Samenvatting vooral gebaseerd op slides uit hoorcolleges, met soms eigen notities en vaak voorbeelden om leerstof te verduidelijken. Heel soms met stukken uit boek 'Inleiding tot het recht' van Boudewijn Bouckaert & Mark Hoecke (kan helpen om leerstof beter te begrijpen).
,College 1: essentie & indeling v/h recht
1) Essentie v/h recht
Leerdoelen college 1:
Weten wat recht is en waarin het verschilt van andere
normen
Begrijpen waarom “recht” noodzakelijk is
Inzien dat recht onderhevig is aan tal van factoren en evoluties
Besef hebben v/d achterliggende ideeën die a/d basis liggen v/d indeling v/h recht
Duiding kunnen geven bij de actualiteit vanuit het perspectief v/h recht
2) Het begrip “recht”
Recht = een geheel van bindende regels
3 soorten bepalingen:
- Gebodsbepalingen (=moeten)
Vb. men moet elk jaar een belastingaangifte doen
- Verbodsbepalingen (=niet mogen)7
Vb. men mag niet frauderen
- Verlofbepalingen (=mogen, maar niet moeten)
Vb. men mag scheiden, maar dat moet niet
Andersoortige indeling:
- Regels toepasbaar naar keuze
Vb. testament opstellen volgens regels
- Wilsaanvullende (vs. gebiedende) regels
Vb. koop is gesloten bij overeenstemming over zaak en prijs, ook al is de zaak nog
niet geleverd en de prijs nog niet betaald.
- Technische regels
Vb. verjaring (verlies van rechten na bepaalde periode omdat men rechten niet
heeft opgeëist)
, Naleven v/h recht:
- Rechterlijke macht
- Arbitrage (= een methode van geschilbeslechting waarbij een onpartijdige arbiter
i/e geschil tussen partijen een bindende uitspraak geeft)
- Gemeentelijke Administratieve Sancties
Definitie
Rationeel opgebouwd geheel van enerzijds precies afgelijnde begrippen en anderzijds
normen waaraan van overheidswege opgelegde (erkende) straffen kleven, die langs
instellingen worden afgedwongen en waarvan het de bedoeling is de orde i/d
samenleving te organiseren, te handhaven en te herstellen.
Recht Ethiek Godsdienst
Doel ordening geestelijke eeuwige zaligheid
samenleving vervolmaking
individu
Oorsprong maatschappij mens opperwezen
Gericht op het uiterlijke op het innerlijke zowel op innerlijke
als uiterlijke
Sanctie vrijheidsberoving, slecht geweten, bestraffing door
geldboete, wroeging… het opperwezen
gedwongen
uitvoering,
schadevergoeding…
,4) Waarom “recht”?
Regels die een zekere orde brengen i/d samenleving en rust i/d onderlinge
verhoudingen tussen individuen en groepen
- Historisch gedetermineerd
- Bepaalde (tijdsgebonden) ideologie
- Politiek, sociaal en economisch systeem
- Realisatie v/e beleid (onder druk van lobby’s)
- Doen naleven van bepaalde morele regels
Economie
RRrerrr
5) Rechtsgeschiedenis
Romeins recht
- Trias politica = driemachtenleer
- Aansprakelijkheid > Aquila
- Bepaalde adagia
Vb. adagio = in dubio pro reo = indien men niet kan bewijzen wie de dader is,
gaat voordeel naar verdachte en mag men deze vrijspreken
Code Napoleon
- Burgerlijk Wetboek
,6) Kenmerken v/h recht
Nemo censetur ignorare legem = iedereen wordt geacht de wet te kennen
Dezelfde regels voor iedereen in dezelfde situatie
Rechtsbedeling
- Beoordeling in concreto, zuiver individuele toepassing v/h recht
(≠precedentenrecht (“common law”))
- Precedentenrecht = verwijzen naar bepaalde uitspraak van Hooggerechtshof
Specifieke normen en begrippen
Privaat recht
- Verhouding tussen burgers onderling
- Gelijke verhouding
- Regelen van private belangen van individuen of groepen
- Doorgaans van aanvullend recht
Gemengde rechtstakken
,9) Publiek recht
Grondwettelijk recht (2de BA)
Bestuursrecht (2de BA)
Uitvoerende macht en administratieve overheden
Strafrecht (college 7)
Limitatieve lijst van strafbare gedragingen en hun sanctie
- Strafprocesrecht (versus gerechtelijk privaatrecht)
Fiscaal recht
- Faillissement Thomas Cook
- SMS-actie baby Pia
- Immuuntherapie Mathis
- Niet roken (in de wagen) i/h bijzijn van kinderen
- Theatervoorstelling -> “Wie sigaret (op het podium) te storend vindt, krijgt geld
terug”
- …
,College 2: bronnen v/h recht + rechterlijke organisatie
1) Rechtsbronnen (= waar vind ik het recht terug?)
Internationaal en supranationaal
Verenigde Naties
Internationale Arbeidsorganisatie
Raad van Europa
Verdragen = akkoorden tussen landen. Landen kunnen overeenkomen om een
probleem of een situatie op een bepaalde manier op te lossen/aan te pakken. Het
gaat om een probleem van internationale aard.
Vb.
Europees sociaal handvest = hierin staat het recht dat werknemers mogen staken,
MAAR het leger mag nooit staken.
Europees Verdrag van de Rechten van de Mens
Europese Unie
Verordeningen = vormen een eigen bron, hebben geen verduidelijking nodig,
rechtstreekse doorwerking.
Bij tegenstrijdigheid tussen dergelijke Europese regels en een Belgische wet,
hebben de Europese regels altijd voorrang.
Richtlijnen = moeten leiden tot een aanpassing v/d nationale wetgevingen
Nationaal
Grondwet
- Inrichting v/d Staat
- Grondrechten/vrijheden burgers
- Staat hiërarchisch boven andere wetten en kan andere wetten vernietigen
Hiërarchie?
- Inter- en supranationaal recht
Wel/geen rechtstreeks werking
, Formele wet versus materiële wet
Formele wet = akte die uitgaat v/d wetgevende macht en die niet duurzaam, noch
algemeen geldend is
vb. federale wet, decreet, ordonnantie
Materiële wet = elke rechtsregel uitgevoerd door een daartoe bevoegde overheid die
duurzaam is en algemeen geldt
vb. Koninklijk Besluit, ministerieel besluit
Hiërarchie v/d rechtsnormen:
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller robbeheymansrh. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.25. You're not tied to anything after your purchase.
