Summary
Samenvatting - psychologische gespreksvoering: een basis voor hulpverlening - Lang & van der Molen
- Course
- Institution
- Book
Zeer volledige samenvatting van de eerst vijf hoofdstukken van dit boek.
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
Seller
Follow
Astridsamenvattingen
Reviews received
Content preview
Samenvatting: Psychologische gespreksvoering: een basis voor hulpverlening – Lang & van derMolen
Hoofdstuk 1: inleiding
Samenleven met mensen betekent dat men zich soms voor de taak ziet gesteld een ander met een
persoonlijk probleem te helpen. Hoe kunnen we dat zo goed mogelijk doen? op deze vraag is geen
eenvoudig antwoord te geven. Het helpen van medemensen is een kwestie van tasten en zoeken en
het lukt de een beter dan de ander; bovendien is helpen soms niet mogelijk. Het uitgangspunt van dit
boek is juist dat helpen in veel gevallen wel mogelijk is en vooral dat er op dit gebied veel te leren
valt.
- Eerste doel is een bijdrage te leveren aan het inzicht in de processen die een rol spelen bij
het voeren van hulpverleningsgesprekken. Inzicht in de bedoelingen die de hulpverlener
nastreeft in een gesprek en inzicht welke invloed zijn gedrag heeft op degene die hij wil
helpen.
- Het tweede doel is het zo nauwkeurig mogelijk beschrijven van de concrete vaardigheden die
men nodig heeft om iemand met een persoonlijk probleem te helpen.
Hulpvragers:
- Aanspreekbaar zijn. Mensen die in een toestand zijn waarin ze nog verantwoordelijkheid
kunnen dragen voor hun eigen daden die vragen en problemen hebben
- Hoog en laagopgeleiden, hulpverlener ondersteunt en instrueert bij het verwerven van
effectief gedrag waarmee deze zelf zijn probleem tot een oplossing kan brengen
- Volgens West-Europese communicatievormen, vergt aanvulling voor bevolkingsgroepen uit
andere culturen
Situatie:
- Twee gesprekken: hulpvrager wendt zich tot hulpverlener om te praten over wat hem dwars
zit
- Minimale bereidheid van hulpvrager
- Nadruk ligt op het twee gesprek en op de ijver om de cliënt ertoe te bewegen iets te doen
aan zijn probleem. Meer inzicht in de eigen problemen en meer vaardigheid in het zelf
aanpakken van die problemen of van de omgeving waardoor ze veroorzaakt worden.
- Hoe diepgaand het gesprek wordt hangt af van de ontwikkeling van de vertrouwensrelatie.
Vertrouwen is noodzakelijke voorwaarde, en vormt uitgangspunt voor gesprekken waarover
dit boek gaat
Hoofdstuk 2: de gezindheid van de hulpverlener
Inleiding
- In welke richting moet de oplossing worden gezocht en wat wil de hulpverlener bereiken?
Ten eerste moeten we ons afvragen hoe we met de ander willen omgaan;
Ten tweede komt aan de orde welke methoden van werken, welke technieken we willen kiezen;
Ten derde dienen we ons af te vragen in wat voor situatie hulpverlener en cliënt zich bevinden ten
opzichte van elkaar: welke belangen beïnvloeden het gesprek? Hoe zien zij elkaars rol en wat
verwachten ze van elkaar?
Om dit te beantwoorden moet de hulpverlener een standpunt innemen. Het gaat om een
persoonlijke keuze, die wordt beïnvloed door opvattingen of overtuigingen m.b.t. de vraag hoe men
met mensen om hoort te gaan. daarom kozen we voor dit algemene uitgangspunt van het begrip
gezindheid.
,Gezindheid van de naaste
Vriend: voorbeeld michiel: uitingen getuigen niet van beslistheid: de aarzeling zit zowel in de inhoud als in de
toon. Zo beginnen mensen vaak als ze zich onzeker voelen en eigenlijk niet goed weten of ze een ander ermee
lastig zullen vallen. Het antwoord van de vriend bevat een paar dingen waar michiel iets aan kan hebben:
troost, bemoediging, verbondenheid, goedbedoeld advies en een aanbod om samen te ‘stappen’. Belangen:
michiel heeft belang bij het bespreken van zijn probleem, maar wil niet als een tobber worden gezien door een
vriend. Vandaar terloopse en vage formuleringen. Vriend is erop gericht probleem niet te dichtbij te halen.
Hoewel hij zeer luid oplossingen aandraagt is zijn overtuiging misschien niet zo groot.
Mensen zijn er in het dagelijks leven op uit om problemen te bagatelliseren in hun eigen belang en misschien
ook in het vermeende belang van de ander. Gelukkig, het is niet de bedoeling te suggereren dat we altijd diep
op problemen van onze naasten zouden moeten ingaan.
Ouders: voorbeeld michiel: het belang van vader is een zoon die goed studeert en iets bereikt, die voldoet aan
verplichtingen en gemaakte afspraken. Kunnen we zien als eigen belang. Is zijn aanpak verkeerd? Ja en nee. Ja
als we verwachten dat michiel meer ruimte en vertrouwen zou krijgen om zijn verhaal te vertellen en twijfel te
uiten. Niet verkeerd als we ons realiseren dat deze reactie evenzeer in het belang van zijn zoon is, van wie hij
houdt en wil stimuleren niet te gauw op te geven. Uit zijn reactie spreekt in ieder geval betrokkenheid en
gevoel van medeverantwoordelijkheid.
In onze westerse cultuur wordt grote waarde gehecht aan de opvatting dat een individu recht heeft
in vrijheid en voor eigen verantwoordelijkheid beslissingen te nemen en zijn toekomst vorm te
geven. Beslissingen moeten orden genomen op grond van eigen motieven, zeker als het gaat om de
oplossing van persoonlijke problemen. Bij wegen van eigen motieven is van belang dat algemene
‘goede’ leefregels, waarden en normen met enige relativering worden gehandhaafd. Maar dilemma:
wat te doel als iemand in onze ogen onwijs, onverstandig, onverantwoordelijk handelt, zeker als die
iemand ons zeer na staat en wij ons mede verantwoordelijk voelen?
Dilemma tussen verantwoordelijkheid nemen (en dus wegnemen van een ander) en vrijheid laten
aan het individu. De angst, geboren uit liefde, maakt ouders niet zelden tot autoritaire despoten.
Enerzijds is het voor naasten moeilijk te helpen bij persoonlijke problemen. Grote nabijheid, grote
vriendschap, grote liefde kan leiden tot dusdanig grote belangen bij het gedrag van de ander dat ze
een handicap zijn bij het helpen van die dierbare naaste als deze problemen heeft. Dit geldt ook voor
de persoon met problemen. Ook hij blijft rekening houden met zijn naaste en kan daarom soms niet
vrijuit praten over zijn zielenroerselen.
Gezindheid van de hulpverlener
We bespreken twee typen hulpverleners met volgende vragen als richtlijn:
1. Hoe wil de hulpverlener dat mensen leven en welk doel wil hij met hen bereiken?
2. Hoe wil de hulpverlener dat doel bereiken?
3. Wat zijn de belangen die op het spel staan bij hulpverlener en cliënt?
Het diagnose-receptgesprek
Vorm gesprek: psychologe stelt vragen, cliënt geeft antwoord en wacht vervolgens op de volgende
vraag waarover de psychologe nadenkt. Na het gesprek wordt het verdere programma af gewerkt
(aantal tests en napraten, rapport thuisgestuurd). Psychologe stelt enige aanvullende vragen en deelt
mee dat haar advies is een schriftelijk rapport thuisgestuurd wordt.
1. Niet helemaal duidelijk. Ze vraagt hem eerst om iets over zijn probleem te vertellen maar
neem vrij spoedig het initiatief over. Er komt minder ruimte voor de eigen ideeën van Michiel
en het lijkt alsof er een algemene norm is voor verstandig handelen, waar michiel zich zou
dienen te voegen. De voorkeur van michiel krijgt voorlopig weinig kan.
2. Stellingname psychologe (dat ze weet wat beste gedrag in algemeen is) maakt dat ze cliënt
minder nodig heeft om een indruk te krijgen van diens individuele wensen en opvattingen.
Ook heeft zij de middelen om de gegevens te verzamelen voor een gefundeerd oordeel: het
psychologisch onderzoek. De psycholoog is de veelwetende deskundige die de onwetende
, cliënt onderzoekt. Dat impliceert dat de client zich schikt, naar datgene wat de onderzoeker
wil. De cliënt verandert snel in een object van het onderzoek. Klinkt kil maar velen merken
en niet eens en vinden het bovendien niet onaangenaam: daar komt hij immers voor. De
psychologe ontwikkeld een eigen visie op de cliënt, op grond van ervaring met soortgelijke
gevallen, haar referentiekader. Deze wordt voor individuele gevallen verfijnd en toegespitst
door een aantal controlerende vragen. De psycholoog is actief in het zoeken van de oplossing
voor de problemen. Dus na het stellen van de diagnose komt de psychologe met het recept
voor de oplossing van de problemen. De kans is groot dat de normen en waarden van de
cliënt niet tot hun recht komen.
3. Belang van michiel: hoopt op een oplossing voor zijn probleem, toont afhankelijkheid van
deskundige.
Belang psychologe: behoort zodanig een goed advies te geven en hoort de situatie tijdens
het gesprek onder controle te houden.
De diagnose-receptmethode heeft als gevaar dat het belang van de psychologe om deskundig te
lijken leidt tot een te doelgerichte eenvoudige aanpak van problemen. Door gesprek zelf in de hand
te houden en weinig ruimte voor cliënt te laten, loopt deskundige weinig gevaar terecht te komen
op zijsporen of andere problemen waar zij geen raad mee weet. Onduidelijkheid en geslotenheid
kunnen aanleiding zijn voor onbegrip en argwaan bij de cliënt. Vrije communicatie in de relatie
tussen hulpverlener en cliënt is van belang. Het gaat er niet om de deskundigen via geslotenheid in
hoog aanzien te houden maar om mensen maximaal te helpen hun eigen leven vorm te geven.
Lewin (1958) deed onderzoek naar effect van voorlichting aan huisvrouwen over
voedingsgewoonten. Het bleek dat diagnose-receptadviezen weinig werden opgevolgd. (bevestigd
door later onderzoek). Echter kwam naar voren dat adviezen met grotere duidelijkheid en openheid
in benadering van de betrokkenen en in meer overleg met hen tot stand waren gekomen, veel meer
werden opgevolgd.
Sterk directieve en objectieve benadering van de cliënt heeft niet de voorkeur bij het behandelen van
persoonlijke problemen.
Het samenwerkingsmodel
1. Hoe iemand moet leven daarover laat ze zich niet uit. Wel over de manier waarop iemand
zijn leven vorm moet geven. Zo veel mogelijk voor eigen verantwoordelijkheid en met zo veel
mogelijk vrijheid en inzicht. Betekent dat michiel zelf een oplossing voor zijn problemen moet
kiezen. Dat is een norm, meer over de vorm dan de inhoud.
2. Om zelfstandigheid in het vinden van een oplossing te bevorderen, is haar streven erop
gericht dat mensen zich ook zelf verantwoordelijk blijven voelen voor hun vragen, problemen
en de al dan niet aanwezige oplossingen daarvoor. Psychologe toont begrip en zet michiel
aan zelf na te denken over zijn probleem. Belangrijk aspect in deze werkmethode is dat
psychologe zich bewust als doel stelt een beter inzicht in de gevoelens-, denk- en leefwereld
van de cliënt te vormen. Zij probeert zich zo goed mogelijk te verplaatsen in zijn
belevingswereld. Zo cliënt helpen bij de verheldering en verfijning van zijn eigen visie op zijn
eigen vragen. Maakt cliënt niet tot object, maar zo veel mogelijk tot partner in het gesprek.
Werken samen aan verheldering, nuancering en behandeling samenwerkingsmodel (Lang,
1997).
Nog een doel: met het actief betrekken van de cliënt bij het proces van probleem oplossen
probeert zij hem ook iets te leren over de manier waarop een dergelijk proces verloopt. Op
die manier wordt de kans groter dan de cliënt bij volgende problemen of vragen beter in
staat is zelf een oplossing te vinden.
3. Belangen cliënt: kan open kaart spelen, zonder zich zorgen te maken over gevolgen voor
verdere contacten in andere situaties. wordt als mondig mens behandeld.
Belangen hulpverlener: veel belangelozer dan naasten. Kan met distantie oordelen over
consequenties en mogelijkheden. Door gezindheid van zich willen verplaatsen in de
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Astridsamenvattingen. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.41. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
84146 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now