Volledige samenvatting keuzevak: Hersenaandoeningen van wieg tot graf.
75 views 8 purchases
Course
Hersenaandoeningen: van de Wieg tot het Graf
Institution
Universiteit Utrecht (UU)
Deze samenvatting bevat alle stof die is besproken tijdens de colleges, werkgroepen en practica. Goed te gebruiken om te leren voor het tentamen en verder geen boeken nodig.
Hersenaandoeningen
Thema 1
Neurogenese
Na conceptie worden eerste neuronen geboren
(neurogenese). De cellen die worden geboren zijn onrijpe,
niet gedifferentieerde cellen (Neuronale stamcellen) die
tijdens de embryonale ontwikkeling van hersenen
langzaam migreren naar hersendelen en als ze daar zijn
dan ook echt differentiëren → Gedifferentieerde cel. Veel
van de uitrijping is gebeurd bij geboorte.
De hersenen zijn bij de geboorte 1/3e van hun oorspronkelijke gewicht, waardoor veel groei
nodig is. De neuronale stamcellen zitten op hun plek nu (na migratie) en zijn gedifferentieerd.
Synaptogenese (het ontstaan van synapsen) vindt plaats bij geboorte waardoor neuronen
kunnen communiceren. De myelinisatie neemt toe om neuronale communicatie te
verbeteren.
Eerste levensjaren → hersenen groeien het snelst, meer proliferatie en differentiatie en een
van de snelst rijpende gebieden is het cerebellum voor motoriek en beweging. (snelste groei
met de meeste neuronen en veel myelinisatie op jonge leeftijd)
Rond 2 jaar → 90% van de breingrootte van een volwassene. In die 2 jaar tijd vs de rest van
leven heb je de hardste groei van de hersenen.
Als je kijkt naar het aantal synapsen van een brein van 2 jaar dan zie je 50% meer synapsen
dan in het volwassenen brein = overshoot synapsen aanmaak, wat betekent dat als je rond 5
jaar oud bent, je dan herstructurering nodig hebt omdat niet alle synapsen kunnen blijven. Dit
noemen ze Pruning. Bepaalde neuronen en verbindingen worden ongedaan gemaakt en de
beste verbidingen blijven over tot iemand volledig gerijpte hersenen heeft.
Door weghalen van neuronen neemt grijze stof af en de myelinisatie neemt toe (afname grijs
en toename witte stof). Rijping richting adolescentie gaat door en loopt van posterior naar
anterieur, waarna lateraal (Frontaal en lateraal zijn dus de laatste groeiende gebieden)
De uitrijping van de hersenen is rond 20 jaar grotendeels klaar, maar gaat nog wel door. De
prefrontale cortex is als laatste uitgerijpt, waardoor je op volwassene leeftijd in staat bent de
hogere cognitieve functies, zoals plannen en beslissen, goed uit te voeren zonder dat er nog
invloed is van de temporaal kwab zoals emotie, sociale druk en beloning.
, De hersenen blijven relatief lang gezond. Afname van
mentale functies kan vanaf 20-30 jaar, maar sommige
studies zeggen dat de herstructurering optimalisering door
blijft gaan tot 50-60 jaar en daarna pas afname plaatsvindt.
(hier zit dus een groot verschil in).
Uiteindelijk neemt het hersenvolume af en zie je vooral een
relatief dunne cortex (De corticale dikke laag wordt kleiner)
waardoor je ook een afname hebt van de mentale functies.
Op de dendrieten zie je normaliter ook spikes, wat
vermindert naarmate iemand ouder wordt. De
communicatie tussen neuronen wordt dus ook minder over
tijd.
Etiologie hersenaandoeningen
Bij hersenaandoeningen worden verschillende
risicofactoren onderscheiden. Je hebt een
genetische belasting, vroege risicofactoren (pre- of
perinataal), Late risicofactoren (postnataal) die
zorgen voor een verstoring van de hersenstructuur
en functie, waardoor een hersenaandoening
ontstaat. → Slechte vorming van de blauwdruk
waardoor verstoring en aandoeningen.
Vaak is er sprake van Multiple hits, waarbij iemand
genetische belasting heeft en daarbij nog omgeving-
risicofactoren krijgt die dan een hersenaandoening veroorzaken.
Er zijn 2 mogelijke theorieën voor wat er mis gaat in de hersenen:
1. Fout in chemische balans → uiting in bepaalde hersenaandoeningen/ verstoringen.
Gebaseerd op geneesmiddelen en wat geneesmiddelen doen om aandoeningen te
verbeteren.
2. Verstoring in neurale circuits → Moderner
idee. Alle neuronen liggen in verschillende
gebieden met verschillende connecties die
verantwoordelijk zijn voor functies van de
hersenen. Als er in de ontwikkeling of
gedurende het leven hierin iets fout gaat,
dan ontstaat een hersenstoornis.
De waarheid zit echter in beiden theorieën. Soms
kan dit minder of meer ernstig zijn, maar het is
vaak invaliderend voor de persoon zelf.
Mogelijke aandoeningen
Voor onderzoek naar
hersenaandoeningen bestaat het
cyclisch idee van molecuul naar mens
naar patiënt en weer naar molecuul.
,Fundamenteel onderzoek: Hoe functioneren
gezonde hersenen , genen en factoren etc. De
uitkomsten wil je vertalen naar de mens
(translationeel onderzoek) die vertaalt de
fundamentele bevindingen voor de patiënt/kliniek.
Het is een schakel en vaak in de vorm van
modellen voor ziektebeelden (cellulair, genetisch,
preklinisch). Dat is de opstap naar toepassing in
klinisch onderzoek (clinical trial of screening/
gescand naar neurotransmitters of
hersenstructuren) en die uitkomsten zijn weer een
insteek voor fundamenteel onderzoek.
Hc Embryologie
Ontwikkeling van het CZS
Bevruchting → eerste week van de ontwikkeling
In de eerste week wordt de eicel bevrucht en gaat
delend richting de baarmoeder. Bij de baarmoeder
zie je het embryo in blastocyst stadium met een
inner cell mass en een outer cell mass.
Je hebt dus een 2-lagig embryo, met een ruimte
wat de blastocoel wordt genoemd.
Daarna ontstaat een nieuwe ruimte aan de kant van het epiblast → amnionholte.
De blastocoel wordt bekleed met hypoblast cellen en dat wordt de dooierzak.
Tegen epiblast kijkend zie je dat het embryo een platte schijf is bestaande uit een 2 bladige-
kiemschijf (epiblast en hypoblast) daarna gebeurt de gastrulatie waar het 3e kiemblad wordt
gevormd (mesoderm).
Cellen uit epiblast gaan zich enorm vermeerderen en die cellen migreren, botsen en duiken
dan naar beneden toe (primitief groeve), met vooraan de groeve een primitief knop.
De cellen die induiken gaan het hypoblast vervangen, vervolgens blijven cellen stormen die
de laag tussen epiblast en endoderm vormen = mesoderm. Als de migratie stopt dan heb je
embryo bestaand uit ectoderm (epiblast), mesoderm en endoderm (Hypoblast).
Daarna ontwikkelt het zenuwstelsel zich in stadia.
1ste Stadium: Dorsale inductie (week 3-4), waarvan het eerste deel de Neurulatie is → De
vorming van het neurale weefsel en de neurale buis. Neuraal weefsel ontstaat uit ectoderm
, dankzij de primitief knop = Organizer. Deze induceert via stoffen waardoor het ectoderm
verandert in neuro-ectoderm, waardoor een neurale plaat wordt gevormd.
Later bij de differentiatie van het CZS speelt de chorda dorsalis ook een rol (stukje
mesoderm). Dit in de vorm van Sonic Hedgehog factor, liggend in de axiaallijn waardoor de
ogen dichterbij elkaar te komen staan. Teveel = te brede mediaanlijn waardoor alles te ver uit
elkaar staat. Te weinig = te kleine mediaanlijn, waardoor alles in elkaar overgaat (maar 1
oog)
Neurale plaat gaat krommen en de wallen komen steeds dichter naar elkaar toe tot ze
fuseren in de middenlijn. Als de neurale plaat fuseert zal het ectoderm over de neurale plaat
groeien en ook fuseren in de middenlijn zodat de gevormde neurale buis afgesloten is van de
buitenkant.
Somieten zijn deel van het paraxiale mesoderm en de chorda dorsalis ligt in het midden. (het
mesoderm differentieert dus tot somieten = blokken weefsel)
De neurale buis sluit eerst bij de eerste 5 gevormde somieten in de halsregio. Erboven
worden de hersenen gevormd en eronder wordt uiteindelijk het ruggenmerg.
Langzaam zal ook de sluiting aan de voorkant plaatsvinden. Rond dag 24-25 is het aan de
voorzijde helemaal gesloten. Bij dag 26-27 is de neurale buis aan de achterzijde ook
helemaal gesloten.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller NadiaGNK. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $15.85. You're not tied to anything after your purchase.
