Basis van gedrag
Waarnemingen
0. Intro: is de waarneming voor iedereen gelijk?
Neen: zie o.a. synesthesie
= Zeldzaam fenomeen: 1/20 heeft dit
= Letterlijk: zintuigen ‘werken samen’= wanneer een zintuig geprikkeld wordt, ervaart men ook gewaarwordingen
van een ander zintuig
Vb Kleur-woord-synesthesie: woord horen -> kleur zien
=> CONCLUSIE: waarneming gebeurt niet op het niveau vd zintuigen, wel in de hersenen!
=> Waarnemen is niet gelijk aan gewaarwording
1. Het waarnemingsproces in vogelvlucht
Zintuigen hebben RECEPTOREN -> Receptoren zetten prikkels om in zenuwimpulsen= TRANSDUCTIE
Hersenen moeten ruwe informatie interpreteren
Bijvoorbeeld: de visuele waarneming
- 1ste stap: het beeld wordt omgekeerd geprojecteerd op je netvlies (‘retina’)
- 2de stap: netvlies bevat 2 soorten receptoren
• staafjes= +/- 120 miljoen per oog=> Licht & donker
• kegeltjes= +/- 6 miljoen per oog=> Kleurgevoelig
Gele vlek (fovea)= plaats waar je op focust als je naar iets kijkt=> Grootste concentratie kegeltjes
Blinde vlek: Gezichtszenuw naar hersenen
- 3de stap: transductie = de staafjes en kegeltjes (= de receptoren) zetten het binnenkomende licht om in
zenuwimpulsen. Deze worden via de gezichtszenuwdoorgestuurd naar de diverse centra in de
hersenen
- 4de stap: de informatie wordt verwerkt tot een totaalbeeld dat wordt geïnterpreteerd
1.1. Waarneming VS gewaarwording
Gewaarwording of sensaties
= Onmiddellijk resultaat van een prikkeling van de zintuigen
Bewustzijnsinhouden: licht versus donker, kleur, losse geluiden, ...
(passief)
Waarneming of percepten
= Resultaat van meer diepgaande verwerkingsprocessen
Betekenisvolle gehelen: bekend logo, muziek van Adele, smaak van pita...
(actief)
Waarnemen= activiteit waarbij het hele individu betrokken is => Informatie uit diverse zintuigen worden
onderling vergeleken en op elkaar betrokken•Vb. Rauw gehakt
, Daarnaast spelen ook andere processen rol: Motoriek, Geheugen, Fantasie, Denken, Behoeften, Interesses,
Emoties
1.2. Drie psychologische activiteiten
i. Selecteren
ii. Structureren
iii. Zingeven
2. Waarnemen is selecteren
2.1 De verschillende zintuigen
Exteroceptieve zintuigen: informatie van buitenaf
Interoceptieve zintuigen: informatie van binnenin
Proprioceptieve zintuigen: informatie over de positie van het lichaam
2.2 Het waarneembare spectrum
Adequate prikkel= de energievorm waarvoor een receptor het meest gevoelig is
Gevoeligheid van een receptor voor een soort prikkel is echter nietonbeperkt
2.3 De minimumintensiteit van de prikkels
Absolute drempel(=detectiedrempel)= minimumintensiteit die een prikkel moet hebben om hem te kunnen
waarnemen
Maximumgrens?: Pijndrempel
2.4 De differentiële gevoeligheid
Differentiële drempel (= de verschildrempel)= het minimumverschil dat nodig is om twee
prikkels van elkaar te kunnen onderscheiden
Wet van Weber: de differentiële drempel is geen vaste grootheid, maar wel een vaste verhouding
(WEBERFRACTIE) ten opzichte van de intensiteit van de uitgangsprikkel
Het juist waarneembare verschil is groot als de intensiteit van de stimulus groot is, en klein
als de intensiteit klein is
=> de weberfractie verschilt naargelang het soort zintuig, hoe kleiner de fractie, hoe
gevoeliger de zintuiglijke modaliteit (zie tabel 3.2.)
Vb: een donkere ruimte met kaarsen. => De Weberfractie van kaarslicht is 0,017.
Gevraagd: Hoeveel kaarsjes moet je toevoegen om een verschil in lichtintensiteit te
zien...
• als er maar 10 kaarsen staan? 10 x 0,017 = 1.7 kaars = ongeveer 2 kaarsen
• als er 600 kaarsjes staan? 600 x 0,017 = 10.2 = ongeveer 10 kaarsen.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Apachke. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.77. You're not tied to anything after your purchase.