2 Duitsland (1871-1945)
2 .1 Het Duitse keizerrijk (1871-1919)
De grootste mogendheid Frankrijk werd in de 18e eeuw ingehaald door Pruisen.
Pruisen lag voor het grootste deel ten oosten van de hoofdstad Berlijn. Op het
congres van Wenen 1814/ 1815 kreeg Pruisen er grote gebieden in West-Duitsland
bij. Rond 1865 produceerde Pruisen al veel meer kolen en staal dan Frankrijk en
daardoor kon het een sterk leger en een sterke wapenindustrie opbouwen. Naast
Pruisen waren er tientallen kleinere Duitse staatjes. Duitse nationalisten wilden één
grote staat. De Pruisische kanselier Otto von Bismarck maakte van dit nationalisme
gebruik door in 1870 oorlog met Frankrijk uit te lokken. De andere Duitse staten
hadden door enthousiasme van het volk geen andere keus dan mee te vechten.
Frankrijk werd verslagen. Bismarck liet de Duitse vorsten naar Versailles komen. Daar
riepen ze op 18 januari 1871 het Duitse keizerrijk uit en kroonden de koning van
Pruisen tot keizer Wilhelm l.
Na de Frans-Duitse oorlog van 1870-1871 werd Duitsland op politiek, militair en
economisch gebied de grootste mogendheid. Bismarck (rijkskanselier van
1871-1890) was tevreden met de bestaande grenzen en was zich ervan bewust dat
Frankrijk, Oostenrijk-Hongarije en Rusland samen sterker waren. Daarom voerde hij
een voorzichtig buitenlands beleid, gericht op behoud van het bestaande
machtsevenwicht. Om te voorkomen dat Frankrijk zou samenspannen met de twee
landen sloot Duitsland allianties met Oostenrijk-Hongarije en Rusland waarbij ze
elkaar hielpen in oorlog of in ieder geval neutraal zouden blijven. Bismarck trad op
als ‘eerlijke makelaar’:
→ Conferentie van Berlijn (1884-85): België mocht in het hart van Afrika een kolonie
stichten, maar de Congo-monding moest gedeeld worden met Frankrijk.
Groot-Brittannië mocht de Niger-monding hebben. Ook werden afspraken gemaakt
over het in bezit nemen van nieuwe gebieden aan de Afrikaanse kusten.
Bismarck was niet geïnteresseerd in kolonies, maar Duitse nationalisten wel. Bismarck
ging daarom in 1884 akkoord met de stichting van kolonies in Afrika.
Wilhelm l overleed in 1888, keizer Wilhelm ll wilde wel politiek de leiding hebben. Hij
wilde een Duitsland met meer macht en aanzien. In 1890 ontsloeg hij Bismarck.
Wilhelm ll voerde een Weltpolitik: het was gericht op de vestiging van een
, wereldimperium met overzeese kolonies, daarmee wilde Duitsland een belangrijker
plaats in Europa en op het wereldtoneel . Om kolonies te verwerven en overal ter
wereld zijn belangen te kunnen verdedigen wilde Duitsland een sterke oorlogsvloot
hebben, waarmee het de Britten kon uitdagen. In 1898 nam de Rijksdag de eerste
Vlootwet aan. De vloot werd uitgebreid met moderne, grote en zwaarbewapende
slagschepen. Groot-Brittannië voelde zich bedreigd en ging nog grotere
slagschepen bouwen. De Britten wonnen deze wapenwedloop in 1914. Duitsland
verwierf alleen eilandjes in de Stille Oceaan en wat in China, maar de Weltpolitik
was geen succes.
1. In het begin van de 20e eeuw richtte Duitsland zich meer op Europa. Extreme
nationalisten vonden dat Duitsland zich naar het oosten moesten
uitbreiden,‘Drang nach dem Osten’:
→ het snelgroeiende Duitse volk had meer voedsel, grondstoffen en
lebensraum nodig.
2. Duitsland werd ook steeds militaristischer :
→ oorlog en strijd was gezond en militairen hadden veel invloed en een
enorm leger.
3. Duitse economie groeide sterk
Door deze 3 factoren namen de zorgen van Rusland, Frankrijk en Groot-Brittannië
toe. Ze vormden dan ook een bondgenootschap. In reactie hierop was de
bondgenootschap tussen Oostenrijk-Hongarije en Duitsland.
Duitsland was vooral bang voor Rusland, die zijn invloed naar het westen wilde
verspreiden en net was begonnen met de industrialisatie. Duitsland concludeerde in
1912 dat oorlog onvermijdelijk was en dat het beter maar zo snel mogelijk kon
beginnen.
In 1914 begon de Eerste Wereldoorlog. Tien jaar geleden werd door Duitse generaal
Von Schlieffen een geheim oorlogsplan gemaakt die nu werd ingezet:
→ Vanuit België moest het leger de Franse noordgrens innemen om Parijs in te
nemen, daarna zou het leger Rusland moeten binnenvallen.
Het lukte echter niet om Parijs in te nemen en dit leidde tot de eerste grote veldslag
van de Eerste wereldoorlog: de Slag bij de Marne. Moderne, industrieel
geproduceerde wapens als mitrailleurs en machinegeweren maakten ongekende
aantallen slachtoffers. Belangrijk voor het oorlogsverloop was dat de geallieerden
het Duits offensief wisten te stoppen. De Duitsers groeven zich ten noorden van Parijs
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller romaissalassgaa. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.87. You're not tied to anything after your purchase.