Summary
Samenvatting H14: waarnemen, Nectar 4e ed vwo 5 FLEX leerboek, ISBN: 9789001736019 Biologie
- Course
- Level
- Book
H14 waarnemen samenvatting
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
Seller
Follow
qazwsxedc123
Reviews received
Content preview
H14: WaarnemenParagraaf 1: Zintuigcellen
zintuigcellen zijn gespecialiseerde cellen die reageren op een
specifieke prikkel (adequate prikkel). je twee evenwichtszintuigen
bevinden zich in het inwendige deel van je oren en registreren
welke bewegingen je hoofd maakt. beide evenwichtszintuigen
bestaan uit het vestibules en drie halfcirkelvormige kanalen, ze zijn
beide gevuld met endolymfe. zie bron 1.
Over de stand van je hoofd krijg je info uit twee kleine zintuig
orgaantjes in het vestibulum: de maculae. de haarcellen in een macula steken met
lange ciliën in een geleilaag met daar bovenop een laagje kalksteentjes, de massa
hiervan maakt ze gevoelig voor de zwaartekracht. info
over draaibewegingen van je hoofd komt uit de drie
halfcirkelvormige kanalen, de kunnen draaiingen in drie
richtingen registreren: ja (boven kanaal), nee
(zijkanaal), nou ja (achterkanaal). elk kanaal heeft een
knobbel met daarin haarcellen met lange ciliën, die
ciliën steken in een geleiachtige massa de cupula die
vrij heen en weer kan bewegen met de endolymfe. de ciliën buigen en de
haarcellen sturen impulsen naar het evenwichtscentrum in de hersenstam: je neemt
waar dat je hoofd draait. zie bron 2.
receptorcellen zijn zintuigcellen, de zintuigcellen in de cupulae en de maculae van
je evenwichtsorganen zijn mechanoreceptoren, ze zijn gevoelig voor een
mechanische prikkeling (buiging ciliën). andere receptoren in je huid reageren op
temperatuursveranderingen: thermoreceptoren. zintuigcellen in je tong en neus
reageren op bepaalde stoffen: chemoreceptoren. in je oog zitten fotoreceptoren
die reageren op licht. receptorcellen hebben net als neuronen, over hun
membraan een rustpotentiaal, een adequate prikkel leidt tot een verandering van
het membraanpotentiaal. bij mechanoreceptoren is dit vormverandering van
celmembraan, thermoreceptoren is dit oorzaak van een warmtegevoelig eiwit. bij
chemo/fotoreceptoren speelt een secundaire boodschapperstof een rol.
pijnreceptoren zijn zenuwcel uiteinden die reageren op prikkels die schade kunnen
geven, zoals een hoge temperatuur. de prikkeldrempel ligt veel hoger.
, Paragraaf 3: Het gezichtszintuig
Licht dat het oog binnenkomt komt terecht bij de fotoreceptoren achterin je oog,
op het netvlies. de grootste lichtbreking ontstaat bij het hoornvlies. de bolle ooglens
vlak achter de pupil convergeert het licht nog verder, het kamervocht dat in de
voorste oogkamer tussen hoornvlies en lens zit en het glasachtig lichaam breken het
licht ook. het netvlies ligt aan de achterzijde van het oog voor het vaatvlies. Het
harde oogvlies vormt de buitenkant.
grote puillen: het is donker, je oog probeert zo veel
mogelijk licht op te vangen door lopende spiertjes in
de iris samen te trekken. kleine pupillen: kringspier in
de iris van je oog trekt samen zodat je ogen
beschermd zijn tegen fel licht. (pupilreflex). zie bron 3. de pigmentcellen achter in
het netvlies bieden extra bescherming tegen fel licht, deze cellen bevatten donkere
pigmentkorrels die zich bij fel licht in de uitlopers van de pigmentcellen verspreiden.
met de gele vlek (recht achter je pupil) kan je scherp zien. in de gele vlek liggen
alleen receptorcellen van het type kegeltje. elk kegeltje heeft een eigen
afvoerende sensorische zenuwcel die scherpe beelden mogelijk maakt. rondom de
gele vlek nemen kegeltjes af, daar liggen vooral de receptorcellen van het type
staafje. doordat staafjes in groepen zijn geschakeld op een afvoerend sensorische
zenuwcel ontstaan geen scherpe beelden. zes oogspieren verbonden met het
harde oogvlies richten de optische as voortdurend op de plek die je wil zien. de
blinde vlek is de plek waar geen staafjes of kegeltjes zijn, hiermee zie je niks.
een ooglens zit met lensbandjes vast in het straalvormig lichaam. kringspier
ontspannen = opening met grote diameter = lensbandjes staan strak = lens in
plattere vorm -> verkleint brekingsindex van de lens en je ziet scherp in de verte. het
tegenovergestelde moet gebeuren als je scherp wil zien van dichtbij. bij het
verouderen van de lens vermindert de elasticiteit, een leesbril is dan nodig om het
oudziend oog de gewenste extra breking te geven, de vormverandering van je
ooglens bij het scherpstellen heet accommoderen.
breken de lichtstralen te weinig, of is de oogas te kort, dan
ben je verziend (het beeld is scherp achter het netvlies). wil
je dichtbij kunnen zien? bril nodig met bolle lensvorm. bij te
grote lichtbreking of een te lange oogas kun je in de verte
niet scherp zien, je bent bijziend.(het beeld is scherp vóór het
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller qazwsxedc123. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.85. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
53022 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now