Samenvatting Web colleges Persoon en Familierecht:
Week 1:
Afstamming en familierechtelijke betrekking:
De afstamming wordt geregeld in het 1e burgerlijk wetboek titel 11. De afstamming betreft de
juridische regels over de familierechtelijke relatie tussen een kind en zijn ouders. Hierin wordt
beantwoord wie er volgens de wet juridisch ouder kunnen zijn en wat de gevolgen zijn van juridisch
ouderschap. In art. 1:197 BW is de afstamming geregeld, hierin staat dat een kind en zijn ouders in
familierechtelijke betrekking tot elkaar staan.
De familierechtelijke betrekking heeft verschillende juridische gevolgen:
- Familienaam (1:5 BW).
- Gezag (boek 1 , titel 14)
- Recht op omgang en informatie (1:377a jo 1:377b BW).
- Verplichting tot onderhoud (1:404 BW).
- Erfrecht (boek 4 BW).
- Nationaliteit (artikel 3 Rijkswet op het Nederlanderschap).
Er zijn verschillende vormen van ouderschap. Er zijn in de praktijk 3 vormen van ouderschap te
onderscheiden:
- Biologisch ouderschap (van wie stamt het kind af).
- Juridisch ouderschap (wie is volgens de wet ouder).
- Sociaal ouderschap (bij wie groeit het kind op).
Het is het juridische ouderschap dat een familierechtelijke betrekking tot het kind tot stand brengt,
dus niet het biologische ouderschap. In de praktijk vallen biologische afstamming en juridisch
ouderschap en sociaal ouderschap vaak samen, maar lang niet altijd.
Ouderschap kan naast afstamming ook via:
- Erkenning.
- Adoptie.
- Duo moederschap.
- Zaaddonorschap.
- Eiceldonatie en draagmoederschap.
De vraag binnen de wetgeving is dus altijd wie is de juridische ouder. Een kind kan op grond van de
wetsgeschiedenis maar twee juridische ouders hebben. Wie de juridische ouders zijn staat
beschreven in art. 1:198 BW & art. 1:199 BW. Per 1 april 2014 is de zogenaamd ‘’Wet Lesbisch
Ouderschap’’ in werking getreden. In deze wet is de positie van de vrouwelijke echtgenote van de
biologische moeder van het kind gelijkgetrokken met die van de mannelijke echtgenoot. Dus wordt
de vrouw met wie de biologische moeder is getrouwd op moment van geboorte meteen de tweede
juridisch ouder van het kind. Wel is voorwaarde dat de zaaddonor onbekend is volgens de Wet
Donorgegevens Kunstmatige Bevruchting. Hiernaast kan de vrouwelijke partner van de biologische
moeder in alle andere gevallen met toestemming van de biologische moeder erkenning aanvragen.
Juridisch moeder van een kind is dus ex art. 1:198 BW:
, - Lid 1 sub a: De vrouw die het kind gebaard heeft.
- Lid 1 sub b: De vrouw die op het tijdstip van geboorte een huwelijk dan wel geregistreerd
partnerschap met de biologische moeder heeft indien verwekt door kunstmatige
donorbevruchting.
- Lid 1 sub c: De vrouw die het kind heeft erkend.
- Lid 1 sub d: De vrouw wier ouderschap gerechtelijk is vastgesteld.
- Lid 1 sub e: De vrouw die het kind heeft geadopteerd.
Juridisch vader van een kind is dus ex art. 1:199 BW:
- Lid 1 sub a: De man die op tijdstip geboorte is gehuwd of een geregistreerd partnerschap
heeft met de biologische moeder.
- Lid 1 sub b: De man wiens huwelijk of geregistreerd partnerschap met de vrouw uit wie het
kind is geboren, binnen 306 dagen voor de geboorte overlijdt of het huwelijk ontbindt.
- Lid 1 sub c: De man die het kind heeft erkend.
- Lid 1 sub d: De man wiens vaderschap gerechtelijk is vastgesteld.
- Lid 1 sub e: De man die het kind heeft geadopteerd.
Verschil verwekker/donor:
Er zit een verschil tussen een verwekker en een donor. De verwekker is een man die een kind heeft
verwekt doormiddel van geslachtsgemeenschap met de moeder en die daarmee heeft ingestemd
met een daad van verwekking. Degen die instemt met een daad van verwekking kan ook de
vrouwelijk partner van de moeder van het kind zijn.
Een donor is een man die alleen zijn sperma doneert, dit sperma wordt na de donatie gebruikt door
de vrouw met de bedoeling een kind te verwekken via kunstmatige inseminatie en er vindt geen
lichamelijk contact plaats tussen donor en de vrouw.
Het verschil is van belang bij het gerechtelijke vaststellen van het ouderschap ivm de
onderhoudsplicht voor de verwekker.
Erkenning:
Erkenning staat beschreven in art. 1:203 BW. Een erkenning is een rechtshandeling die leidt tot
juridisch ouderschap over een kind dat alleen een moeder heeft. De erkenning vindt plaats door het
opmaken van een akte van erkenning door een ambtenaar van de Burgerlijke Stand of bij notariële
akte. De erkenning heeft pas rechtsgevolg vanaf het moment waarop de erkenning is gedaan en
heeft dus geen terugwerkende kracht.
Er zijn ook gevallen waarin erkenning niet mogelijk is deze situaties staan beschreven in art. 1:204
BW:
- Door een man die door een ten nauwe verwantschap geen huwelijk of geregistreerd
partnerschap met de biologische moeder zou mogen aangaan.
- Door een persoon die nog geen 16 jaar is.
- Door een persoon die onder curatele staat (mits toestemming kantonrechter).
- Als het kind nog geen 16 jaar is zonder voorgaande toestemming van vader/moeder.
, - Wanner het kind 12 jaar of ouder is moet het kind schriftelijk toestemming geven.
- Als het kind al 2 juridische ouders heeft.
Een van de mogelijkheden tot ouderschap is dus een gerechtelijke vaststelling/uitspraak. Dit wordt
geregeld in art. 1:207 BW. Hierin staat dat als een persoon die heeft ingestemd met een daad van
verwekking niet wil overgaan tot erkenning van zijn of haar ouderschap, maar er wel vaststaat dat hij
of zij heeft ingestemd met de daad tot verwekking. Dan kunnen de moeder (tot het kind 16 is) en
daarna het kind zelf de rechter verzoeken om het ouderschap van deze persoon vast te stellen. Door
deze vaststelling ontstaat juridisch ouderschap tussen de man of de vrouw en het kind die
terugwerkt tot aan de geboorte. Het verzoek kan dus ook als deze persoon als is overleden.
Lid 2 geeft wanneer de gerechtelijke vaststelling niet kan plaatsvinden:
- Er zijn al 2 juridische ouders.
- Het gaat om ene persoon die vanwege zijn te nauwe familieband met de moeder niet maar
mag gaan trouwen.
- De persoon is jonger dan 16 jaar.
- Het verzoek is niet gedaan binnen 5 jaar na de geboorte van het kind.
- Het verzoek is niet gedaan binnen 5 jaar nadat de identiteit en verblijfplaats van de
vermoedelijke verwekker bekend is geworden.
Adoptie:
Er zijn 2 vormen van adoptie:
- Buitenlandse adoptie
- Nederlandse adoptie
De WOBKA regelt de buitenlandse adoptie, deze wetgeving heeft tevens als doel om kinderhandel te
voorkomen. Het maak volgens Nederlands recht niet uit welke geaardheid de ouders hebben voor
buitenlandse adoptie.
Nederlandse adoptie is geregeld in art. 1:227 en 1:228. Hierin staan de voorwaarden voor adoptie:
- Er moet een kennelijk belang zijn voor de jeugdige.
- Adoptiekind mag niet ouder dan 18 jaar zijn.
- Biologische ouders mogen geen bezwaar hebben.
- Biologische moeder moet minimaal 16 jaar zijn..
- Adoptiefouders minimaal 18 jaar ouder dan kind.
- Bij 2 adoptiefouders moet het kind minimaal 1 jaar bij adoptiefouders wonen en de ouders
moeten minstens 3 jaar samenwonen.
Er zitten ook rechtsgevolgen aan de adoptie deze staan beschreven in art. 1:229 en 230 BW:
- Door de adoptie komen het kind en de adoptieouders met elkaar in familierechtelijke
betrekking tot elkaar te staan.
- De adoptiefouders worden de juridisch ouders van het adoptiekind.
- Familierechtelijke betrekking met oorspronkelijke ouders houdt op met bestaan.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller MarkAssen. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.97. You're not tied to anything after your purchase.
