Hoorcollege 8.2 en 8.3 ~ ongevallen: een economische
analyse
L. Visscher
Deel 1: aansprakelijkheid uit onrechtmatige daad
Deel 2: schadevergoeding bij dood en letsel
DEEL 1
Doelstellingen aansprakelijkheid
Slachtoffer schadeloos stellen zo veel mogelijk brengen in de positie waarin het slachtoffer
zonder de onrechtmatige daad was geweest compensatiefunctie (traditionele juridische
antwoord)
Preventie: prikkels geven aan potentiële schadeveroorzakers om de schade proberen te
voorkomen
Genoegdoening voor slachtoffer erkenning
Rechtvaardigheid: iemand heeft schade zonder dat die daar zelf iets aan heeft kunnen doen +
het is rechtvaardig om de veroorzaker te laten boeten voor iets dat die gedaan heeft (dit is bij
risicoaansprakelijkheid wel anders, want dan is het zo dat je niet sowieso iets fout hebt
gedaan)
Straffen vergelden (maar: kleine fout kan tot heel grote schade leiden en andersom
verwijtbaarheid gedrag en omvang van sanctie is niet altijd 1 op 1)
Spreiding van de schade: €20.000 schade voor 1 persoon drukt harder op de samenleving dan
€1.000 per persoon. Economisch perspectief: gespreide schade is wenselijker dan
geconcentreerde schade.
Verschillende functies stellen verschillende eisen.
Rechtseconomie: overkoepelende functie van het recht is ‘minimaliseren van
samenlevingskosten’ (in dit geval dus minimaliseren van ongevalskosten, in alle vormen, dus
ook de kosten voor de preventie). Voorbeelden: verkeersregels, erfbaarheidsdiensten, pacta
sunt servanda.
,Aansprakelijkheid betreft ‘negatieve externe effecten’ (= kosten die voor rekening van
anderen komen) mensen willen voorkomen dat ze zelf kosten hebben preventie.
Benadering: ‘minimaliseren van totale ongevalskosten’:
- Primaire: zorgkosten en schade die naar verwachting toch nog ontstaat de kosten
van voorzorgsmaatregelen + de kosten van de schade die toch nog ontstaat
‘preventiedoel’ (focus van vandaag)
- Secundaire: invloed van ‘het moeten dragen van de schade’ de ongevalskosten
‘spreiding’
- Tertiaire: kosten van het (juridische) systeem
Systeemkosten van aansprakelijkheid zijn veel hoger dan van verzekeringen als het alleen
om compensatie zou gaan, zou een systeem met alleen verzekeringen veel goedkoper zijn (dit
geeft echter geen prikkels voor preventie)
Preventie en spreiding als doel, vergoeding als middel
Preventie: ‘beter geen slachtoffer dan een gecompenseerd slachtoffer; beter geen schade dan
gespreide schade’
Vooruitzicht schadevergoeding te moeten betalen verstrekt gedragsprikkels meer voorzorg.
Liever €500 aan voorzorg dan €1000 aan aansprakelijkheid (als er geen aansprakelijkheid zou
zijn, neemt iemand ook geen voorzorgsmaatregelen)
DUS: ex ante (van tevoren) perspectief, niet ex post (achteraf)
Niet alle schade wordt vermeden (dat is te duur) Optimale zorg: MO (marginale opbrengst)
= MK (marginale kosten) alleen een euro aan zorg uitgeven als het minstens een euro aan
verwachte schade voorkomt
(verwachte schade = kans op schade x omvang schade)
Kosten zorg en kosten die de schade zou hebben met elkaar vergelijken/afwegen
Economische invulling zorgvuldigheidsnorm: ‘Learned Hand-formule’: Amerikaanse rechter
Learned Hand die een aansprakelijkheidsprobleem voor zich had
p = probability of an accident (kans op een ongeval)
L = gravity of resulting Loss (hoe groot is de schade die kan plaatsvinden als er een ongeval
gebeurt)
B = Burden of adequate precautions (de kosten van adequate voorzorgsmaatregelen)
, Aansprakelijkheid als B < p x L als de kosten van de voorzorg lager zijn dan de kans op
een ongeval maal de omvang van de schade, is iemand aansprakelijk iemand is
onzorgvuldig als de kosten van de zorg lager zijn dan de verwachte schade maar niet de
voorzorgsmaatregel neemt
Vergelijkbaar met Kelderluik-arrest
Hoe verder naar rechts, hoe zorgvuldiger je bent. Kosten: alle primaire kosten
hoe meer zorg je neemt, hoe hoger de primaire
kosten
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller cvdael. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.21. You're not tied to anything after your purchase.