Summary
samenvatting Inleiding tot de filosofie
- Course
- Institution
Volledige maar compacte samenvatting van het vak Inleiding tot de filosofie in de 1e bachelor in sociale wetenschappen aan de UA.
[Show more]
Seller
Follow
lunapoos02
Reviews received
Content preview
INLEIDING TOT DE FILOSOFIEOVER HET GOEDE EN HET JUISTE
BEGRIPPENKADER
o WAARDEN: algemene morele uitgangspunten, aspecten van het leven die we
belangrijk vinden
o NORMEN: concrete gedragsbepalingen, specifieke regels die ons
voorschrijven wat we moeten of mogen doen
o MORAAL: stelsel van normen en waarden, dat betrekking heeft op het
handelen van mensen
o MOREEL: iets dat te maken heeft met het goede handelen(1) / een oordeel
(2) immoreel = ivm slecht handelen (1) amoreel = iets zonder
normen (2)
o ETHIEK: studie van normen en waarden, die zich richt op de vraag welke
normen en waarden we kunnen rechtvaardigen, het systematisch nadenken
over de heersende moraal, streeft zoals andere wetenschappen naar een
vorm van objectieve geldigheid
• kernvraag: welke normen en waarden kunnen we met goede redenen
verdedigen?
• ethiek is zelf normatief (= wat zich richt op wat zou moeten zijn en dat
ideaal tracht voor te schrijven): ze vormt een oordeel over de geldende
normen en waarden en geeft dus aan welke normen en waarden we
zouden moeten naleven
• ethiek is niet beschrijvend/descriptief (= wat zich beperkt tot wat is en
die toestand tracht te beschrijven), zij stelt zich niet tevreden met het
beschrijven van de bestaande toestand en het aangeven van de oorzaken
daarvan
HET FUNDERINGSPROBLEEM
LOGISCHE KLOOF TUSSEN ZIJN EN BEHOREN (UIT FEITEN GEEN NORMEN)
Uit de constatering dat iets het geval is, volgt niet dat we iets moeten doen (of
nalaten); uit een feit kan niet zonder meer een norm worden afgeleid.
Niet geldig! Vlees eten veroorzaakt leed bij dieren = feit we mogen geen
vlees eten (= norm)
WANT een correcte redenering om normen te rechtvaardigen bevat naast
feitelijke ook normatieve argumenten
Wel geldig!
a) vlees eten veroorzaakt leed bij dieren = feitelijk argument
b) we mogen geen leed veroorzaken bij dieren = normatief argument
we mogen geen vlees eten = normatieve conclusie
,PROBLEEM: elke norm die we aannemen, moet opnieuw gefundeerd worden;
een ultieme fundering voor ethische stellingnamen is dus onmogelijk
TUSSEN OBJECTIVISME EN RELATIVISME
o OBJECTIVISME: de juistheid van algemene morele uitgangspunten kan
bewezen worden
o RELATIVISME: uiteindelijk zijn normen en waarden altijd relatief; het is
zinloos om ze te proberen te rechtvaardigen
o TUSSENWEG: het heeft zin om algemene morele uitgangspunten te
onderzoeken en na te gaan welke morele consequenties ze met zich
meebrengen
HET PROBLEEM VAN HET RELATVISME
WAT VOOR RELATIVISME?
cultuurrelativisme fundamentele verschillen tussen culturen
subjectivisme fundamentele verschillen tussen individuen
- vb. emotivisme = een moreel oordeel is slechts de uitdrukking van een
moreel gevoel
- Drie bezwaren tegen emotivisme:
1. De regel dat uit een gevoel van afkeer altijd een morele afkeuring
en uit een gevoel van waardering altijd een morele goedkeuring
volgt, gaat niet op
2. Dat we zoveel betekenis hechten aan een rechtvaardiging van onze
morele keuzes, is een teken dat de theorie van het emotivisme niet
klopt
3. De relatie van oorzaak en gevolg wordt in deze theorie omgekeerd:
morele gevoelens zijn niet de oorzaak, maar het gevolg van morele
opvattingen
VRIJHEID, AUTHENTICITEIT, GELUK
HET GOEDE LEVEN
algemene uitdrukking van wat we in ons leven belangrijk vinden
vandaar: bestanddelen van het goede leven
uitwerking: drie centrale waarden
RECHTVAARDIGING? redenen geven waarom we deze waarden zo belangrijk
vinden
VRIJHEID
, “two concepts of liberty” (boek van Isaiah Berlin)
1. negatieve vrijheid er is principieel juridisch geen reden om te zeggen dat
één persoon minder vrij is dan de ander
2. positieve vrijheid vrijheid is het krijgen van keuzemogelijkheden
vraag:
waarom is vrijheid zo’n centrale waarde?
instrumentele waarde vrijheid als instrument/middel om iets te kunnen doen
intrinsieke waarde
- symbolische waarde (erkenning)
- expressieve waarde (zelfrealisering en verantwoordelijkheid)
AUTHENTICITEIT
“trouw zijn aan jezelf” iedereen moet zijn ware identiteit zo goed mogelijk
tot uitdrukking proberen te brengen
vragen:
1. is dat altijd goed?
2. wat bedoelen we met ons ‘ware zelf’?
identiteit
interne bron luisteren naar jezelf??
externe bron = keuzes die je maakt in de positieve vrijheid
GELUK
o geluk = geluksgevoel een gevoel van blijdschap, diepe tevredenheid,
zelfs van extase
o vraag: is geluk (begrepen als geluksgevoel) het allerbelangrijkste in ons
leven?
o gedachte-experiment van Robert Nozick we verlangen niet alleen naar
gevoelens of indrukken van geluk, maar willen ook dat die op de juiste wijze
verbonden zijn aan de realiteit
UTILITARISME VS ETHIEK VAN KANT
HET JUISTE LEVEN
o NORMEN
concrete gedragsbepalingen
vandaar: bestanddelen van het juiste leven
uitwerking: twee theorieën
o RECHTVAARDIGING? redenen geven voor de wijze waarop we zouden
moeten (of mogen) handelen in een specifieke situatie
UTILITARISME
Een vorm van consequentialisme (= gevolgenethiek) het gaat niet om de
handeling zelf, maar om
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller lunapoos02. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $8.51. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
73314 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now