Een samenvatting van de lessen strafprocesrecht / strafvorderingsrecht, gegeven door Van Santvliet Paul
Gebruikte bronnen: de boeken "Overzicht van het Belgisch algemeen strafrecht", "Overzicht van het Belgisch strafprocesrecht", de powerpoints en notities tijdens de les
Zijn er kaders verspr...
De spelregels van hoe we het strafrecht moeten gebruiken, op welke manier we bewijzen moeten vergaren die over
het misdrijf gaan en op welke manier iemand voor de rechtbank berecht wordt. Zo kan er ook geen willekeurige
behandeling zijn door de overheid.
1.2 BRONNEN
- Wetboek van strafvordering: 1808
- Wijzigingen (1998: Franchimont)
- Nu: er is een college van experten bezig om aanpassingen te doen (bv. onderzoeksrechter afschaffen)
1.3 INQUISITOIRE VS ACCUSATOIRE
Inquisitoire - de maatschappij wordt als partij beschouwd, die de vervolging zal doen en de berechting zal
realiseren. Waarbij dat degene die vervolgd wordt in een soort van ondergeschikte positie wordt
geplaats en de rechter actief de procesvoering op zich neemt.
- Schriftelijk en geheim onderzoek, wat niet tegensprekelijk is (= eerste fase, fase van onderzoek)
→ In België neigen we meer naar het inquisitoire systeem: bv. het geheim onderzoek, het debat is
doorgaans niet tegensprekelijk
Accusatoire - De maatschappij is geen partij, maar het slachtoffer zal de beschuldiging uitspreken.
- Er zijn dus al een paar misdrijven die hier moeilijk onder vallen.
- Heel fel gericht naar dader – slachtoffer
- Rechter zal niet actief tussenkomen, maar zal eerder als scheidsrechter tussen komen. In het
debat dat slachtoffer en verdachte voeren.
- In de praktijk zal de maatschappij wel een vertegenwoordiging krijgen, maar dit is dan op
hetzelfde niveau als de verdachte.
- Openbaar en op tegenspraak + het debat wordt mondeling gevoerd.
Zuiver het ene of het andere is er niet, meer gemengd. In België vooral inquisitoire, maar wij gebruiken vooral een
mengeling. Amerikaans vooral accusatoire
Vb. van Amerikaanse systeem: O J Simpson, werd ervan beticht dat hij zijn vrouw en haar minnaar vermoord heeft.
‘If the gloves doesn’t fit, you must acquit’ = accusatoire system. Er werden handschoenen gevonden en advocaat ging
ervan uit dat als de handschoenen zouden passen bij O J Simpson, hij de misdadiger was. Maar ze pasten niet.
1.4 VORDERINGEN DIE ONTSTAAN UIT EEN MISDRIJF
- Strafvordering
o Vordering tot het toepassen van straffen
- Burgerlijke vordering
o Als er wel een benadeelde is, Straf bij bv. schade aan een andere burger
Deze twee zijn belangrijk, maar niet noodzakelijk allebei altijd aanwezig. In een heel aantal gevallen zal er een misdrijf
zijn waar er geen benadeelde is. (bv. het rijden door een rood licht)
Een voorbeeld waar ze wel beide aanwezig zijn en er dus ook een slachtoffer is: slagen en verwondingen met een
arbeidsongeschiktheid als gevolg. Hierbij is dus wel een strafvordering en een burgerlijke vordering. De persoon die
geslagen is, kan ook een schadevergoeding eisen.
De twee vorderingen lopen langs elkaar, maar hebben ook interactie op elkaar.
1.5 SPELERS VAN STRAFVORDERING
Wie oefent de stafvordering uit?
1
,1.5.1 OPENBAAR MINISTERIE (PARKET)
Procureur des - Persoon die in ons bestel als voornaamste persoon van het OM naar voor komt.
Konings (PdK) - Wordt bijgestaan door substituten-PdK en eerste PdK
- Per arrondissement 1 PdK + per afdeling nog eens een afdelings-PdK
Arbeidsauditeur - Vervolging i.v.m. sociale misdrijven
- Adviesverlening t.a.v. de arbeidsrechtbank
- Samengesteld per arrondissement met een aantal afdelingen + substituten-
arbeidsauditeurs
Procureur-generaal - 5 Hoven van Beroep, dus ook 5 procureur-generaals
bij Hof van beroep - Wordt bijgestaan door:
o 1ste advocaat-generaal
o Advocaten-generaal
o Substituten procureur-generaal
- Grote functie i.v.m. het beleid
Procureur-generaal Aparte rol: advies geven aan het HvC omtrent toepassing van de wet
bij Cassatie
Aparte bevoegdheid: gerechtelijk wetboek (zie later)
Federaal procureur*
- De 5 procureur-generaals die verenigd zijn.
College van PG’s
- Belangrijke functie in het bepalen van het strafrechtelijk beleid: wat gaat er door de
parketten al dan niet vervolgd worden. (→ wordt in samenspraak met minister van
justitie gedaan!)
bepaalt deel uit van het bepalen van het strafrechtelijk beleid
Minister van Justitie
* Federaal parket:
→ Aparte bevoegdheden: art. 144bis, §2 Ger. W.
- Federale procureur, bijgestaan door federale magistraten.
o Bevoegdheid over het hele grondgebied
o + duidelijke welomschreven bevoegdheden:
Sv voor welbepaalde misdrijven opgenomen in art. 144ter Ger. W.
Enerzijds welomschreven misdrijven
Anderzijds veiligheids- en geografisch criterium
o Bv. misdrijven m.b.t. de veiligheid van de staat
o Bv. specifieke bepalingen omtrent terrorisme.
o Bv. arrondissement overschrijdende misdrijven
Coördinatie tussen verschillende parketten
Internationale samenwerking (aanpreekpunt voor buitenlandse autoriteiten)
Toezicht op werking federale politie
2
, A BESLISSING INZAKE VERVOLGING
Deze beslissing ligt bij het Openbaar Ministerie (OM).
Vrijheid van vervolging het OM is dus niet verplicht om te vervolgen (tenzij in een aantal omschreven gevallen)
Sepot (2 soorten) → - Technisch sepot (= indien dader ongekend is, onvoldoende bewijs…)
seponeren, de - Beleidssepot (= wel een indicatie van de dader, maar sepot omwille van
beslissing om niet te beleidsmatige regels, bv. fietsdief)
vervolgen
Gelijkheidsbeginsel vs - Gelijkheidsbeginsel: iedereen is verondersteld gelijk voor de wet te zijn
opportuniteit - Opportuniteit: vrijheid van vervolging, de opportuniteit/keuze van het OM om wel
dan niet te vervolgen.
→ probleem, maar er is wel een kleine corrector in de klacht met burgerlijke
partijstelling bij de onderzoeksrechter. Zelfs indien een zaak geseponeerd is, kan
een benadeelde toch een klacht neerleggen bij de onderzoeksrechter, die de
verplichting heeft om te onderzoeken en waarbij er een tussenkomst zal zijn door de
rechter.
Verplichting te - door hiërarchisch hogere (als een hogere zegt dat de substituut wel moet vervolgen)
vervolgen (art. 364 Sv) - Positief injunctierecht minister van Justitie (kan ook opdracht geven om een
bepaalde zaak te vervolgen, maar kan nooit de opdracht geven de zaak niet te
vervolgen) → in de praktijk wordt dit nooit toegepast.
Bijkomende - Machtiging (parlementsleden)
voorwaarden soms - Aangifte (art. 6 e.v. VT Sv.) (om te kunnen vervolgen moet er in deze gevallen een
vereist verplichte aangifte zijn, als dan niet door een buitenlandse autoriteit)
- Klacht. Vb laster (art. 443 Sw), (vroeger belaging (art. 442bis Sw)).
o Quid intrekking klacht: onderscheid
Voor instelling SV
Na instelling SV
B STRAFRECHTELIJK BELEID
- Dat beleid wordt finaal beslist door de minister van Justitie. Het wordt gekoppeld aan het nationale veiligheidsplan
- Enkel OM kan het beleid voeren (rechter kan dat niet)
- “de minimis non curat praetor”: kleine zaken moeten niet behandeld worden VB. twee Mongoolse vrouwen die
kipfilets stelen, moeten we ons hier nu echt mee gaan bezig houden?
C KENMERKEN OM
- Hiërarchisch (maar ‘Si la plume est serve, la parole est libre’)
o Regel: de hiërarchische hogere geeft opdracht aan lagere
o Si la plume est serve, la parole est libre’ = de hogere kan verplichten om vordering in te stellen MAAR de
substituut beslist altijd zelf WAT die vordert.
- Eén en ondeelbaar
o Het maakt niet uit welke persoon er zit van het OM want het blijft het OM (je kan ze niet wraken)
- Onafhankelijk
o Het OM is een onafhankelijk orgaan
o Niet gebonden door uitvoerende macht. De magistraten zijn ook benoemd voor het leven
3
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller LotteVors. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $8.15. You're not tied to anything after your purchase.
