Summary
Samenvatting MEMO Geschiedenis h.1 Prehistorie en Oudheid
- Course
- Level
Samenvatting van het boek aangevuld met aantekeningen uit de les. Ook staan alle begrippen uitgetypt.
[Show more]
Seller
Follow
Nerdjje12
Reviews received
Content preview
H.1 Prehistorie en oudheid:1.1 De agrarische revolutie:
140.000 v. C. is de agrarische revolutie en 3000 v. C. is de prehistorie, niet perse als
vooruitgang, maar als ontwikkeling. Je had mensen die leefden nomadisch of sedentair.
Nomadisch: Sedentair:
+/- 20/50 mensen -één plek, wel privébezit
rondtrekken -landbouw
geen privébezit -bevolkingstoename
geen hiëragiën -hiërarchie
Rond 140.000 v.C. ontstond in Afrika een nieuwe diersoort, homosapiens, de moderne
mens. Rond 100.000 v.C. trok het naar Azië en rond 40.000 v.C. naar Europa.
Jagers-verzamelaars waren bijna altijd nomaden: wanneer hun leefomgeving niet meer
genoeg voedsel bood, trokken ze verder.
Tussen 9000 en 6000 v.C. ontstonden er in het Midden-Oosten landbouwsamenlevingen.
De overgang van het boerenbestaan is een van de belangrijkste gebeurtenissen geweest in
de prehistorie, de periode waarin de mens nog geen schrift kende en dus geen teksten
naliet.
De overgang van het boerenbestaan had ingrijpende gevolgen, daardoor noemen we het
een agrarische revolutie. Voor veel mensen betekende deze revolutie een overschakeling
van een zwervend naar een gevestigd (of sedentair) bestaan. Nu moesten ze het hele jaar
door van de landbouw leven en moesten daarom in de buurt van hun akkers blijven.
Hierdoor is een belangrijk gevolg de snelle bevolkingsgroei.
Boeren konden op dezelfde oppervlakte als de jagers en verzamelaars 60 tot 100 keer
zoveel mensen in leven houden, omdat ze veel meer produceren. Hierdoor kwamen er meer
en grotere dorpen. Door de nieuwe levensstijlen kwamen er uitvindingen van allerlei nieuwe
technieken, zoals weven, pottenbakken en het gebruik van metaal om gereedschappen en
wapens mee te maken.
De nadelen van de agrarische revolutie waren dat de boeren vaak minder gezond waren
dan de jagers en verzamelaars. Ze leden vaker aan ondervoeding, infectieziekten en
misvorming van de ruggengraat. Dat kwam door het zware werk wat de boeren moesten
doen. Ook verbouwden ze in het begin maar weinig gewassen waardoor hun voedsel veel
eenzijdiger was. En zodra de oogst mislukte dreigde er een hongersnood. De bevolking nam
ook toe en daardoor nam het risico op infectieziekten ook toe. En ook het vee bracht veel
ziektes met zich mee.
Jagers en verzamelaars waren meer op elkaar aangewezen voor de voedselvoorziening,
maar de agrarische gemeenschappen kregen boeren op den duur hun eigen akkers en
hierdoor ontstond voor het eerst een hiërarchie.
In Mesopotamië ontstonden de eerste steden en dat had gevolgen. De bevolking kon
groeien en zo ontstonden er steden. Niet iedereen hoefde zich meer bezig te houden met de
voedselvoorzieningen, omdat de grond daar zo vruchtbaar was. In de stedelijke
gemeenschappen ontstonden sociale lagen, die van elkaar verschillen in rijkdom en macht.
Onderaan de sociale ladder stonden de boeren, het grootste deel van de bevolking.
De bestuurders in de steden handhaafden de orde, beschermde de stad tegen vijanden en
onderhielden de waterwerken. De bestuurders controleerden de irrigatiesystemen en na
verloop van tijd werd een van deze bestuurder tot koning gekroond en werd zijn positie
erfelijk.
Rond 3300 v.C. ontstonden ook de eerste schriften. Dankzij het schrift wisten koningen
voortaan precies wie belasting had afgedragen, welke arbeiders loon hadden ontvangen en
hoeveel soldaten ze in dienst hadden.
, Het eerste schrift bestond uit nummers en tekeningetjes of pictogrammen die producten en
meeteenheden voorstelden.
Langzaam ontwikkelde de pictogrammen zich tot abstracte tekens die voor bepaalde
klanken stonden. In het gebied dat nu Midden- en Zuid-Nederland is, werd het schrift voor
het eerst gebruikt met de komst van de Romeinen in 50 v.C. Rond 2600 v.C. wat het
spijkerschrift in Soemerië zo goed ontwikkeld, dat het niet meer alleen werd gebruikt voor de
administratie van paleizen en tempels, maar ook voor allerlei andere zaken, zoals
handelscontracten, brieven, wetteksten en literatuur.
1.2 Machtige rijken in het Midden-Oosten:
Het Re distributiestelsel is uit economische noodzaak ontstaan en daardoor ook het schrift.
Mesopotamië had veel regen en was daardoor vruchtbaar. Egypte had overstromingen van
de Nijl en was daardoor vruchtbaar. Niet iedereen kon meer in de landbouw werken en zo
ontstond arbeidsspecialisatie.
Aboe Simbel bevond zich aan de zuidelijke grens van een groot Egyptisch rijk. Dat rijk was
ontstaan rond 3100 v.C. toen het noordelijke en zuidelijke deel van het Nijlgebied werden
verenigd. Het was de eerste staat ter wereld.
Een staat is een afgebakend gebied met een centraal bestuur. Behalve een centraal
bestuur heeft een staat een rechtssysteem dat voor het hele gebied geldt. De rechtsregels
waren gebaseerd op de afspraken van de farao, want hij was een god en wist dus wat juist
was.
In een staat mag alleen de overheid geweld gebruiken. We zeggen dan dat de overheid het
geweldsmonopolie heeft. Alleen zij mag arresteren, opsluiten en eventueel fysiek straffen.
Behalve de interne veiligheid was de farao ook verantwoordelijk voor de verdediging van de
grenzen van de staat. De farao’s wilden de bevolking ervan overtuigen dat de bescherming
van het rijk aan hen wel was toevertrouwd.
Voor het bestuur beschikte een farao over een enorm ambtenarenapparaat. Na iedere
overstroming van de Nijl moesten zij het land opmeten en de akkers opnieuw onder de
boeren verdelen. Ook zorgden zij voor de irrigatiesystemen die onderhouden werden en dat
de boeren een deel van hun oogst aan de farao afdroegen.
Omdat de ambtenaren onmisbaar waren voor de farao, beloonde hij hen goed en gaf hij hun
soms grote geschenken. Wanneer er een zwakke farao op de troon zat, kon hun
machtsstreven zelfs leiden tot de val van het centrale gezag.
In Mesopotamië ontstond de eerste staat pas 1000 jaar na Egypte. Mesopotamië was
moeilijker verdedigbaar dan Egypte, doordat de overgang tussen landbouwgrond en
woestijn er minder abrupt was.
De Egyptische godsdienst was polytheïstisch. Dat betekent dat er meerdere goden
tegelijkertijd werden vereerd.
Een belangrijk kenmerk van de Egyptische godsdienst was het geloof in het leven na de
dood. Hierin speelde de god Osiris een belangrijke rol.
Als een farao in het hiernamaals werd binnengelaten, was zijn goddelijkheid voor altijd
verzekerd. De macht van de farao was gebaseerd op zijn goddelijke status. Tegelijkertijd gaf
die status hem de plicht om te bemiddelen tussen de bevolking en de andere goden. De
rituelen die farao moest doen, voerde hij in de praktijk niet zelf uit, maar deden de priesters
voor hem. De farao gaf de tempels landerijen, zodat zij voldoende inkomsten hadden om
offers te brengen aan de goden en de priesters te voeden. De tempels werden zo
grootgrondbezitters en machtige organisaties. Ook in Mesopotamische Rijk waren de
koningen opperpriesters, maar zij werden niet zelf als god beschouwd.
Zo rond 1350 v.C. was er plotseling één farao die afweek van de traditie. Maar dat was niet
alles. Hij wilde nog meer één god aanbidden, die hij afbeeldde als een zonneschijf met de
naam Aton. Hij veranderde zijn naam van Amenhotep IV in Echnaton (de levende geest van
Aton). Ook nam hij afstand van de priesters die de oude goden wilden blijven dienen en hij
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Nerdjje12. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.28. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
53022 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now