Materiaalkunde 3:
Bio-based bouwen:
Materiaalpaspoort: Het Materiaalpaspoort haalt materialen uit de anonimiteit. Hiermee worden
de bouwmaterialen gedurende de levensduur van een gebouw geregistreerd op basis van onder
andere financiële waarde, levensduur en kwaliteit. Het Materiaalpaspoort wordt opgesteld met
zoveel mogelijk grondstoffen die 100% recyclebaar zijn en dus opnieuw als grondstof gebruikt
kunnen worden.
Grondstoffenakkoord: In het Grondstoffenakkoord staan afspraken om de Nederlandse economie
te laten draaien op herbruikbare grondstoffen. Al bij het ontwerp van producten moet bedacht
worden hoe de grondstoffen weer opnieuw gebruikt kunnen worden. Dit akkoord legt de basis
voor deze recycle-economie en is de begin stap om de verspilling van grondstoffen en de
uitputting van onze aarde aan te pakken.
Modulair, adaptief, biobased, flexibel. Het zijn termen die je in de bouwwereld steeds vaker hoort.
We staan aan het begin van een heel nieuwe manier van bouwen en ontwerpen: van Lineair naar
Circulair.
Biobased bouwen: Het biobased bouwen kan vertaald worden als bouwen gebaseerd op de
natuur.
Biomimicry: vindt haar inspiratie voor bijvoorbeeld het ontwerp van een gebouw in de natuur.
Daarnaast wordt bij biobased bouwen gekeken naar het gebruik van natuurlijke materialen tijdens
het bouwproces. De natuur als voorbeeld voor ontwerp en techniek (biomimicry)
Biomimicry vindt haar inspiratie in de natuur. Dat kan gevonden worden in vormgeving waarbij het
ontwerp van een gebouw bijvoorbeeld gebaseerd is op de vormen van een vrucht uit de natuur.
Maar ook technieken kunnen geïnspireerd zijn op de natuur vanuit het oogpunt van biobased
bouwen. De temperatuur van een termietenheuvel bijvoorbeeld is altijd hetzelfde. Ongeacht
locatie, zomer of winter en dag of nacht. Een mooi aspect van een termietenheuvel is dat het met
lokale bouwmaterialen gebouwd is en toch overal hetzelfde functioneert. Dat is een goed
voorbeeld vanuit de natuur dat gebouwen meer uit lokale materialen gemaakt zouden kunnen
worden!
Het laatste voorbeeld van biomimicry zijn mieren die zich in grote hoeveelheden rondom een
mierenhoop bewegen. Terwijl ze nooit in de file staan zoals wij mensen. De natuur is voor ons dus
een grote inspiratiebron.
Het circulaire systeem kent twee kringlopen van materialen:
Een biologische kringloop, waarin reststoffen na gebruik veilig terugvloeien in de natuur.
Een technische kringloop, waarvoor product(onderdelen) zo zijn ontworpen en maakt dat deze op
kwalitatief hoogwaardig niveau opnieuw gebruikt kunnen worden. Hierdoor blijft de economische
waarde zoveel mogelijk behouden. Het systeem is dus ecologisch en economisch gezien opnieuw
bruikbaar.
Biodegradable: Biodegrable materialen zijn op natuurlijke manier verkregen en ook in de natuur
composteer baar. Denk aan hout, hennep, vlas en bamboe.
Biorenewable: Dit betreft materialen van natuurlijke, biologische oorsprong die vervolgens door
bioraffinage op een scheikundige manier zijn geproduceerd
,Waarom zijn we ons met biobased bouwen gaan bezighouden? Om verschillende redenen.
Enerzijds raken onze grondstoffen deels op. En dus zoeken we naar grondstoffen die oneindig
aanwezig kunnen zijn, dat zijn de nagroeibaregrondstoffen. Als we niet meer verbruiken dan het
groeit, zullen we nooit met uitputting geconfronteerd worden. De gedachte van de circulaire
economie is ook gebaseerd op het principe dat we nooit met uitputting geconfronteerd worden,
omdat het materiaal oneindig her te gebruiken is.
Anderzijds zoeken we naar een manier van bouwen die het milieu minder belast. Als de
uitputtingsbelasting vervalt, is in ieder geval een deel van de milieulast niet meer aanwezig. Dus in
theorie zou biobased bouwen tot een lagere milieubelasting kunnen leiden.
Er kunnen twee aspecten zijn die deze milieuwinst kunnen aantasten. Dat zijn de in de landbouw
veelvuldig gebruikte meststoffen en bestrijdingsmiddelen. Dit kan een grote invloed hebben op de
milieubelasting. Daarnaast worden sommige producten chemisch zwaar bewerkt om het de
gewenste eigenschappen te geven, ook dit wil weleens de behaalde milieuwinst geheel
tenietdoen. Biobased hoeft dus niet milieuvriendelijker te zijn, maar kan dat wel goed zijn.
Het Ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie zet zich in om van Nederland een
biobased economie te maken. Het gaat hier om de overgang van een economie die draait op
fossiele grondstoffen naar een economie die draait op biomassa als grondstof: van fossil- based
naar bio-based. In een biobased economie gaat het dus over het gebruik van “groene
grondstoffen”. Deze grondstoffen uit de levende natuur blijken bij uitstek geschikt als basis voor
diverse bouwmaterialen. We spreken dan over biobased bouwen.
Beleid en regelgeving: Innovatiedoelen die voor nieuwbouw en bestaande bouw zijn opgesteld
voor de periode 2015-2020 zijn vooral gericht op energie neutraal bouwen: terugdringen van
fossiel energiegebruik en lokale opwekking van energie (EnergieNeutraal, 2007) Minder
grondstoffen gebruiken in 2030. In 2030 moet Nederland al 50% minder primaire grondstoffen
gebruiken (mineralen, metalen en fossiel). Op 24 januari 2017 ondertekenden 180 partijen het
Nationaal Grondstoffenakkoord. In dit Grondstoffenakkoord staan afspraken tussen de overheid
en het bedrijfsleven om de Nederlandse economie in 2050 volledig te laten draaien op
herbruikbare grondstoffen.
Biobased bouwen is een manier van bouwen die op de natuur gebaseerd is. Meestal verstaan we
eronder dat gebouwd wordt met bouwmaterialen die gegroeid zijn. De definitie kan ook
uitgebreid worden met een vormentaal en techniek gebaseerd op de natuur, dan spreken we van
biomimicry.
We kennen twee heel verschillende soorten biobased materialen:
De natuurlijke gegroeide materialen. Een eikeltje groeit op tot een machtige boom en
wordt gekapt. Daarna kan hij als stam gebruikt worden als kolom of een deel van een
wand, nauwelijks bewerkt. Maar de boom kan ook verzaagd worden tot planken, de
reststukken kunnen spaanplaat worden en het zaagsel kan tot isolatiemateriaal geperst
worden. Maar ook het bekende bamboe is natuurlijk een biobased materiaal met heel veel
toepassingsmogelijkheden.
We kennen daarnaast diverse restproducten als vlas- en hennepvezels en stro. Uitermate
geschikt als bouwmateriaal en biobased. Overigens zijn klei en leem in Nederland ook
nagroeibare grondstoffen, dus feitelijk ook biobased. In China is dat echter zeker niet het
geval. Schapenwol is een nagroeibare grondstof en gebaseerd op de natuur en dus een
, biobased materiaal. Eco-boards verwerken biologisch afval uit de landbouw of van het
opschonen van sloten tot plaatmateriaal.
Welke isolatie bouwmaterialen zijn biobased?
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller lauradijk. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.25. You're not tied to anything after your purchase.