Summary
Samenvatting Godsdienst
- Course
- Institution
Alles is erin verwerkt wat in de cursus staat.
[Show more]
Seller
Follow
febe98
Content preview
LevensbeschouwingenJodendom
Ontstaan en situering
Geschiedenis joodse volk begint bij Abraham. Leefde volgens traditie 4000 jaar geleden. Geloofde in
1 God. God beloofde Abraham eigen land en heel veel nakomelingen. Abrahams familie groeide uit
tot volk, joodse volk. Abraham, Isaak en Jacob worden aartsvaders joodse volk, oorsprong Isralieten.
Andere belangrijke man voor geschiedenis van jodendom is Mozes. Onder leiding werden joden uit
Egypte bevrijd, waar slaven moesten werken. Mozes bracht hen door woestijn naar land dat God aan
Abraham had beloofd: Israël.
Joden leven verspreid. Joden zien Israël als ‘thuisbasis’. Hier leven meer dan 6 miljoen joden.
Overgrote deel leeft verspreid over hele wereld (‘diaspora’).
Indeling volgens godsdienstbeleving
Binnen jodendom onderscheid naargelang manier waarop jodendom beleeft en tot uitdrukking
brengt. Scheidingslijn tussen verschillend groepen valt niet altijd even duidelijk te trekken.
(Ultra)orthodoxe joden
Proberen zo strikt mogelijk wetten van Thora na te leven. In Antwerpen noemen meeste joden zich
orthodox. Toch kan men in naleving van voorschriften wat verschilpunten tussen orthodoxe joden
onderling opmerken.
Bij orthodoxe joden hoort bijzonder groep die sterk opvalt in straatbeeld van sommige steden.
Betreft verschillend soorten chassidiem, groeperingen die zijn ontstaan in Centraal- en Oost-Europa
in 18de eeuw. Kleden in lange kaftans en bedekken hoofd met brede, zwarte, vilten hoeden. Dragen
steeds onder kaftans gebedsmantel. Dragen baard en voorste hoofdharen worden nooit geknipt
(pijpenkrullen). Vrouwen sober gekleed, armen en benen bedekt. Op hoofd dragen ze doek, tulband
of pruik, zodat eigenlijke hoofdharen niet te zien zijn. Groepen verschillen onderling in bepaalde
gebruiken en regels. Kledij kan verschillen ontdekken. Doorgaans zwarte kousen, andere witte als
sabbat is. Kledij niet te maken met jood-zijn. Gaat om traditionele klederdracht land van herkomst.
Liederen en gezangen nemen belangrijke plaats in. Gaan uit dat gezangen hen tot God voeren. Zeker
meer dan derde van Antwerpse joden behoort tot chassidiem.
Liberale joden
Conservatieve joden
Conservatief verwijst naar Latijnse woord ‘conservare’, hetgeen ‘bewaren’ betekent. Kiezen om
belangrijke elementen uit traditie te ‘conserveren’, maar geven eigen invulling aan. Stappen
gemakkelijk over aantal regels heen, die voor hen minder belangrijk worden in bepaalde
omstandigheden. Sabbatvoorschriften en spijswetten, bij hen nog grotendeels in acht genomen,
schuiven vlug opzij wanneer niet-joodse vrienden hen uitnodigen. In Amerika behoren vele joden tot
zogeheten conservatieve joden. Blijven trouw aan traditie, maar wensen meer openheid en
gelijkheid tussen man en vrouw. In synagoge mogen naast elkaar plaatsnemen. Meisjes 12 jaar en als
religieus volwassen worden beschouwd, voor hen bat mitswa-viering voorzien, zoals in orthodoxe
middens enkel voorzien is voor jongens (bar mitswa).
Reformjoden
Van belang te geloven in Gods liefde en rechtvaardigheid. Houdt voor hen opdracht in om sociale
vooruitgang en broederschap onder mensen te bevorderen. In eredienst in synagoge schakelt men
over op taal van land waarin men woont in plaats van Hebreeuws. Gelijkheid tussen man en vrouw.
Vrouwen kunnen als rabbijn fungeren. Dragen van kippa of hoofdbedekking wordt achterwege
,gelaten. Gemengde huwelijken komen veel voor. Bedoeling liberale jodendom was in harmonie te
leven met westerse omgeving waarin men terecht kwam. In Antwerpen liberale jodendom geen voet
aan grond gekregen, terwijl in Brussel wel liberale gemeente bestaat.
Heilige geschriften en rabbijnse literatuur
Tenach verzameling heilige boeken. Boeken door christenen erkend als eerste deel van Bijbel onder
naam ‘Oude Testament’.
Naast Tenach is er rabbijnse literatuur. Omvat joodse geschriften die op Tenach verder gaan.
Talmoed schriftelijke neerslag van discussies tussen joodse geleerden. Gaan vooral over toepassing
van joodse wet in dagdagelijkse leven van mensen.
Joodse geloofsovertuiging
Monotheïsme
Sjema Israël een van pijlers van joodse godsdienst en grondgedachte joodse geloof. Is hun
geloofsbelijdenis. Jodendom monotheïstische godsdienst. Joden geloven in 1 God: Jahweh. Jood
spreekt geloofsbelijdenis uit tijdens morgen- en avondgebed.
Schepper
God Allerhoogste, Almachtige, Eeuwige, Heilige, Enige Schepper van heelal. Absolute Heer van alle
dingen. God zag dat Zijn schepping goed was. Alles wat is, is goed, want werk van God. Mens
geroepen om leven te beamen en zinvol gestalte te geven als antwoord op Schepping van God.
Persoonlijke God
Jood leert God niet kennen in abstracte geloofsuitspraken, maar in geschiedenis als God die wereld
heeft geschapen, die vaderen uitkoos, die Israël verloste. God persoonlijke God. Werkelijke naam
God van Israël is Jahweh. In Hebreeuws wordt naam geschreven met heilige tetragram JHWH. Naam
betekent: Hij die is en altijd zal zijn, Hij die aanwezig is, Hij die er is voor mens. In jodendom niet
mogelijk God zonder mens te beschrijven en mens zonder God.
613 voorschriften (613 mitswot)
In totaal in Thora 613 voorschriften, verdeeld in 248 geboden en 365 verboden. Lijkt onmogelijk aan
613 bepalingen te houden. Veel voorschriften te maken met gang van zaken in tempel in Jeruzalem.
Bepalingen kunnen echt niet meer nageleefd worden aangezien tempel in 70 n.C. verwoest werd.
Verder veel wetten te maken met koosjer zijn.
Joodse tekens en symbool
Davidster
6-puntige ster. Eind 19de eeuw nam zionistische, joods-nationalistische beweging,
strevend naar eigen staat voor joodse volk, davidster op in haar vlag. Staat Israël nam
dit over bij oprichting.
Menora of zevenarmige kandelaar
In Bijbel werd Mozes gevraagd kandelaar van zuiver goud te vervaardigen met zeven
armen. Oudste joodse symbool. Betekenis: licht verspreiden en als
zevenvoudige fakkel mensen weg wijzen. Naast zevenarmige
kandelaar gebruiken joden soms ook zesarmige kandelaar om 6
miljoen joodse slachtoffers van naziregime te herdenken.
, Chanoekakandelaar
Voor Chanoekafeest kandelaars met acht armen (en negende die afzonderlijk staat om
andere te ‘dienen’, aan te steken)
Mezoeza
Aan deurposten huizen kokertje hangen. Hierin zit rolletje perkament met tekst
van Sjema en daaropvolgende verzen. Tekst vertelt over liefde voor God, die met
hart, ziel en vermogen doorvoeld moet worden, én over de te verrichten daden
om deze liefde met symbolen gestalte te geven.
Betekent ‘deurpost’ maar heeft geleidelijk aan ook betekenis gekregen van zowel
perkamenten rolletjes als kokertje waarin zit opgesloten. Bij binnengaan huis
raakt jood mezoeza aan als teken van geloof.
Sjofar
Hoorn van ram of bok. Klonk al op Sinaï toen volk Israël Thora
ontving. Het nogal eentonige geschal va sjofar heeft
symbolische betekenis. Roept gelovigen op tot bezinning of dient om zeer belangrijke historische
ogenblikken aan te kondigen. Blazen op sjofar vormt belangrijk onderdeel van eredienst op Rosj
Hasjana, joodse nieuwjaar.
Kippa (keppeltje)
Dragen hoofddeksel teken van eerbied voor Schepper. Herinnert mens eraan dat er steeds iets hoger
staat dan zijn eigen hersenen, eigen kennis en vindingrijkheid. Is als koepel, die aardse van hemelse
scheidt.
Tefillien (gebedsriemen)
Bestaan uit 2 aan riemen bevestigde kubusvormige ‘huisjes’, gemaakt van zwartgeverfd leer. Huisjes
bevatten rolletjes perkament waarop vier passages uit Thora geschreven zijn. Herinneren aan
opdracht om van God te houden met heel je hart, heel je ziel en heel je vermogen.
Talliet (gebedskleed)
Gebedskleed. Vanaf bar mitswa draagt men tailliet tijdens ochtendgebed. Rechthoekige omslagdoek
met langs lange zijden zwarte of donkerblauwe strepen en vies verstevigde hoeken. Orthodoxe joden
zullen onder dagelijkse kledij altijd kleinere variant van tailliet dragen.
Joodse voorgangers
Rabbijn = meester. Soort Talmoedische academische graad. Kandidaat verscheidene jaren studeren.
Bestaat geen vastgestelde leertijd. Geen geestelijke, geen gewijde, geen priester. Ambt rabbijn
combineert functie van magistraat, wetgeleerde, scheidsrechter, raadgever, leraar en zielzorger. Mag
trouwen en scheiden. Houdt preken, kan huwelijken inzegenen of echtscheidingen uitspreken, is
godsdienstleraar, vertegenwoordigt gemeenschap. Bij liberale joden kunnen zowel mannen als
vrouwen rabbijn worden.
Priester of kohen wordt steeds als eerste opgeroepen tot lezing van Thora. Functie priester is erfelijk
van vader op zoon, terwijl men enkel door studie rabbijn wordt.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller febe98. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.85. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
67096 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now