Hoofdstuk 27 Delen met Lotgenoten:Belevingsgerichte groepstherapie
27.1 Inleiding
Mensen met een chronisch lichamelijke ziekte kunnen een kloof ervaren tussen zichzelf en mensen
in hun omgeving en in een isolement raken.
In psycho-educatieve groepsinterventies wordt de groepsdynamiek meestal niet meegenomen in de
rationele doelstellingen.
Juist deze groepsdynamische aspecten heeft de focus van dit hoofdstuk.
Groepstherapeutische factoren: zijn ervaringen die cliënten kunnen opdoen in het dynamisch
samenspel van verschillende interacties:
a) interacties tussen client en therapeut
b) interactie met andere groepsleden
c) interactie met eigen belevingen
In een steunende belevingsgerichte groepstherapie ligt de nadruk op het bieden van herkenning en
steun in het omgaan met ziek zijn en bijbehorende behandelingen en het bevorderen van
zelfvertrouwen.
In een belevingsgerichte groepstherapie gericht op inzicht en verandering wordt ook stil gestaan bij
patronen in het omgaan met ziek zijn.
Deze twee invalshoeken zijn in de praktijk niet strikt te scheiden.
27.2 Indicatiestelling
Dmv een intakegesprek kan getoetst worden of belevingsgerichte, dynamische groepstherapie
geschikt is voor een client.
27.2.1 Indicaties
Belangrijk is dat patiënt (p) kan profiteren van een interactionele werkwijze, ruimte heeft op zich in
te leven in het proces van andere groepsleden en kan omgaan met feedback van therapeut en mede
groepsleden.
27.2.2. Contra-indicaties
Een juiste groepssamenstelling is belangrijk.
Contra indicaties zijn: middelenafhankelijkheid, ernstige persoonlijkheidsproblematiek,
uitgesproken cognitieve beperkingen, ander psychiatrisch toestandsbeeld dat deelname belemmerd
en iemand die een uitzonderingspositie inneemt in de groep en daardoor geen aansluiting vindt.
27.3 Doelstellingen
Belevingsgerichte groepstherapie is er op gericht het psychosociaal welzijn van p’s te bevorderen,
doormiddel van zowel
groepsdynamische interventies (die de interactie tussen groepsleden helpen verhelderen), als
experiëntiële interventies (die contact met het belevingsaspect van deelnemers aanmoedigen).
27.4 Groepstherapeutische Factoren
Om aan de doelstellingen te werken bespreken we 8 groepstherapeutische factoren die mensen met
een chronische ziekte als helpend of verrijkend kunnen ervaren. Er worden 2 dimensies
onderscheden:
– Dimensie 1, relationeel klimaat (TF 1 t/m TF 3): betreft emotioneel-sociale factoren.
– Dimensie 2, psychologisch werk (TF 4 t/m TF 8): betreft emotioneel-cognitieve factoren.
27.4.1 Dimensie: relationeel klimaat
, TF1 Groepscohesie, vormt de basis van een relationeel klimaat waarbinnen andere therapeutische
factoren werkzaam kunnen zijn.
TF2 Interactionele bevestiging, dmv interacties met medegroepsleden wordt het gevoel van
eigenwaarde van de p bevorderd.
TF3 Chatartische zelfexpressie, kan een belangrijke factor zijn voor mensen met chronisch-
somatische aandoeningen. Belangrijk is hierbij het element zelfonthulling (praten over persoonlijke
ervaringen). Dit kan voor een kettingreactie in de groep zorgen zodat groepsleden meer diepgaande
zelfonthulling bevorderd.
27.4.2 Dimensie: psychologisch werk
TF4 Zelfinzicht en vooruitgang, helpt p nieuwe betekenis toe te kennen aan het leven met zijn
ziekte. P krijgt zicht op mogelijk beperkende patronen.
TF5 Observationele ervaringen, p krijgt voeling met met de universaliteit van problemen. Door het
proces van andere mee te beleven kunnen p’s meerdere observationele ervaringen hebben.
TF6 Directieven bieden, directieven zijn suggesties, praktische tips, nuttige info of uitleg, of het
aanleren van een methode bedoeld om vat te krijgen op bepaalde klachten of problemen.
TF7 Interactionele confrontatie, hoeft in een groepstherapie met mensen met chronisch-somatische
aandoeningen niet direct de bedoeling te zijn. Soms loopt een groepslid ergens in vast, dan is
feedback of confrontatie eventueel nuttig binnen een veilig relationeel klimaat.
TF8 Existentiële thema’s kunnen erg aan de orde zijn bij mensen met chronisch-somatische
aandoeningen. B.v het onder ogen zien van eigen lijden of sterven. Dit kan bij p’s angst oproepen.
Het durven verkennen ervan in verbondenheid met anderen kan helpen om angst voor isolatie te
verzachten en p’s dichter te brengen bij wat ze echt belangrijk vinden in het leven.
27.5 De taken en werkwijze van een groepstherapeut
Het werk van een groepstherapeut begint met het ontwerpen van een groepstherapie voor een
bepaalde doelgroep, alsmede het organiseren van groepssessies.
In lijn met de doelstellingen van p’s met chronisch-somatische aandoeningen is het van belang dat
er specifieke thema’s en uitdagingen aan bod komen, eventuele vermijdingen gesignaleerd worden,
en er ruimte wordt gemaakt voor groepsdynamiek.
Opvallende cognitieve copingstijlen en gevoelsmatige thema’s kunnen onderwerp van gesprek
worden.
Interactioneel leren neemt een belangrijke plaats in. Het omgaan met groepsconflicten behoort dan
ook tot het groepstherapeutisch proces.
Taken en werkwijze van de groepstherapeut:
a. Omschrijven van de doelgroep: homogeniteit versus heterogeniteit, men kan kiezen voor een
homogene groep rond een bepaald ziektebeeld of een heterogene groep rond bepaalde thema’s.
b. Organisatie van de groepssessies: open of gesloten, kort of lang, open groep waarbij mensen
kunnen aansluiten of een gesloten groep met vaste leden. Een kortdurende groepstherapie kan goed
zijn voor mensen met weinig psychische comorbiditeit die duidelijke doelen hebben. Een
langdurige groep kan steun en behandeling bieden bij meerdere bijkomende psychische problemen.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller ninamans1994. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.71. You're not tied to anything after your purchase.