Hoofdstuk 11 Kostenstructuur
§1 Vaste en variabele kosten
Een bedrijf maakt kosten om producten of diensten te leveren aan klanten. Kosten worden
veroorzaakt door het gebruik van productiemiddelen. Er is een relatie tussen de hoogte van
de kosten en de omvang van de productie. Het management dient goed op de hoogte te zijn
van de aard van die relatie.
We kunnen kosten op basis van de relatie met de productieomvang indelen in een tweetal
hoofdgroepen: vaste kosten en variabele kosten. Vaste kosten of constante kosten
veranderen niet als de productie toe- of afneemt. De huurkosten van een bedrijfspand zijn
onafhankelijk van de hoeveelheid producten die in het pand geproduceerd wordt. Variabele
kosten veranderen als de productie varieert. De grondstofkosten nemen toe als er meer
producten worden gemaakt.
Afschrijvingskosten zijn vaste kosten als de slijtage van het duurzame productiemiddel
ontstaat door tijdsverloop. Het is ook mogelijk dat ze variabel zijn; dat is het geval als de
slijtage van het productiemiddel vooral bepaald wordt door het gebruik dat ervan gemaakt
wordt en niet zozeer door tijdsverloop.
Variabele kosten
Variabele kosten stijgen niet altijd recht evenredig met de productieomvang. Soms stijgen ze
sneller, soms langzamer.
Als kosten recht evenredig variëren met de omvang van de productie is er sprake van
proportioneel variabele kosten. Per eenheid product blijven de variabele kosten dan
steeds gelijk. In de praktijk hebben variabele kosten meestal een proportioneel verloop,
omdat per eenheid product dezelfde kosten worden gemaakt.
Bij degressief variabele kosten nemen de kosten verhoudingsgewijs minder sterk toe dan
de productie. In het algemeen is dit het geval als bij een relatief laag niveau de productie
wordt opgevoerd. Degressief variabele kosten hebben tot gevolg dat de kosten per eenheid
product een dalend verloop vertonen. Deze degressie kan ontstaan indien bij uitbreiding van
de productie kostenbesparingen worden gerealiseerd door een betere efficiency of
bijvoorbeeld door kwantumkortingen bij grotere inkoophoeveelheid van een grondstof of van
bepaalde onderdelen.
Een progressief verloop van de variabele kosten worden meestal aangetroffen bij een zeer
hoge productieomvang. De totale variabele kosten stijgen dan relatief sneller dan de
geproduceerde hoeveelheid, waardoor de kosten per eenheid zullen toenemen. Progressief
variabele kosten kunnen bijvoorbeeld het gevolg zijn van de extra kosten bij overwerk of
het moeten inhuren van uitzendkrachten.
, Vaste of constante kosten
Vaste kosten zijn die kosten die in de betreffende periode niet veranderen als de
productiehoeveelheid een wijziging ondergaat. Uiteraard kunnen vaste kosten wel door
andere oorzaken veranderen: als de huur van het bedrijfspand wordt verhoogd, levert dat
hogere vaste kosten op. Het criterium voor vaste kosten is dus uitsluitend de relatie tussen
de hoogte van de kosten en de hoogte van de productie.
Het vaste karakter van deze kosten houdt verband met het feit dat de kosten worden
veroorzaakt door de aanwezige productiecapaciteit, die op korte termijn niet kan worden
uitgebreid of ingekrompen.
Omdat de omvang van de capaciteit bepalend is voor het niveau van de vaste kosten,
worden ze ook wel capaciteitskosten genoemd. Bij een daling van de productie kan de
capaciteit niet onmiddellijk aan de geringere behoefte worden aangepast, waardoor de
kosten op hetzelfde niveau blijven.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller xninaxx. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.75. You're not tied to anything after your purchase.