Summary
Samenvatting Staatsrecht
- Course
- Institution
- Book
Samenvatting staatsrecht, week 1 tot en met 5 inclusief extra literatuur en schematische weergaven wat het voor mij wat makkelijker maakt om het te leren.
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
Seller
Followquinnterbrugge
Content preview
lesweek 1:Kenmerken van een staat zijn:
- Grondgebied
De staat kent grenzen die zijn vastgelegd in een verdrag
- Gemeenschap
Wordt gevormd door mensen die er zijn geboren of mensen die door optie of naturalisatie
de nationaliteit hebben verkregen.
- Gezag
Er is sprake van een parlement of iemand die het hoogste gezag uitvoert. Een staat mag zelf
weten hoe zij het hoogste gezag mogen uitvoeren. (staatssoevereiniteit)
- Erkenning ( geen verplicht kenmerk van een staat)
Andere staten erkennen de staat.
Geweldsmonopolie: het hoogste gezag mag gebruik maken van geweld, hoe de staat dit
doet mag de staat zelf weten.
Soevereine staat: de staat heeft zelfbeschikkingsrecht en mag zelf weten hoe het hoogste
gezag wordt uitgevoerd.
Nederland kun je zien als: Nederland, Bonaire, Sint-Estasius en Saba (BES eilanden)
Bonaire, Sint-Eustasius en Saba zijn als het ware gemeentes van Nederland, ook wel
openbare lichamen genoemd.
Koninkrijk der Nederlanden
Nederland Curaçao Aruba Sint-Maarten
De afspraken van het Koninkrijk der Nederlanden zijn vastgelegd in een verdrag genaamd het
Statuut. Het Statuut is ook een belangrijke rechtsbron voor het Staatsrecht.
Juridische consequenties Nederlanderschap:
1. Nederlanders hebben vrije toegang tot nederland en mogen hier blijven.
2. Het Nederlandse Wetboek van Strafrecht is grotendeels ook van toepassing voor
gepleegde misdrijven buiten het koninkrijk. Art. 5 Sr exterritoriale werking
3. Een Nederlander die zich in het buitenland schuldig maakt aan een misdrijf geniet
van diplomatieke bescherming dit houdt in dat Nederlandse vertegenwoordigers
zich kunnen inzetten voor goede behandeling, ook kunnen ze proberen de
Nederlander zijn straf te laten uitzitten in Nederland.
4. Nederlanders worden niet uitgeleverd aan andere staten als er geen zekerheid is dat
zij hun straf na veroordeling mogen uitzitten in Nederland.
5. Art. 4 GW geeft Nederlanders het recht om o.a. de leden van de Tweede kamer, de
volksvertegenwoordigers te kiezen.
1
, 6. Sommige openbare functies kunnen alleen door Nederlanders worden uitgevoerd.
Voorbeeld: burgemeester, rechter ( art. 63 gemeentewet, art. 4 rechtspositie
rechterlijke ambtenaren
7. Nederlanders kunnen aanspraak maken op voorzieningen en uitkeringen.
Vreemdeling
Hij die volgens art.1 lid 1 onder e Rijkswet VII.1 de Nederlandse nationaliteit niet bezit.
Een vreemdeling kan geen gebruik maken van punt 1 tot en met 6, er kan gebruik gemaakt
worden van nummer 7 als de vreemdeling rechtmatig in Nederland verblijft.
Soorten verblijfsvergunningen:
- Visum
aangevraagd door mensen van buiten de EU die hier kort komen voor vakantie of een kort
bezoek. Een visum kan aangevraagd worden bij de Nederlandse ambassade in het land
van herkomst.
- Verblijfsvergunning regulier
Een verblijfsvergunning voor als iemand naar nederland wilt verhuizen die niet vlucht,
maar hier bijvoorbeeld naartoe wilt verhuizen voor de liefde.
- Verblijfsvergunning asiel
Vreemdeling zoekt toevlucht in Nederland vanwege een bedreigende of slechte situatie.
Voor asielzoekers gelden niet dezelfde regels als voor reguliere vreemdelingen.
Asielzoekers dienen een verblijfsvergunning asiel aan te vragen in een Nederlands
aanmeldcentrum. Art. 28 Vw (Vreemdelingenwet)
Art.13 Vw (Vreemdelingenwet) verblijfvergunning wordt alleen verleend als:
- Nederland hiertoe verplicht is vanwege een verdrag
- Er met de aanwezigheid van de vreemdeling een wezenlijk Nederlands belang is
gediend
- Klemmende redenen van humanitaire aard daartoe nopen.
Grondrechten zijn de fundamentele rechten van burgers
BUPO Internationaal verdrag inzake burgerrechten en politieke rechten.
Bronnen van het Staatsrecht:
- Het Statuut
Regelt de onderlinge verhoudingen tussen Nederland en de overzeese delen van het
koninkrijk.
- De Grondwet
Regelt de inrichting en het functioneren van de Nederlandse staat en de staatsorganen van
de verdeling van de staatsmacht.
2
, - Verdragen van Europese maatregelen
De regels van dergelijke verdragen die rechtstreeks van toepassing zijn in Nederland zijn
bronnen van het staatsrecht.
- Jurisprudentie
Uitspraken van de rechter over een bepaald geschil die de bestaande rechtsregels
verduidelijken.
TRIAS POLITICA
Wetgevende macht Uitvoerende macht Rechtsprekende macht
Een Nederlander behoudt het recht om in Nederland te blijven en kan dus alleen
worden uitgeleverd, niet worden uitgezet.
Leerdoelen week 2
● de historische ontwikkeling beschrijven die Nederland heeft doorgemaakt van
statenbond tot de huidige staatsvorm;
Nederland heeft zich ontwikkeld van een samenwerkingsverband van zelfstandige staten
zonder centraal gezag destijds (1579-1798) genoemd: ‘’Republiek der Zeeven Vereenigde
Nederlanden’’ tot een gedecentraliseerde eenheidsstaat waarbinnen de staatsmacht is verdeeld
tussen organen op centraal en decentraal niveau. Vanaf 1798 zijn wij (3 jaar na de inval van
de fransen) vastgelegd als eenheidsstaat. Sinds 1814 zijn wij het: ‘’Koninkrijk der
Nederlanden’’
3
,● de begrippen statenbond, bondsstaat en eenheidsstaat uitleggen en met een voorbeeld
verduidelijken;
Bondsrepubliek / Bondsstaat / Federatie
Een bondsrepubliek is een verzameling van soevereine deelstaten, die allemaal hun
zelfstandigheid / staatsmacht afstaan aan het hoogste gezag.
Voorbeeld: Duitsland
Bron: Grondwet
Andere voorbeelden: Verenigde Staten van Amerika, België
4
,Eenheidsstaat
Het hoogste gezag bevindt zich op een plek, een eenheidsstaat is dus een regeringsvorm van
meerdere niet soevereine staten waarbij het hoogste gezag zich op een plek bevindt.
Staatsvorm waarbij er weliswaar naast de centrale overheid lagere overheden met staatsmacht
zijn, maar de centrale overheid kan bevoegdheden altijd van de lagere overheden afnemen,
terwijl er bovendien controle op deze lagere overheden wordt uitgeoefend.
Bron: Grondwet
Hoogste gezag bevindt zich op een plek, namelijk Parijs. Het hoogste gezag wordt uitgevoerd
vanaf een plek. In dit geval door de president en de eerste minister.
5
,Statenbond / confederatie
Verzameling zelfstandige staten, terug te vinden in bijvoorbeeld het Statuut.
Gedecentraliseerde eenheidsstaat
Centrale overheid heeft het hoogste gezag. De centrale overheid draagt echter deel van hun
bevoegdheden over aan lagere overheidsorganen. Voorbeeld: Nederland.
Nederland heeft de hoogste macht als het ware verdeelt, leer van de trias politica zoals
hierboven al vernoemd. De trias politica wordt aangevuld met de checks and balances dit
houdt in dat als er hogere wetgeving wordt gemaakt dit MOET worden gecontroleerd door de
volksvertegenwoordiging.
de kenmerken van een democratische rechtsstaat benoemen;
De kenmerken van een democratische rechtsstaat bestaan uit vier kenmerken namelijk:
- Het legaliteitsbeginsel
Elk publiekrechtelijk optreden van de overheid moet een basis hebben in wetten die (mede)
door volksvertegenwoordiging tot stand zijn gekomen
- Spreiding van de overheidsmacht (trias politica en checks and balances)
- Onafhankelijke rechtspraak
- Eerbieding van de grondrechten
● de leer van de trias politica uitleggen;
TRIAS POLITICA
Wetgevende macht Uitvoerende macht Rechterlijke macht
Wetgeving Rechtspraak
De leer van de trias politica omvat de leer van de machtenscheiding oftewel trias leer.
Koninklijk besluit: uitvoerende macht stelt regels vast zonder medewerking van
volksvertegenwoordigers.
6
, Rechterlijke macht
Rechtbank Het Gerechtshof Hoge raad
Houdt zich uitsluitend bezig met rechtspraak
de rol van de Koning in de constitutionele monarchie beschrijven;
Constitutionele monarchie: Koninkrijk is vastgelegd in een staatsregeling.
De positie van de Koning staat in het Statuut of in de Grondwet
Taken van de Koning:
- Onderdeel van de regering
- Staatshoofd van het Koninkrijk
- Voorzitter van de Raad van State
Rol van de Koning:
- Ministers zijn verantwoordelijk voor het politiek handelen van de Koning
- Als de Koning politiek kleur wilt bekennen dient hij toestemming te hebben van de
minister-president
- De Koning is strafrechtelijk niet te vervolgen
- Koning staat niet boven de wet, wel boven partijen
aangeven wat de vertrouwensregel inhoudt en hoe deze is ontstaan;
De vertrouwensregel: Deze regel houdt in dat een minister, een staatssecretaris of zelfs een
heel kabinet zijn ontslag behoort aan te bieden als een van de Kamers het vertrouwen in
hem/hen verliest.
Ministeriele verantwoordelijkheid
Wat valt er onder de ministeriele verantwoordelijkheid?
- Verantwoordelijk voor eigen handelen
- Verantwoordelijk voor het handelen van de Koning/ het Koningshuis
- Verantwoordelijk voor het handelen staatssecretarissen
- Verantwoordelijk voor het handelen van ambtenaren
de kern van het Nederlandse parlementaire stelsel weergeven;
De kern van het parlementaire stelsel is dat de (onder)ministers het vertrouwen nodig hebben
van de meerderheid van het parlement en dat, omgekeerd, de meerderheid in elk der Kamers
het vertrouwen moet hebben van de ministers. Regering en volksvertegenwoordiging zijn als
7
, het ware met elkaar veroordeeld, waarbij de volksvertegenwoordiging als (mede)wetgever de
uitvoering door de regering controleert.
● uitleggen wat het passief en actief kiesrecht inhoudt;
Passief kiesrecht: Jezelf kiesbaar stellen voor volksvertegenwoordiger
Actief kiesrecht: Stemmen op iemand als volksvertegenwoordiger
● het Nederlands kiesstelsel beschrijven;
2 kiesstelsels:
Meerdere manieren om volksvertegenwoordiging te organiseren:
Het absolute meerderheidsstelsel met kiesstelsels
Het stelsel van evenredige vertegenwoordigign met lijsten
● de rechtspositie van de Kamerleden beschrijven;
Als je kamerlid wenst te worden, word je dat niet zomaar.
1. Eerst wordt zijn geloofsbrief onderzocht. art. 58 GW, art. V1 lid 3 Kieswet en art. 2 RvO
TK
2. Het kamerlid moet verder verklaren welke openbare functies hij bekleedt, zodat de Kamer
kan nagaan of hij een functie bekleedt die niet verenigbaar is met het Kamerlidmaatschap art.
57 Gw
3. Het nieuw benoemde kamerlid moet een eed afleggen of plechtig beloven dat hij trouw zal
zijn aan de hand van de Grondwet en zijn ambt trouw zal vervullen art. 60 Gw
aangeven hoe de regering is samengesteld en tot stand komt;
De regering bestaat uit de Koning en het kabinet (kabinet = alle ministers met hun
staatssecretarissen, ook wel onderministers genoemd) ook wel aangeduid met Kroon
art. 42 Gw
aangeven wanneer er sprake is van een demissionair kabinet;
Zodra een zittend kabinet zijn ontslag aanbiedt aan de Koning is demissionair, dat wil zeggen
aftredend.
8
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller quinnterbrugge. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.22. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
53340 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now