Hoofdstuk 1: personen met een verstandelijke beperking
1.1. Voorbeeld
Zie boek p15
1.2. Terminologie
1.2.1. Verstandelijke beperking als een beperkt IQ?
Ontwikkeling van intelligentietest. Beschreven een:
Normaal intelligentiequotiënt
Afwijkend intelligentiequotiënt
Ze definieerden een VB als mensen met een beperkt intelligentiequotiënt. Het wordt dus gezien als
een persoonskenmerk stoornisdenken
1.2.2. Verstandelijke beperking als sociaal probleem
Paradigmaverschuiving = een verschuiving van zowel de beeldvorming als de benadering van
personen met een handicap
VB wordt pas duidelijk in interactie met de omgeving.
Stoornisdenken bredere kijk: sociaal- ecologische visie = een verstandelijke beperking ontstaat als
een wisselwerking tussen persoonskenmerken en de verwachtingen en inspanningen van de
omgeving waarin die persoon leeft
personen met een verstandelijke beperking of personen met een verstandelijke handicap
1.2.3. Huidige omschrijving van ‘verstandelijke beperking’
Organisatie: American Association on Intellectual and Developmental Disabilities (AAIDD)
Verstandelijke beperking:
Functioneringsproblemen = problemen in het dagelijkse functioneren
Ontstaan door beperkte IQ = beperkte intelligentie
Ontstaan door beperkte adaptieve vaardigheden = de mogelijkheden die iemand heeft om
te beantwoorden aan de eisen van de omgeving, om zich aan te passen aan wat men van
mensen met dezelfde leeftijd verwacht, binnen die specifieke cultuur
Adaptief gedrag:
o Conceptuele vaardigheden
Bv; taal, lezen, schrijven, geldbegrip, …
o Sociale vaardigheden
Bv; interpersoonlijk contact, verantwoordelijkheidsbesef, zich houden aan geldende
regels, …
o Praktische vaardigheden
Bv; activiteiten van het dagelijkse leven (ADL), huishoudelijke dagelijkse activiteiten
(HDL), maatschappelijke dagelijkse vaardigheden (MDL)
VB moet tot uiting komen voor de 18 jaar
1
,Astrid Destoop 2020-2021
Brede leeftijdsgrens
1.2.4. Gevolgen van de nieuwe definitie voor terminologie
Disability of disorder? disability
Handicap/ beperking of stoornis? handicap/ beperking
benadrukt de kloof tussen de mogelijkheden van een persoon en de verwachtingen van de
maatschappij
‘People first’ benadering = we spreken van personen met een beperking of handicap en geen termen
zoals verstandelijk gehandicapt of mentaal gehandicapte
1.2.5. Gevolgen van deze definitie in het werkveld
Classificerende diagnostiek
Bepalen wie VB heeft: hulp en ondersteuning ja of nee?
Gevolgen voor rechten, omgaan met plichten
IQ + adaptieve vaardigheden testen
IQ- scores mogen niet meer gebruikt worden om de groep van personen met een verstandelijke
beperking in te delen in personen met een diepe, ernstige, matige of lichte VB omdat:
Kritische kijk naar waarde van intelligentietesten
o te weinig afgestemd op culturele verschillen
o IQ- getal is statisch terwijl mensen dynamisch zijn
o Context erg bepalend en wordt niet meegerekend
Personen met IQ van 70 of net boven ook ondersteuning nodig
Zwakbegaafd = personen met een IQ tussen 70/75 en 85 (geen VB)
Het kan zijn dat ze meer problemen ontwikkelen dan mensen met een matig VB. Daarom wordt er nu
sterk gepleit om personen die zwakbegaafd zijn dezelfde kansen te bieden dan personen met een VB.
Testen onder de 5 jaar niet voldoende betrouwbaar diagnose: globale ontwikkelingsvertraging
Op latere leeftijd kan men diagnose VB stellen.
Beeldvorming van de handelingsgerichte diagnostiek is:
Beeldvorming is dynamisch in tijd en personen
Sociaal- ecologisch: brede kijk op de verschillende identiteiten van een persoon en hoe die
interageren met de omgeving diversiteitdenken
o Sterktes en zwaktes van een persoon
o Protectieve- en risicofactoren van de omgeving
Multidimensionaal: 5 dimensies die het menselijk functioneren bepalen
o Intelligentie = intellectueel vermogen
o Adaptief gedrag = verscheidene vaardigheden
o Context = interactie met de omgeving
o Participatie = hoe je directe omgeving of de maatschappij jou betrekt in het
dagelijkse leven
2
,Astrid Destoop 2020-2021
o Fysieke en psychische gezondheid = gezondheid
AAIDD model verstandelijke beperkingen uitgewerkt:
1.3. Etiologie/ verklaring
Syndroom van Down
Oorzaak:
Een extra chromosoom in elke cel
Chromosoom nummer 21 heeft geen 2 maar 3 exemplaren
Belangrijkste uiterlijke kenmerken:
Scheefstaande ogen
Een extra huidplooi over de binnenste ooghoeken
Een kleine schedel en relatief weinig achterhoofd
Asymmetrische oren
Een relatief kleine mond en een dikke gegroefde tong
Een brede korte nek
Korte armen, benen en voeten
Korte brede handen
Vastlegging en oorzaak VB:
Niet bij elke persoon kan men de oorzaak van zijn VB vaststellen.
Matig of ernstige/ diepe VB meestal aangeboren
Licht VB onduidelijker
o Minderheid aangeboren
o Oorzaak vaan onbekend
VB heeft vaak meerdere oorzaken
1.3.1. Prenatale factoren
Prenatale oorzaken = oorzaken die ontstaan voor de geboorte
aangeboren verstandelijke beperking
3
, Astrid Destoop 2020-2021
Biologische factoren
Erfelijke aandoeningen maar niet allemaal erfelijk overdraagbare syndromen
o Chromosale afwijkingen = een menselijke cel bestaat uit 23 chromosomenparen. Bij
één of meerdere van deze paren kan er iets zijn misgegaan.
Bv; down syndroom, fragiel-x syndroom, prader-willi-syndroom
o Monogene afwijkingen = chromosomen zijn lange draden waarop genen zitten. Dat
kan je voorstellen als blokjes DNA. Er kan een afwijking in deze genen zitten.
Bv; rett-syndroom
o Multifactoriële afwijkingen = In deze gevallen is er een combinatie van problemen in
het erfelijk materiaal (genetisch of chromosomaal) en omgevingsfactoren.
Stofwisselingsstoornissen = stoornissen die verhinderen dat voedingsstoffen worden
omgezet in noodzakelijke lichaamsstoffen. Bepaalde stofwisselingsziektes kunnen een
verstandelijke beperking veroorzaken.
Vormelijke afwijkingen (misvormingen) in de vorming van de hersenen
Bv; micro- of macrocefalie
Infectieziektes kunnen het centraal zenuwstelsel van de foetus blijven aantasten
Bv; Rubella, toxoplasmose, syfilis herpes, zikavirus, cytomegalovirus
Ongunstige milieuomstandigheden: straling en milieuvervuiling
Bv; röntgenfoto’s tijdens de zwangerschap, kernramp van Tsjernobyl
Gedrag en sociale omstandigheden van de moeder
Risicogedrag van de moeder
o Roken tijdens de zwangerschap: zuurstofgebrek voor de foetus
Door beperkte zuurstoftoevoer komt de ontwikkeling van de hersentjes van de
ongeboren baby in gevaar
o Middelenmisbruik
Eerder zeiden we al dat middelenmisbruik het genetisch materiaal kan wijzigen
Bv; foetaal alcoholsyndroom
Gevaar hersenbloeding bij de ongeboren baby
Sociale factoren
o Armoede (hygiëne)
o Ondervoeding van de moeder
o Onvoldoende toegang tot prenatale zorg
o Huiselijk geweld tegen de moeder
1.3.2. Perinataal
Biologisch/ medisch
Prematuriteit
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller astriddestoop. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.93. You're not tied to anything after your purchase.