretaris zich heeft
moeten verantwoorden voor de strafrechter. Dreiging ervan is al ernstig genoeg.
- 1848 de meest ingrijpende wijziging van de grondwet. Er ontstaat een revolutionaire
revolutie in Europa in bijna alle hoofdsteden. Het volk vond dat de koning naar het volk moet
luisteren. art. 28 lid 1 GW – staat dat de koning die gaat trouwen zonder een
toestemmingswet zijn koningschap verliest. Lid 2 – degene die het koningschap kan beërven
verliest de eigenschap om koning te kunnen worden. Dus degene die nog koning moet
worden. Thorbecke kwam met een grondwetsherziening bij koning Willem II. Willem III komt
aan de macht in 1849 en heeft zich verzet tegen de grondwetsherziening. In 1870 was de
grondwet volledig ingevoerd. Invoering van politieke ministeriële verantwoordelijkheid art.
42 lid 2 GW daaraan gekoppeld invoering van de ministeriele inlichtingenplicht art. 68 GW.
- Ontslagen bij koninklijk besluit moet altijd worden ondertekend door de koning en één
minister en een staatssecretaris. Art. 43 GW en art. 48 GW.
- Koninklijk besluit waar de minister president wordt benoemd ondertekend door koning en
werkloze burger.
- Art. 68 GW moet in belang zijn van de staat. Passieve inlichtingenplicht. Passief want
minister wacht af totdat er een vraag komt.
- Actieve inlichtingenplicht minister of staatsecretaris moet zelf inschatten, misschien wil
iemand het vast weten, laat ik het vast vertellen. Er wordt actie verwacht, hij moet dus uit
zichzelf gaan werken.
- Art. 42 lid 2 GW kun je niet lezen zonder art. 68 GW
- Ongeschreven rechtsregel = conventie van 1868. Tot 1917 hadden wij in NL het
districtenstelsel, dat betekende dat in de 1 e en 2e kamer altijd 1 partij was die de
meerderheid had en die partij leverde alle ministers.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller fennagiesen. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.36. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
53340 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now