Summary
Samenvatting Examenkatern Historische context 1, deelcontext 1, de Republiek der zeven verenigde Nederlanden.
- Course
- Level
Samenvatting : Opstand in de Nederlanden
[Show more]
Seller
Follow
Puck02
Content preview
Historische context 1Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden 1515-1648
Deelcontext 1:
In de eerste helft van de 16e eeuw was Karel V heerser over een groot Europees rijk. Dit rijk
bestond uit een groot deel van het huidige Nederland, België en Luxemburg. Dit gebied was
onderverdeeld in de zeventien provinciën of gewesten der Nederlanden, met ieders een eigen
bestuur. In deze steden werd er veel gehandeld, een deel van het geld dat de stedelingen
verdienden moesten ze als belasting afdragen aan Karel V. In ruil daarvoor kregen zij privileges
(voorrechten). Dit zorgde ervoor dat steden en burgers een sterke positie kregen. Karel V had
andere belangen. 1) Hij wilde namelijk graag zijn rijk vanuit een centraal punt besturen ook wel
centralisatie genoemd. Hij koos Brussel als het centrale punt. 2) Ook veranderde hij het bestuur in
de Nederlanden. Zo verving hij de talloze raadgevende commissies door drie collaterale raden.
3) Tot slot hadden niet alleen edellieden/adel het voor het zeggen in het bestuur, Karel V zorgde er
namelijk voor dat ambtenaren ook in het bestuur kwamen. Ambtenaren kregen dus de macht ten
koste van de adel -> gevolg: ontevredenheid onder stadsbewoners en edellieden.
Karel V (zelf katholiek) leefde in een periode van religieuze onrust: de Reformatie. Eeuwenlang
was de meerderheid in West-Europa katholiek geweest, maar in de 16e eeuw vond een groep
gelovigen dat de katholieke kerk bol stond van misstanden. Bekende critici waren Maarten Luther
en Johannes Calvijn. Zij worden ook wel protestanten genoemd. De protestante vonden:
1) Dat de kerk teveel macht had door zelfbedachte regels.
2) De Bijbel moest worden vertaald naar de volkstaal, zodat iedereen hem kon lezen.
3) Dingen die niet in de Bijbel stonden moesten worden afgeschaft. Denk aan heiligenverering.
Karel V was het helemaal niet eens met de protestanten en wilden dat Luther zijn woorden terug
nam. -> daarom moest Luther voorkomen op de Rijksdag van Worms 1521. (een vergadering
van de vorste van het Duitse Rijk) -> Luther nam zijn stellingen niet terug en Karel V verbande
Luther uit het Duitse Rijk. Echter zagen een aantal Duitse vorsten dat Lutheranisme wel zitten. Dit
had als gevolg dat er een eind kwam aan de eenheid van de kerk. Dit was het startsein voor een
periode van ruim 40 jaar religieuze twisten in het Duitse rijk.
Karel V vervolgde protestanten, maar het lukte hem niet om het protestantisme de kop in te
drukken. In 1555 moest hij zich daarbij neerleggen. Voortaan gold cuius regio, eius religio.
‘wiens gebied, diens religie.’ dit betekent dat de vorst het geloof bepaald in het gebied en dat de
onderdanen dit moeten volgen. Dit is een nederlaag voor Karel V -> gevolg: hij wordt opgevolgd
door Filips II.
In Nederland had het calvinisme meer aanhang.
Verschil tussen Luther en Calvijn:
Luther Calvijn
Hoofd van de kerk Vorst Iedere gemeenten
bestuurd zichzelf met een
raad van ouderlingen.
gehoorzaamheid Volk moet vorst Volk mag in opstand
gehoorzamen komen tegen de vorst,
indien nodig.
Karel V gaf ketters (protestanten) de doodstraf, ook Filips II zette deze kettervervolging door.
Het begin van de Opstand (ook wel 80 jarige oorlog genoemd) heeft twee oorzaken.
1) Politieke oorzaak: Het centralisatie beleid van Karel V. -> instelling van de drie collaterale raden.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Puck02. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.26. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
78252 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now