Samenvatting KLAS 3 - De Geo Aardrijkskunde H3 Chili: het land waar de aarde ophoudt P1,2 & H5 Stad en bevolking in Amerika P1 t/m 3
19 views 1 purchase
Course
Aardrijkskunde
Level
VWO / Gymnasium
Samenvatting van:
- Hoofdstuk 3: Chili: het land waar de aarde ophoudt [paragraaf 1 en 2]
- Hoofdstuk 5: Stad en bevolking in Amerika [paragraaf 1,2 en 3]
Het boek:
- De Geo VWO 3
Aardrijkskunde – Hoofdstuk 3 –
Chili: Het land waar de aarde
ophoudt
Paragraaf 1
Chili wordt vaak getroffen door zware aardbevingen, door de bewegingen langs breuken
in de aardkorst. Chili ligt vlak langs een breuklijn, waardoor er veel spanning in de buurt
van Chili zit. Als deze spanning te groot wordt en zich uit, dan heeft Chili te maken met
zware aardbevingen. Hoe hoger de schaal van richter, hoe groter en dieper het
breukvlak. In Chili is er convergentie waarbij de Nazca (oceanische) plaat onder de Zuid-
Amerikaanse (continentale) plaat duikt. Dit wegduiken heet subductie. De platen
verschuiven elke dag een paar mm. De Oceanische plaat neemt de continentale plaat
mee waardoor er spanning ontstaat. Als deze te groot wordt, schiet de oceanische plaat
naar beneden en wordt de continentale plaat
omhoog geduwd.----------------------
Bij subductie van een oceanische plaat duikt een zware plaat weg onder een lichte plaat.
De naar beneden bewegende plaat trekt de bovenliggende plaat een beetje mee,
waardoor er steeds meer spanning wordt opgebouwd.
Het Andesgebergte is ontstaan, doordat het magma dat omhoog komt de horizontale
gesteentelagen erboven opzij en omhoog drukt, scheef komen te liggen en vervolgens
worden geplooid.
In 1922 was er een aardbeving in Chili waardoor de druk in het noorden afnam. Ditzelfde
gebeurden in 1960 bij het zuiden. De spanning in de aardkorst tussen deze gebieden nam
toe en in 2010 was daar een aardbeving. Een gebied waar lang geen zware aardbeving is
voorgekomen in vergelijking met omringde gebieden, heet een seismisch gat.
Het Andesgebergte is ontstaan door subductie. Diep
onder de Zuid-Amerikaanse plaat smelt de Nazca plaat.
Het magma dat daarbij ontstaat, stijgt. Er ontstaat een
reeks vulkanen. Door de druk van het stijgende magma
komen de horizontale gesteentelagen schuin te liggen.
Zo ontstaat een plooiingsgebergte.
Breukgebergten, ontstaat door veel breuken en is te herkennen aan een rij
afschuivingbreuken. Langs de evenwijdige breuken schijft een blok aardkorst naar boven
of beneden. Zo krijg je hoog en laag liggende gebieden.
Doordat de oceaanbodem gedwongen wordt naar beneden te buigen, is de Peru-Chilitrog
ontstaan. Deze is 150 km breed en 5000m diep.
, Paragraaf 2
Als gesteente bij de stolling langzaam afkoelt, ontstaat er graniet. Als gesteente bij de
stolling snel afkoelt, ontstaat er basalt. De Nazcaplaat is dunner dan de Zuid-
Amerikaanse plaat, maar de Nazcaplaat is wel zwaarder. Dat komt omdat de Nazcaplaat
bestaat uit basalt. Deze plaat duikt dus ook weg onder de Zuid-Amerikaanse plaat en
zinkt in de aardmantel.
Eigenschappen explosief vulkanisme: de druk in de kraterpijp wordt groot en komt vrij.
Eigenschappen stratovulkanen: vulkaan met steile hellingen die is opgebouwd uit lagen
lava en pyroclastisch materiaal.
Vulkanen die midden op een plaat liggen, zijn ontstaan doordat magma opstijgt uit
mantelpunten in de aardmantel. Via scheuren kan het aan het aardoppervlak vulkanen
vormen: schildvulkanen.
De aardbevingen in chili zijn het gevolg van subductie. De Nazcaplaat en Zuid-
Amerikaanse plaat hebben een verschillend stollingsgesteente. De Nazcaplaat duikt
onder de Zuid-Amerikaanse plaat en verdwijnt in de aardmantel.
Nazcaplaat = dunner, zwaarder, basalt bij snel afkoelen, afkoelen (komt door oceaan)
Zuid-Amerikaanse plaat = dikker, lichter, graniet bij langzaam afkoelen
Convectiestroom trekt oceaanboden naar beneden oceanische korst smelt magma
stijgt klein deel van de magma bereikt het aardoppervlak vulkaan
In Chili komen drie platen bij elkaar; Nazcaplaat (o) , Zuid-Amerikaanse plaat (c),
Antarctische plaat (o). Normaal liggen de mid-oceanische ruggen ver van de subductie
zone, waardoor het oud kan worden.
Nazca- en Antarctische plaat drijven uit elkaar en liggen dicht bij subductiezone
aardkorst geen tijd om oud te worden
Stratovulkanen ontstaan door subductie. Het magma is een mengsel van basalt en
graniet stroperig met gas zorgt voor stolling in de kraterpijp verstopping
explosieve uitbarsting (+ pyroclastische stroom)
pyroclastische stroom = Hete gassen die bij een vulkaanuitbarsting met grote snelheid de
helling afdalen
Het eiland het verst van de hotspot is het oudst. Als de vulkaan niet meer boven de
mantelpluim ligt is hij dood. Mantelpluim = opstijgend magma vanuit een vaste plek in de
aardmantel
Mantelpluim bereikt aardoppervlak de top heet een hotspot bovenop de hotspot
ontstaat een vulkaan de plaat drijft verder, pluimen blijven op dezelfde plek er
ontstaat een rij vulkanische eilanden
Magma uit mantelpluimen is erg vloeibaar. Het vloeit ver uit en er ontstaan flauwe
hellingen; schildvulkaan. De uitbarstingen zijn effusief; rustig.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller annanijkamp. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.85. You're not tied to anything after your purchase.
