Summary
Samenvatting Historische context Koude Oorlog
- Course
- Level
- Book
Dit is onderdeel van de examenstof in het 6e jaar
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
Seller
Follow
romaissalassgaa
Content preview
3 De Koude Oorlog (1945-1991)3.1 Blokvorming in Europa (1945-1955)
De spanning tussen de VS en de Sovjet-Unie begon al in 1917. De communisten
streefden naar een klasseloze maatschappij zonder kapitalisme met behulp van een
wereldrevolutie. Lenins opvolger Stalin zette de wereldrevolutie op een laag pitje en
richtte zich op de opbouw van een klasseloze maatschappij in de Sovjet-Unie. De
Sovjet-Unie werd een totalitaire dictatuur, dit stond lijnrecht tegenover het
Amerikaanse systeem van democratie, kapitalisme en individuele vrijheid. Volgens
de Amerikaanse president Wilson deden de VS mee aan de Eerste Wereldoorlog
‘om de wereld veilig te maken voor democratie’. Deze houding was gericht tegen
het Duitse keizerrijk, maar na de communistische Oktoberrevolutie ook tegen het
communisme. In 1918 stuurde Wilson militairen naar Rusland om de
anticommunistische Russen te helpen in hun burgeroorlog tegen de communisten,
maar de Amerikanen keerde al snel terug. In het interbellum hadden de VS en de
Sovjet-Unie weinig met elkaar te maken, maar de vijandschap bleef. Stalin dacht
dat de westerse landen hoopten dat Nazi-Duitsland de Sovjet-Unie zou aanvallen.
Om dat te voorkomen aanvaardde hij in 1939 een Duits voorstel voor een geheim
verdrag. Duitsland en de Sovjet-Unie spraken af samen Polen aan te vallen en elkaar
met rust te laten.
In de Tweede Wereldoorlog gingen de Sovjet-Unie en de VS pas meevechten in
1941 nadat ze waren aangevallen. Ze werden bondgenoten tegen de
asmogendheden. President Roosevelt wilde de samenwerking ook na de oorlog
voortzetten. Hij haalde Stalin over in te stemmen met de oprichting van een nieuwe
wereldorganisatie, de VN, en sprak met hem af dat Europa verdeeld zou worden in
invloedssferen. Alle landen die het Rode Leger had bevrijd, zouden tot de
invloedssfeer van de Sovjet-Unie behoren. Na Roosevelts plotselinge dood, april
1945, liepen de spanningen snel op. Roosevelts opvolger Truman vertrouwde Stalin
voor geen cent. In juli 1945, na de Duitse capitulatie, kwamen Truman, Stalin en de
Britse premier Churchill in Potsdam bijeen. Ze wilden afspraken maken over een
vredesregeling met Duitsland en over nieuwe machtsverhoudingen in Europa.
Tijdens de oorlog hadden de Amerikanen in het geheim gewerkt aan de
atoombom. Stalin meende dat Truman hem hiermee wilde intimideren en de
conferentie leidde dan ook alleen maar tot meer wantrouwen.
, De wereldoorlog ging door in Azië, waar Japan fanatiek weerstand bood aan de
Amerikaanse opmars. Truman besloot daarom Japan met de atoombom tot
overgave te dwingen. Op 6 augustus 1945 wierpen de Amerikanen de atoombom
op Hiroshima. Drie dagen later volgde een tweede bom op Nagasaki. Japan
capituleerde op 15 augustus. Stalin had Roosevelt beloofd te helpen, maar al na de
Japanse overgave, veroverde het Rode Leger het noorden van de Japanse kolonie
Korea en een paar eilanden. Truman dacht dat de Russen bezig waren met het
verspreiden van het communisme. Stalin dacht ook zijn beurt weer dat de
Amerikanen de bommen hadden gegooid, om angst te zaaien.
Vanaf 1945 vergrootten beide landen hun invloedssferen. Truman vreesde dat Stalin
zijn macht verder zou uitbreiden, bijvoorbeeld naar Griekenland, waar de
communisten een burgeroorlog voerden tegen de regering. In maart 1947 zei
Truman dat de strijd in Griekenland van een wereldwijde strijd tussen vrijheid en
onderdrukking. De VS moesten volgens hem ‘vrije volken’ helpen tegen de
communistische dreiging. Deze Trumandoctrine leidde tot de containmentpolitiek:
de politiek om het communisme overal in te dammen waar de VS de
communistische expansie vreesden.
→ economische hulp voor de armoede in Europa: Marshallhulp (in ruil voor
Amerikaans toezicht)
Stalin verbood andere Oost-Europese landen mee te doen. In West-Europa werd de
Marshallhulp een succes. Maar de Marshallhulp versterkte ook de blokvorming.
Europa raakte verdeeld in twee ideologische machtsblokken:
→ het Oostblok o.l.v. de Sovjet-Unie
→ het Westen o.l.v. de VS
De scheidslijn ging dwars door Duitsland heen. In 1948 probeerde Stalin Berlijn in
handen te krijgen door de wegen tot West-Berlijn af te sluiten. Het lukte de VS echter
met een luchtbrug de Blokkade van Berlijn te omzeilen. Maandenlang werd
West-Berlijn met vliegtuigen voorzien van voedsel en brandstof. In mei 1949 hief Stalin
de blokkade op.
Twee weken later werd in West-Duitsland een democratische Duitse staat gevormd:
de Bondsrepubliek. In Oost-Duitsland werd de communistische DDR gesticht. Met de
West-Europese landen sloten de VS in 1949 ook een militair bondgenootschap: de
NAVO. De Sovjet-Unie richtte pas in 1955 een tegenhanger op: het Warschaupact.
Eind 1949 werd de Koude Oorlog nog gespannener toen de Sovjet-Unie een
atoombom testte en in China de communisten aan de macht kwamen. Het leidde
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller romaissalassgaa. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.81. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
67474 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now