Summary
Samenvatting Leerdoelen Feniks 4vwo tijd van jagers en boeren
- Course
- Level
- Book
Leerdoelen Feniks 4vwo tijd van jagers en boeren
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
Seller
Follow
151346
Content preview
Geschiedenis leerdoelen hoofdstuk 11.1 van jager-verzamelaars naar boeren
1. Je kunt aangeven in welke opzichten de mensachtigen verschilden van hun voorgangers.
Nadat de de Afrikaanse mensapen uit de bossen trokken en op open vlaktes gingen leven,
leerden ze rechtop te lopen. Dit om zich sneller voort te bewegen en de omgeving te kunnen
overzien. Ze begonnen met het maken van eigen werktuigen van steen. Deze langzame
ontwikkeling heet ook wel evolutie. Deze mensen die 2 miljoen jaar geleden leefden noemen
wij nu de homo habilis en homo erectus. De homo sapiens (de rechtop gaande mens)
ontstond zo’n 250.00000 jaar geleden in Oost-Afrika. Ongeveer 43.000 geleden trokken deze
mensen richting Europa en andere landen. In Europa leefde toen al een iets kleinere en
zwaarder gebouwde soort mens; de neanderthaler. Tot ongeveer 33.000 jaar geleden leefde
deze neanderthaler, daarna is hij uitgestorven. Het grote verschil tussen de homo sapiens en
hun voorgangers is de manier van communiceren. De homo sapiens ontwikkelde een
gesproken taal, bij hun voorgangers bleef het meer bij een dierlijke manier van
communiceren; verschillende geluiden als gegrom enz. met deze taal konden mensen kennis
aan elkaar doorgeven en hierdoor bewaard. Dit heet collectief leren. Daarnaast
ontwikkelden de Neanderthalers en de homo sapiens het vermogen om op symbolische wijze
kunnen denken. De begroeven bijv. hun doden met grafgiften, dit waren voorwerpen die de
dode in het hiernamaals van pas zouden kunnen komen. Dat waren niet alleen nuttige
gebruiksvoorwerpen van vuursteen, maar ook sierdan. Deze voorwerpen zorgen er nu voor
dat wij ons kunnen voorstellen hoe de homo sapiens dacht over de dood.
2. Je kunt kenmerken noemen van de levenswijze van jager-verzamelaars.
De Neanderthalers en de homo sapiens leefden als nomaden, jager-verzamelaars. Ze leefden
in kleine groepen en waren altijd op zoek naar voedsel. Ze bouwden eenvoudige hutten als
tijdelijk onderkomen. Vanuit deze kampen gingen ze op jacht en verzamelden ze voedsel als
bessen, noten, planten en zaden. Als de draagkracht van een gebied onvoldoende was, bijv.
doordat er geen voedsel meer te vinden was, leidde dat er soms toe dat de kampen van de
nomaden werden afgebroken en ze verder trokken naar een ander gebied. Vanaf het
moment dat de eerste moderne mensen Europa binnentrokken, begon een ijstijd. Door deze
ijstijd kon er alleen in Centraal- en Zuid-Europa worden gejaagd, dit kwam doordat er alleen
daar een leefbaar klimaat was. In deze gebieden werd gejaagd op herten, rendieren en
mammoeten. Van de dierenbotten maakten de jager-verzamelaars jachtwerktuigen en
gereedschappen. Deze werden ook van vuursteen gemaakt, hier komt de naam het
Paleolithicum vandaan, de Oude Steentijd.
3. Je kunt uitleggen waar en waardoor de landbouwrevolutie ontstond.
Een van de grootste veranderingen in de prehistorie was de verandering van de levenswijze.
Landbouw werd langzaam het belangrijkste middel van bestaan, terwijl dit voorheen het
, jagen en verzamelen was. De jager-verzamelaars ontwikkelden steeds meer kennis over
wilde granen. De bevolking begon in sommige delen van het Midden-Oosten te groeien en
het klimaat begon hierdoor te veranderen, deze factoren waren van invloed op de kennis van
de mens. In het Midden-Oosten veranderde het klimaat dusdanig dat het er natter en
warmer werd, hierdoor was er eten in overvloed. Veel Nomaden trokken erheen en bleven
er. Hierdoor ontstonden de eerste dorpen. Rond 12.000 v.Chr. brak er een nieuwe koude en
droge periode aan. De overvloed aan voedsel in het Midden-Oosten nam weer af. In de
vruchtbare halve maan ontdekten mensen hoe zij zelf granen konden verbouwen. Dit
doordat er door de klimaatverandering en een grotere populatie eenvoudigweg niet genoeg
voedsel meer te vinden was. Behalve de akkerbouw ontstond ook de veeteelt. Mensen
gingen dieren selecteren, temmen en fokken. Dit alles is een landbouwrevolutie, het deel
van de prehistorie waarin landbouw het belangrijkste middel van bestaan was.
4. Je kunt uitleggen hoe en waardoor de landbouwrevolutie zich verspreidde naar Europa.
Rond 5000 v.Chr. verspreidde de landbouwrevolutie zich naar West-Europa. Doordat de
landbouw in het Midden-Oosten meer voedsel opbracht dan het jagen en verzamelen,
groeide het bevolkingsaantal. Er ontstond bevolkingsdruk, sommige boeren zijn daarom naar
Europa getrokken. Deze boeren namen hun kennis over landbouw mee.
5. Je kunt de gevolgen van de landbouwrevolutie beschrijven en verklaren.
De overgang van jagen en verzamelen naar landbouw had een paar grote gevolgen, de
levenswijze van mensen veranderde; er was inmiddels een overvloed aan voedsel. Mensen
gingen er sedentair leven. De tijdelijke hutten maakten plaats voor stevige boerderijen, er
ontstonden zo kleine dorpen. Ook begonnen de boeren andere gereedschappen te
ontwikkelen. Behalve de bijlen, messen en speerpunten begonnen ze met het maken van
landbouwwerktuigen. Werktuigen zoals sikkels, ploegen en maalstenen. En ze ontwierpen
aardewerk, bijv. een bakje van klei waar graan in kon worden bewaard. Er wordt nu
gesproken van een landbouwsamenleving.
1.2 Dorpen en stadstaten
1. Je kunt kenmerken van de eerste landbouwsamenlevingen benoemen.
Het sedentair leven. De tijdelijke hutten maakten plaats voor stevige boerderijen, er
ontstonden zo kleine dorpen. Ook begonnen de boeren andere gereedschappen te
ontwikkelen. Behalve de bijlen, messen en speerpunten begonnen ze met het maken van
landbouwwerktuigen. Werktuigen zoals sikkels, ploegen en maalstenen. Ook ontwierpen ze
de eerste dingen van aardewerk, bijv. een bakje van klei waar dingen als granen in konden
worden bewaard.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller 151346. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.31. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
67866 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now