Cyclus 1.5
Partiële gebitsprothese
Hoofdstuk 1: functies en typen
Partiële gebitsprothese: een uitneembare voorziening die een of meer gebitselementen geheel dan
wel gedeeltelijk vervangt, met het doel de gebitsfuncties te herstellen in combinatie met een nog
aanwezige restdentitie.
Doel: door verlies van gebitselementen verstoorde gebitsfuncties herstellen dan wel te verbeteren:
- De esthetiek, de stabiliteit van de mandibula, de kauwfunctie en de spraakfunctie.
Esthetiek
Voornamelijk in de anterieure delen met het accent op de maxilla. Een partiële gebitsprothese kan
een oplossing zijn, maar heeft nagenoeg altijd zelf ook esthetische nadelen in de vorm van de
kunststof basis (oplossing: kleur van gingiva benaderen) of de ankerarmen (oplossing: zo ver mogelijk
naar dorsaal, klein, of (semi)precisieverankering).
De partiële prothese leidt doorgaans niet tot enthousiastme over de esthetiek
Stabiliteit
Aantal occlusale contacten vergroten en articulatie optimaliseren d.m.v. van een partiële prothese. .
De huidige opvatting is dat occlusie niet in een bepaald concept te vangen is en dat de grote variëteit
in morfologie en functie moet worden geaccepteerd als een natuurlijk gegeven. Het vergroten van
het aantal occlusale contacten met een partiële gebitsprothese is geen garantie voor een betere
stabiliteit van de mandibula (ook neuromusculaire factoren spelen een rol).
Kauwfunctie
Uit diverse onderzoeken is gebleken dat een partiële gebitsprothese, en dan vooral de vrij-
eindigende, slechts een beperkte bijdrage aan het kauwvermogen levert, zowel subjectief als
objectief. Alleen als de resterende dentitie in een tandboog zich beperkt tot het front en slechts
enkele gebitselementen in de zijdelingse delen, kan met een partiële gebitsprothese het
kauwvermogen aanmerkelijk worden vergroot.
Spraakfunctie
Kwaliteit van spraak is één van de klachten over de partiële prothese. Spraakproblemen doen zich
meestal voor in de beginperiode, als de gebitsprothese nieuw is, en zijn dan kortdurend. Bij blijvende
problemen zijn de gevolgen slechts beperkt.
Speciaal aangepaste partiële gebitsprothesen kunnen daarentegen in bijzondere situaties de spraak
ook geweldig verbeteren, zoals bij patiënten met een vorm van cheilognathopalatoschisis of
velofaryngeale disfunctie.
Comfort
Ervaren comfort is meestal teleurstellend. Echter is het ervaren comfort wel groter bij partiële
prothese dragers dan bij volledige. Uit onderzoek blijkt het al dan niet dragen van partiële
gebitsprothesen door personen met gemutileerde tandbogen weerslag te hebben op de
levenskwaliteit.
1
,Typen
Uitvoeringsvorm:
- Partiële kunststof plaatprothesen
- Frameprothesen
- Frameprothesen met (semi)precisieverankering
Incomplete tandbogen kunnen ook worden onderverdeeld naar specifieke kenmerken. Relevante
mutilaties in dit verband zijn:
- De tandboogonderbreking
- De tandboogverkorting
- De gecombineerde tandboogonderbreking en -verkorting.
Bij de keuze voor de vervaardiging van een partiële prothese is ook de conditie van de restdentitie
van belang. Dit geldt vooral voor de parodontale conditie en de mondhygiëne, maar ook de
aanwezigheid van cariës en restauraties.
Overwegingen
Meest vermelde nadeel: bemoeilijkte mondverzorging, vooral bij mensen die moeite hebben met
zelfzorg.
Ook wordt wel beweerd dat een partiële gebitsprothese een slechte invloed heeft op de restdentitie.
Vooral (wortel)cariës, maar ook parodontale aandoeningen hebben een grotere prevalentie onder
dragers van een partiële gebitsprothese dan bij mensen die een al dan niet volledige natuurlijke
dentitie hebben.
- Patiëntengroepen bij wie dit is aangetoond waren echter allemaal van tevoren behandeld
vanwege parodontitis, hadden geen adequate mondverzorging, behoorde tot hogere
leeftijdscategorieën, waren niet regelmatig gecontroleerd en begeleid, rokers en waren
veelal lager opgeleid.
Met goede instructies over mondverzorging, een goed prothetisch ontwerp en behandelplan e´n
regelmatige evaluatie en controle van de frameprothesen kon geen statistisch significante
achteruitgang in mobiliteit van de pijlerelementen worden vastgesteld. Het had geen negatieve
invloed op de restdentitie.
Met betrekking tot indicatie door tandartsen wordt er vooral gekeken naar de functionele aspecten
va de restdentitie en de zorgvraag van de patiënt. Zij laten zich ook wel leiden door de mogelijkheid
van vergoeding door de zorgverzekeraars. Voor patiënten bleek echter de belangrijkste overweging
de verbetering van het uiterlijk tegenover de aanwezigheid van een vreemd lichaam in de mond.
Deze discrepantie mogelijke oorzaak van niet dragen partiële prothese.
Zijn partiële prothesen niet obsoleet kijkend naar de huidige geavanceerde mogelijkheden met vaste
prothetiek op implantaten of bruggen op natuurlijke elementen. Tussen bruggen en partiële
prothesen is geen verschil gevonden in duurzaamheid maar de partiële prothese vereiste wel meer
onderhoud.
Hoofdstuk 2: indicaties voor een partiële gebitsprothese
McCracken: partiële prothesen zijn alleen geïndiceerd zijn als kronen en bruggen geen alternatief zijn
en dat het succes alleen is gegarandeerd wanneer de patiënt is doordrongen van het feit dat hij er
zorgvuldig mee moet omgaan, dat hij een goede mondhygiëne in stand moet houden en dat hij
periodieke controles moet laten uitvoeren.
2
, - 25 tot 40% van de mensen die een partiële gebitsprothese had, ontevreden was en/of de
gebitsprothese niet droeg wegens gebrek aan comfort, omdat er voedsel onder kwam,
omdat het kauwvermogen niet was toegenomen of omdat de gebitsprothese loszat.
- Het draaggedrag werd beïnvloed door het aantal ontbrekende gebitselementen (hoe meer,
des te vaker gedragen) en de afwezigheid van frontelementen. Als frontelementen afwezig
waren, werd de gebitsprothese meer gedragen.
Alternatieven
Er wordt gestreefd naar behoud van volledige dentitie. Dit kan door het toegenomen inzicht in de
oorzaken van gebitsverlies, de verbeterde mondhygiëne, het gebruik van fluoriden, de verbeterende
parodontale en endodontische behandelingen en natuurlijk door de toegenomen welvaart.
- Implantaat gedragen kronen en bruggen vormen alternatieven. Dit is onder andere mogelijk
bij patiënten bij wie dubbel- of enkelzijdig dorsaal gebitselementen ontbreken.
- Ook de verkorte tandboog kan een alternatief bieden.
- Een laatste alternatief is een verkorte tandboog in combinatie met adhesiefbruggen
Indicatiegebied
Door de afname in edentaten zijn er meer mensen met een gemutileerde dentitie. Hierdoor is het
aantal partiële prothesen in de laatste jaren toegenomen. Ontevredenheid is minder geworden.
- Tegenwoordig: in een onderzoek maar 12% ontevreden. En dan over: het draagcomfort,
losse gebitsprothese, ontevredenheid over de esthetiek.
- Kortom, onderzoeken uitgevoerd onder patiënten die grofweg vóór 1995 zijn behandeld,
laten veel meer ontevredenheid zien dan onderzoeken uitgevoerd bij patiënten die meer
recentelijk zijn behandeld.
o Oorzaken:
o Door het negatieve beeld dat tandartsen van partiële gebitsprothesen hebben, zijn
zij veel terughoudender met het indiceren dan vroege en zoeken zij eerst een
alternatief.
o Ook lichten zij patiënten nadrukkelijker voor over de mogelijk negatieve effecten. Als
de patiënt beter is voorbereid en weet wat hij kan verwachten, zal hij het mogelijk
enigszins teleurstellende resultaat eerder accepteren.
o Het ligt bovendien in de rede dat in het verleden een veel ruimere indicatie werd
gesteld, te denken valt aan een vrij-eindigende frameprothese bij meer dan vier
occlusale eenheden of bij een tandboog met een of meer diastemen in de zijdelingse
delen. Sinds bekend is dat een patiënt met een verkorte tandboog van vier occlusale
eenheden goed kan functioneren, dat diastemen vaak geen probleem zijn en dat een
partiële gebitsprothese geen functiewinst geeft wanneer er ten minste vier occlusale
eenheden zijn, is de indicatie voor een frameprothese veel beperkter
Indicatiegebieden:
1. Ontbrekende gebitselementen in de esthetische zone. Van belang is de wens van de patiënt
en als er geen uitvoerbaar of betaalbaar alternatief is.
2. Een extreem verkorte tandboog. 4 of meer occlusale eenheden vormt geen belemmering in
kauwvermogen en comfort. Bij 3 of minder draagt de prothese bij aan kauwvermogen (maar
niet te grote verwachtingen hebben, er blijven vaak voedselresten onder onaangenaam)
3. Grote diastemen. Bijv. 3 aaneensluitende vaak geen mogelijkheid voor brug, vooral
wanneer pijlerelementen niet geschikt zijn.
3
, 4. Meerdere diastemen. Met een partiële prothese kunnen ze allemaal tegelijk worden gevuld
(eenvoudig, flexibel en relatief goedkoop). Bij gave pijlerelementen is een partiële prothese
t.o.v. een brug of kroon ook weefselbesparend.
5. Restdentitie met parodontale aandoeningen. Wanneer gebitselementen om parodontale
redenen verloren zijn gegaan en de restdentitie bestaat uit gebitselementen met veel verlies
van parodontale aanhechting, kan een partiële gebitsprothese goed voldoen. Echter wel
grotere plaque accumulatie en wortelcariës risico. Maar minder belasting.
6. Excessief botverlies van tandeloze delen. Vervaardigen van een brug is vaak niet mogelijk.
Voor implantaten moet de processus eerst worden geaugmenteerd.
7. Beperkte financiële middelen. Geen mogelijkheid voor brug, kroon of implantaat en geen
wens voor verkorte tandboog.
8. Fysieke of emotionele problemen (kunnen geen uitgebreide behandeling ondergaan).
9. Pre-edentate situatie. Soms is de dentitie al zover verloren gegaan dat alleen nog een
gebitsprothese een reële oplossing is. Een volledige gebitsprothese nog enige worden
uitgesteld. Deze situatie doet zich onder andere voor bij patiënten met een volledige
gebitsprothese in de bovenkaak en een sterk gereduceerde dentitie in de onderkaak.
10. Tijdelijke oplossing. Vanwege financiële middelen, nog uit te voeren andere behandelingen
of omdat het resultaat van andere behandelingen moet worden afgewacht.
Terughoudendheid
De partiële gebitsprothese heeft een negatief imago bij tandartsen. Dat betekent dat deze met
terughoudendheid wordt geïndiceerd en dat patiënten goed worden voorbereid op de mogelijk
negatieve effecten.
ondanks de beperkingen. De wens om de esthetiek te verbeteren is een sterk motiverend aspect,
ondanks het feit dat een frameprothese nogal eens zichtbare ankerarmen heeft. De zichtbaarheid
van de ankerarmen van een frameprothese lijkt echter geen grote invloed te hebben op de
tevredenheid van patiënten.
Hoofdstuk 5: oorzaken en gevolgen van een gereduceerd occlusiesysteem
Reductie occlusale systeem: verlies van gebitselementen.
Bij het opstellen van een behandelplan worden ook de oorzaken van het verlies van gebitselementen
met als gevolg reductie van het occlusiesysteem geanalyseerd. Dat is nodig als het streven is verdere
reductie te voorkomen.
Onvoldoende zorg en verlies van gebitselementen
Afgezien van ontwikkelingsstoornissen en trauma’s, is het verlies van gebitselementen vrijwel altijd
het gevolg van ontoereikende zelfzorg (motivatie, onbegrip, fysieke beperking, achteruitgang
manuele vaardigheid en gezichtsvermogen), waardoor plaque min of meer continu aanwezig is.
- Ongecompliceerde behandelingen: behandeling van (beperkte) cariëslaesies met plastische
restauratiematerialen bedoeld of initiële parodontale behandeling. Dit zijn behandelingen
van niveau I.
- Gecompliceerde behandelingen: niveau II. Behandelingen van het gereduceerde
occlusiesysteem zonder of met geringe functiestoornissen. In een dergelijk occlusiesysteem
kan vervanging van gebitselementen met behulp van vaste of uitneembare prothetische
constructies zijn geïndiceerd.
Ook hierna de zelfzorg niet effectief occlusiesysteem na verloop van tijd ook in zijn functies
gestoord als meer elementen verloren gaan.
- Zeer complexe behandelingen: niveau III.
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller MMCvD. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.48. You're not tied to anything after your purchase.