Summary
Beknopte samenvatting hoofdstukken BuiteNLand 6vwo
- Course
- Level
Hier vind je een beknopte samenvatting van de hoofdstukken van het lesboek van BuiteNLand voor 6vwo.
[Show more]
Seller
Follow
frederiquefee
Content preview
Beknopte samenvatting AardrijkskundeHoofdstuk 1 Aarde/landschapszones
§1 Landschap als dynamisch systeem
- Bos als dynamisch systeem: 1. Fotosynthese zorgt ervoor dat nieuw organisch
materiaal wordt gevormd d.m.v. zonlicht, water en voedingsstoffen uit de bodem.
2. Organisch afval zoals gevallen bladeren hopen zich op rondom de bodem, er wordt
dus nieuw organisch afval gevormd.
3. Bij mineralisatie en humusvorming wordt organisch afval afgebroken door
schimmels en bacteriën. Als het organisch afval geheel wordt afgebroken ontstaan
CO2 en voedingsstoffen als stikstof, calcium en kalium. Omdat de deeltjes nu zo klein
zijn, waaien/spelen ze makkelijk weg maar zijn ze ook snel op te nemen
(mineralisatie). Als het afval gedeeltelijk wordt opgenomen, ontstaat er humus, wat
voedingsstoffen vasthoudt en water aan zich bindt.
4. Door de inwerking v. water, CO2 en bacteriën kan materiaal uit de grond
verweren.
5. Neerslag en grondwater zorgen voor voedselopname en uitspoeling.
- Verschillen in bossen:
- Processen in regenwouden verlopen snel dankzij de hoge temperaturen,
vochtigheid en het permanente groeiseizoen. Door de snelle mineralisatie is er geen
humuslaag. Daardoor worden voedingsstoffen weggespoeld door neerslag als ze niet
direct worden opgenomen. Tropische bodems zijn dus niet erg vruchtbaar;
voedingsstoffen zijn vooral opgeslagen in levend organisch materiaal.
- Naaldwouden zijn beïnvloed door kort groeiseizoen; door lage temperaturen liggen
processen groot deel v.h. jaar stil. Vorming/afbraak v. organisch materiaal duurt erg
lang en er ontstaat een dikke laag organisch materiaal.
- Geofactoren: Grondsoort, hoogteligging en reliëf.
Nuttige neerslag: hoeveelheid neerslag die overblijft na verdamping.
- Bodems onder droge/koude omstandigheden: Bij droogte: door weinig neerslag is er
vaak gebrek aan begroeiing, waardoor er weinig organisch materiaal gevormd wordt
en bodem vooral bestaat uit zout/kalk/gips. Bij neerslag stijgt grondwater naar
oppervlak wat komt te verdampen. Wanneer nuttige neerslag bijna 0 is, groeit er
geen bos maar gras. Door gebrek aan uitspoeling ontstaat er een vruchtbare
humuslaag. In polaire zones groeit er slechts gras, mos en heide. Door langzame
vertering bestaat bovenlaag uit veen.
- Mens: Landschap beïnvloed door een doorbroken voedselkringloop
(akkerbouw/veeteelt), er een monocultuur is waardoor systeem kwetsbaarder is (bij
oogt verdwijnt in 1 x alle begroeiing) en ziekten verspreiden zich gemakkelijk doordat
er niet veel plantensoorten zijn.
- Chemische vruchtbaarheid: hoeveelheid voedingsstoffen als stikstof/calcium/fosfor
die aanwezig is i.d. bodem.
- Fysische vruchtbaarheid: korrelgrootte v.d. grondsoort zijn belangrijk; wortels
moeten de grond in kunnen dringen.
, §3 Landdegradatie
- Chemische vruchtbaarheid kan verbeterd worden door bemesting, Fysische
vruchtbaarheid kan verbeterd worden door irrigatie.
- Bodemerosie: verdwijnen v.d. toplaag v.d. bodem.
Versnelde bodemerosie: bodemerosie door menselijke activiteit; ontbossing (afname
mondiale bosareaal), overbeweiding (draagkracht bodem overschreden door te veel
vee) en akkerbouw (na oogst kale bodem gevoelig voor erosie).
- Strip cropping: verschillende gewassen op hoogtelijnen v. een helling. Er wordt zo
min mogelijk geploegd, resten v. geoogste gewassen liggen op brake akkers en op
overheersende windrichtingen staan bomen/struiken.
- Verzilting: In droge gebieden verdampt irrigatiewater deels en laat het zout achter.
Andere deel infiltreert waardoor de grondwaterspiegel stijgt. Capillaire werking:
openingen i.d. droge grond zuigen water naar t oppervlak, waardoor er een zoutkorst
kan ontstaan. Hoe fijnkorreliger, hoe sterker het effect.
§4 Verwoestijning
- Verwoestijning: Proces waarbij land onbegroeid raakt en het bovenste deel v.d.
bodem wegwaait/wegspoelt.
- (Semi)-Aride en droge delen v.d. subtropische zone.
- Menselijke invloeden: overbeweiding, uitbreiding akkerland, ontbossing in
combinatie met klimaatverandering.
- Grote variabiliteit zorgt vaak voor problematische akkerbouw/oogsten.
- Nomadisch bestaan kan allen bij lage bevolkingsdichtheid.
- Sahel: vruchtbaar gebied naast Sahara. Bodemerosie door monocultuur
handelsgewassen, overbeweiding/uitputting grond en het kappen van bomen (tekort
aan brandhout, bomen die erosie tegengingen d.m.v. schaduw zijn verdwenen).
§5 Natuur- en milieurampen
- Natuurrampen: veroorzaakt door mens. Tegen deze rampen wordt er aan hazard
management gedaan, waardoor ze beter te voorspellen zijn en de bevolking beter is
in te lichten. In aardbevingsgebieden: bouwtechnische maatregels.
- Milieurampen: kunnen bestreden en soms voorkomen worden: zoals rampen met
olietankers.
- Lithosfeer: grond
- Hydrosfeer: water
- Biosfeer: leven
- Atmosfeer: lucht
Hoofdstuk 2 Aarde (exogeen)
§1 Circulatiesystemen
- Stralingsbalans: dynamisch evenwicht tussen de in- en uitstraling. Hoeveelheid
straling die aardopp. Bereikt hang af van dichtheid v.h. wolkendek, breedteligging en
de lengte v.d. dag/zonnestand.
- Atmosferische circulatie: zorgt voor verschillen in opwarming v.h. aardopp.
Wind waait v. een hogedrukgebied naar een lagedrukgebied. Op het noordelijk
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller frederiquefee. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.69. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
62890 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now