Summary
Sociale Psychologie - volledige samenvatting
- Course
- Institution
- Book
Volledige samenvatting van alle lessen + handboek
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
Seller
Follow
jolienrogge
Content preview
0. Inleiding0.1. Wat is sociale psychologie?
Streeft ernaar gedrag zo correct mogelijk te beschrijven, verklaren en de gevolgen (van sociale en
niet-sociale aard) ervan aan te geven.
Sociale psychologie= het deelgebied van de psychologie dat zich bezighoudt met sociale invloeden op
individueel gedrag en met gedrag van individuen met, voor, over of tegen elkaar
2 soorten gedrag
→ coverte gedragingen= gedragingen die niet direct zichtbaar zijn, die de handelende persoon zelf
kan waarnemen, maar andere mensen niet (denkprocessen, affectieve toestanden (gevoelens,
stemmingen), motivaties (voorkeuren, afkeren) en percepties van interne en externe toestanden
→ overte gedragingen= gedragingen die niet alleen de handelende persoon zelf maar ook anderen
kunnen waarnemen
2 soorten sociale psychologie (sommige onderzoekers vinden opdeling onnodig en kunstmatig)
1. Fundamentele sociale psychologie (theoriegericht)= algemene principes van sociaal gedrag of
van sociale invloeden op individueel gedrag
- fundamenteel/theoriegericht onderzoek
2. Toegepaste sociale psychologie (praktijkgericht)= inzichten gebruiken uit de fundamentele
psychologie om maatschappelijke of persoonlijke problemen van individuen te begrijpen en
op te lossen. Onderzoeken of deze oplossingen het beoogde effect hebben zonder
ongewenste neveneffecten op te leveren.
- toegepast/praktijkgericht onderzoek
- ze toetsen algemene principes in reallife situaties als tussenstap tussen fundamentele
kennis en het oplossen van problemen
- sociaalpsychologische inzichten worden toegepast op: economisch gedrag,
gezondheidsgedrag en gedrag in organisaties
MAAR ook onderzoeken met fundamentele EN toegepaste aspecten want:
- fundamenteel onderzoek is vaak toepasbaar
- onderzoek gericht op het blootleggen van fundamentele principes kan in een toegepaste context
plaatsvinden
Kurt Lewin
- belangrijke theoreticus
- maatschappelijk geëngageerde onderzoeker
- uitspraken: “Niets is praktischer dan een goede theorie” en “Geen actie zonder theorie, geen
theorie zonder actie.” (illustreren verbondenheid tussen fundamenteel onderzoek en toegepast)
, 0.1.1. Uitgangpunten van de sociale psychologie
1. Nadruk op situationele gedragsdeterminanten = (sociaal) gedrag wordt sterk beïnvloed door
de (sociale en niet-sociale) situatie waarin iemand zich hier en nu bevindt
andere psychologische deeldisciplines:
- differentiële psy
- psychodiagnostiek (stabiele persoonskenmerken)
- biologische psy
- Gedragsgenetica
- evolutionaire psy (biologische determinanten van gedrag)
- culturele psy
- ontwikkelingspsy
Gedragsdeterminanten hierbinnen bestudeerd:
- genetische/biologische factoren
- leergeschiedenis (eventueel in samenspel met genetische factoren)
- ontwikkelingsfase
- bredere culturele context
2. volgens sociale psychologen: experimenteel onderzoek geschikt om causale relaties tussen
vermeende oorzaken en gevolgen te toetsen
- bij sommige thema’s zijn experimenten praktisch onmogelijk/ethisch onwenselijk
- kiezen voor gedrag in natuurlijke omgeving te observeren, biedt voordelen op vlak van
ecologische validiteit
- veldexperiment= onderzoek in de gewone omgeving van de deelnemers
Dieronderzoek
- nuttig om menselijk gedrag te begrijpen
- proeven die bij mensen om ethische/praktische redenen lastig zijn
- interessante info over gedragingen wanneer bepaalde gedragsprincipes niet enkel bij
mensen voorkomen
BV: onderzoeken of eerstejaarsstudenten psychologie beter leren als ze alleen zijn
Vergelijken met kakkerlakken
bedenkingen:
- leerproces van kakkerlakken wordt niet beïnvloed door menselijke cultuur/tijdsgeest
- mogelijk dat het bij mensen bijkomende/verschillende oorzaken heeft (die bij dieren geen
rol speelden)
MAAR dit leert onderzoekers dat het de moeite waard is om naar gemeenschappelijk
mechanisme te zoeken
, 3. onderzoek krijgt waarde door de rol die het speelt binnen de kennisopbouw (door
samenhang met andere theorieën en onderzoeken)
Verschillende rollen van onderzoeken in de opbouw van sociaalpsychologische kennis:
- opbouwen van een theorie
- toetsen van een theorie
- om methodologische kritiek op ander onderzoek te weerleggen of onderbouwen
- aanzet geven tot vervolgonderzoek
! als sociaal psycholoog: trachten zicht te krijgen op hoe een welbepaald resultaat zich verhoudt tot
de resultaten van andere onderzoeken
0.1.2. De relatie tussen sociale psychologie en mensenkennis
Probleem: Sociale psychologen bestuderen gedrag van mensen en groepen van mensen
degenen aan wie de uitkomsten van het onderzoek wordt voorgesteld, zijn ook mensen
Iedereen in het publiek heeft daardoor ervaring met het bestudeerde gedrag, heeft mening
over oorzaken en gevolgen van het gedrag.
Onderzoeksresultaten komen overeen met wat mensen o.b.v. hun ervaring en gezond
verstand menen te weten → vinden onderzoek banaal en nutteloos
Hindsight bias= “wijsheid achteraf”, omdat mensen zodra ze iets weten zich moeilijk kunnen
voorstellen hoe het was als ze het niet wisten. Ze hebben de indruk dat ze het altijd al wisten, vooral
als ze voorbeelden herkennen uit dagelijks leven.
Gaan de resultaten in tegen wat mensen o.b.v. hun gezond verstand weten?
→ onderzoek deugt niet want mensen zijn geneigd om wat ze kennen ‘uit eigen
ervaring’ meer te geloven dan wat ‘van buiten’ komt
soms brengt onderzoek inzichten aan het licht over immoreel, beschamend of schijnbaar
irrationeel gedrag, dat mensen liever niet herkennen
storende onderzoeksresultaten frauduleus noemen
MAAR ook onderzoeksfraude:
ethisch betwistbare onderzoeken zoals wanneer deelnemers in extreme situaties gebracht worden
die ze in het gewone leven zelden/nooit tegenkomen
Onderscheid tussen wetenschappelijke psychologie en intuïtieve mensenkennis: manier van
kennisverwerving en de kritische reflectie daarop
0.1.3. De rol van waarden in de sociale psychologie
Waardevrij onderzoek is onmogelijk (onderzoekers zijn mensen)
Oplossing? Waarden expliciet maken
probleem? Niet bewust van de invloed ervan en vrezen dat ze bevooroordeeld lijken
Individuele waarden van een onderzoeker bepalen thema’s van zijn onderzoek
Bijvoorbeeld:
Solomon Asch → sociale beïnvloeding
individuele waarden: menselijke vrijheid en autonomie (=zelf opleggen van wetten)
, John Darley en Bibb Latané → (niet) helpen in noodsituaties
Hun aanzet: het zien van beelden van een moord waar veel getuigen niet ingrepen
Bystander effect= hoe meer mensen er bij elkaar zijn, hoe minder ze geneigd zijn om een persoon in
problemen te helpen (gedeelde verantwoordelijkheid)
Tijdsgeest en veranderingen daarin kunnen invloed hebben op de onderzochte thema’s
BV: neurofysiologische verschillen man-vrouw (grote afkeuring in jaren 70, pas oké sinds jaren 90)
Waarden bepalen welke termen psychologen gebruiken om gedrag te beschrijven, deze etiketten
bepalen oorzaak, gevolg of ander verschijnsel + conclusies en vervolgonderzoek
BV: student stelt zingend vraag
Onderzoekers leiden adviezen af uit hun werk, waarden bepalen welke adviezen ze uit hun conclusies
afleiden
Voorbeeld:
Mensen in omstandigheid A vertonen gedrag B en dat heeft als gevolg gedrag C ≠ gedrag B
goedkeuren (bv. Agressie na het spelen van een agressieve videogame)
A= agressief computerspel
B= agressief gedrag
C= mensen lijden onder agressie
→mensen mogen niet denken dat onderzoekers door dit onderzoek agressieve computerspellen
afkeuren want wordt veronderstelt dat de psychologen:
a) agressief gedrag afkeuren
b) ze alleen kijken naar de mate waarin het spel agressie uitlokt en niet naar hoe mensen bv samen
spelen en strategisch denken
Sociale psychologie laat zien dat:
- welke gevolgen bepaalde levensomstandigheden hebben op dimensies van gedragingen
- welke principes ons gedrag sturen
- welke gevolgen sociale gedragingen hebben
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller jolienrogge. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.95. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
53068 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now