Leren op school
Samenvatting artikelen en boek
Inhoudsopgave
College 1 6 Sep............................................................................................................................................... 3
Verachtert, P., De Fraine, B., Onghena, P., & Ghesquière, P. (2010). Season of birth and school success in the
early years of primary education. Oxford Review of Education, 36, 285-306......................................................3
Goos, M., Pipa, J., & Peixoto, F. (2021). Effectiveness of grade retention: A systematic review and meta-
analysis. Educational Research Review, 34..........................................................................................................6
Neihart, M. (2007). The socioaffective impact of acceleration and ability grouping: Recommendations for
best practice. Gifted Child Quarterly, 51, 330-341...............................................................................................8
College 2 9 sep............................................................................................................................................... 9
Weerdenburg, M., & Van Hell, J. (2016). Taalontwikkeling en taalproblemen. Alleen paragraaf 1 en 2 (p. 93-
97).........................................................................................................................................................................9
Hoff, E. (2006). How social contexts support and shape language development. Developmental Review,
26, 55-88.............................................................................................................................................................13
Van Druten-Frietman, L., Denessen, E., Gijsel, M., & Verhoeven, L. (2015). Child, home and institutional
predictors of preschool vocabulary growth. Learning and Individual Differences, 43, 92-99............................16
HC3 13 sep................................................................................................................................................... 21
Lees uit het handboek: Ghesquière, P. & van der Leij, A. (2016). Technisch lezen en spellen. Alleen paragraaf 1
en 2 (p. 71-76).....................................................................................................................................................21
Ehri, L. C. (2005). Learning to read words: Findings, theories, and issues. Scientific Studies of Reading, 9, 167-
188......................................................................................................................................................................24
Treiman, R. (2017). Learning to spell words: Findings, theories, and issues. Scientific Studies of Reading,
21, 265-276.........................................................................................................................................................26
Vaessen, A., & Blomert, L. (2013). The cognitive linkage and divergence of spelling and reading
development. Scientific Studies of Reading,17, 89-107.....................................................................................28
HC 4 16 sep.................................................................................................................................................. 30
Lees uit het handboek: Vernooy, K., van Minderhout, M., & Koomen, H. (2016). Didactisch en pedagogisch
handelen van leerkrachten.................................................................................................................................30
Augh, S., & Fuchs, L. S. (2003). Redefining learning disabilities as inadequate response to instruction: The
promise and potential problems. Learning Disabilities Research & Practice, 18, 137-146................................34
Tricot, A., & Sweller, J. (2014). Domain-specific knowledge and why teaching generic skills does not
work. Educational Psychology Review, 26, 265-283..........................................................................................37
HC5 20 sep................................................................................................................................................... 39
Van Koeven, E., & Smits, A. (2020). Taalontwikkeling in rijke contexten. In Rijke taal (p.85-115)....................39
Van Druenen, M., Gijsel, M., Scheltinga, F., & Verhoeven, L. (2012). Begeleiding bij lees- en
spellingproblemen. In Leesproblemen en dyslexie in het basisonderwijs (p.65-85). .........................................42
Smits, A., & Braams, T. (2006). Inleiding leesprogramma’s: Connect en RALFI. In: Dyslectische kinderen leren
lezen. Individuele, groepsgewijze en klassikale werkvormen voor de behandeling van leesproblemen (p. 66-
83). Amsterdam: Boom. ....................................................................................................................................48
1
, Harris, K.R., Graham, S., Aitken, A.A., Barkel, A., Houston, J. & Ray, A. (2017). Teaching, spelling, writing, and
reading for writing. Teaching Exceptional Children, 49, 262-272......................................................................51
HC6 27 sep................................................................................................................................................... 52
Resing, W.C.M. & Verschueren, K. (2016). Intelligentie. ...................................................................................52
Resing, W.C.M. (2016). Leervermogen...............................................................................................................55
Verschueren, K., & Resing, W. C. M. (2015). Intelligentiediagnostiek volgens het CHC-model. Van theorie naar
praktijk. In: W.C.M. Resing (Red.), Handboek intelligentietheorie en testgebruik (p. 63-84). Amsterdam:
Pearson...............................................................................................................................................................56
HC7 30 sep................................................................................................................................................... 59
Hoogeveen, L. & Smeets S. (2016). Hoogbegaafdheid. In P. Snellings en M. Zeguers (Eds), Interventies in het
onderwijs: Leerproblemen (p. 117-138). Amsterdam: Boom.............................................................................59
Ponsioen, A., & de Groot, A. (2016). Cognitieve beperkingen. In P. Snellings en M. Zeguers (Eds), Interventies
in het onderwijs: Leerproblemen (p. 99-116).....................................................................................................63
Baeyens, D., & Huizinga, M. (2016). Executieve functies...................................................................................66
HC8 30 sep................................................................................................................................................... 67
Zimmerman, B. J. (2000). Attaining self-regulation. A social cognitive perspective. In M. Boekaerts, P. R.
Pintrich, & M. Zeidner (Eds.), Handbook of self-regulation (pp. 13-39). New York: Academic..........................67
Hofmann, W., Schmeichel, B. J., & Baddeley, A. D. (2012). Executive functions and self-regulation. Trends in
Cognitive Sciences, 16, 174-180.........................................................................................................................70
Baars, M. A., van Gog, T., de Bruin, A.B.H., & Paas, F. (2014). Effects of problem solving after worked
example study on primary school children's monitoring accuracy. Applied Cognitive Psychology, 28, 382-391
............................................................................................................................................................................72
HC9.............................................................................................................................................................. 72
De Jong. P.F. (2011). Begrijpend lezen. In De Jong, P. F. & Koomen, H. (2011). (Eds.) Interventie bij
Onderwijsleerproblemen. (P. 25-39). Antwerpen: Garant.................................................................................72
Florit, E., & Cain, K. (2011). The Simple View of Reading: Is it valid for different types of alphabetic
orthographies? Educational Psychology Review, 23, 553-576...........................................................................74
Cain, K., Oakhill, J., & Bryant, P. (2004). Children’s reading comprehension ability: Concurrent prediction by
working memory, verbal ability, and component skills. Journal of Educational Psychology, 96, 31-42............76
HC 10........................................................................................................................................................... 77
Dehaene, S. (1992). Varieties of numerical abilities. Cognition, 44, 1-42..........................................................77
Van de Rijt, B. A. M., & van Luit, J. E. H. (1998). Effectiveness of the additional early mathematics program for
teaching children early mathematics. Instructional Science 26, 337-358..........................................................80
HC11............................................................................................................................................................ 82
Kesler, T. (2010). Shared reading to build vocabulary and comprehension. The Reading Teacher, 64, 272-277
............................................................................................................................................................................82
Kendeou, P., van den Broek, P., Helder, A., & Karlsson, J. (2014). A cognitive view of reading comprehension:
Implications for reading difficulties. Learning Disabilities Research & Practice, 29, 10-16...............................83
Dennis, M. S., Sharp, E., Chovanes, J., Thomas, A., Burns, R. M., Custer, B., & Park, J. (2016). A Meta-Analysis
of Empirical Research on Teaching Students with Mathematics Learning Difficulties. Learning Disabilities
Research and Practice, 31(3), 156–168..............................................................................................................85
2
, Fuchs, L. S., Fuchs, D., Powell, S. R., Seethaler, P. M., Cirino, P. T., & Fletcher, J. M. (2008). Intensive
intervention for students with mathematics disabilities: Seven principles of effective practice. Learning
Disability Quarterly, 31, 79-92............................................................................................................................85
Rittle-Johnson, B. (2017). Developing mathematics knowledge. Child Development Perspectives, 11, 184-190
............................................................................................................................................................................87
College 1 6 Sep
Verachtert, P., De Fraine, B., Onghena, P., &
Ghesquière, P. (2010). Season of birth and school
success in the early years of primary
education. Oxford Review of Education, 36, 285-
306
Applied cut-off date Meestal starten kinderen school volgens de
min/max
& age groups leeftijd die wettelijk verplicht is (in Nederland 5
jaar), en worden zij ingedeeld in groepen met
leerlingen van ongeveer dezelfde ontwikkelperiode
(12 mnd.). De datum waarop bepaald wordt
wanneer je tot een andere groep behoort
(bijvoorbeeld 1 sep, dus kinderen tussen 1 sep en
31 aug behoren tot dezelfde groep dat jaar),
verschilt per land.
Dit wijkt soms af door bijvoorbeeld verlate
start, blijven zitten, klas overslaan, etc.
Welke groep de jongste groep is hangt dus af van
de applied cut-off date (als 1 sep die datum is, zijn
kinderen die in de zomer geboren zijn de jongste).
Season of birth effect
Studie die onderzoek heeft gedaan naar de relatie tussen het seizoen
waarin een
Kind geboren is (eerste kwart (jan, feb, maa), tweede kwart, etc.) en
academisch succes (schoolloopbaan). De conclusie van dit onderzoek is
dat oudere kinderen in de age group vaak beter presteren dan jongere
kinderen.
- Er is verschil te zien in kwaliteit van lezen/schrijven/rekenen
- Leerlingen van de jongere stroming eindigen vaak in
vervolgonderwijs op lager niveau dan leerlingen van de oudere
stroming
- Leerlingen van de jongere stroming worden vaker aangemeld
voor speciale behoeftes tijdens onderwijs
- Leerlingen van de jongere stroming blijven vaker zitten dan
oudere leerlingen
Effectiviteit van het effectSeason of birth effects zouden
onderwijskundig significant zijn op leeftijden 6, 8
3
, en 10, maar niet op 12. Er zijn zelfs resultaten die
een omgekeerd season of birth effect laten zien bij
hogere klassen (hoger onderwijs bijvoorbeeld).
Verklaringen van het 1. Het heeft niets te maken met de
daadwerkelijke
Effect seizoenen/temperatuur/etc., aangezien het effect
te zien blijft wanneer bijvoorbeeld de herfst
kinderen de jongste zijn door een andere applied
cut-off date (zoals in Vlaanderen).
2. Sommige onderzoekers denken dat het iets te
maken heeft met het verschil in lengte van het
onderwijs dat een leerling volgt. Bijv.
zomerkinderen starten soms een of twee terms
later dan andere leerlingen. Maar onderzoekers
hebben het effect ook gezien in studies ondanks dit
gegeven.
3. The age position effect
Dit is de meest waarschijnlijke hypothese en stelt
dat de jongste leerlingen een achterstand hebben
ten opzichte van de oudste.
Jongere kinderen zijn minder ver in hun
ontwikkeling (verschillende neurologische
functies zoals aandacht en beheersing zijn
minder ontwikkeld)
Jongere kinderen worden eerder onderschat
door de docenten
De uitleg wordt vaak gegeven voor het
gemiddelde, waardoor het soms te moeilijk kan
zijn voor de jongste kinderen.
Voor de jongste kinderen is het waarschijnlijker
dat zij minder zelfvertrouwen hebben
Het onderzoek van dit artikel is nodig omdat er bijna nog geen onderzoek
is gedaan naar leerlingen uit Vlaanderen waar ze een andere cut-off date
hebben. Het is een ander onderwijssysteem doordat:
1. Kinderen in de UK blijven zelden een klas zitten en in Vlaanderen
wel, wat effect heeft op de groep.
2. Kinderen in Vlaanderen verschillen veel meer van elkaar met
betrekking tot eerdere voorschoolse ervaring dan in de UK.
Onderzoeksvragen en methode
1. Kunnen we een relatie vinden tussen het season birth effect en het
blijven zitten?
a. Hypothese is dat kinderen geboren in het laatste kwartaal (oct,
nov, dec) vaker blijven zitten dan andere leerlingen.
b. Uit de resultaten blijkt dat 84% van de leerlingen die vooruit
zijn gegaan uit het eerste kwartaal kwamen en dus de oudste
4
